Shkencëtarët kanë identifikuar tre re gazi të largëta duke përdorur të dhënat nga teleskopi i madh (VLT) i Observatorit Jugor Evropian (ESO).
Shtëllungat e gazit janë krijuar kur Universi ishte vetëm 10-15% e moshës së tij aktuale, dhe sipas studimeve këto prova tregojnë shpërthimet e para të yjeve. Këto zbulime na sjellin një hap më afër kuptimit të natyrës së yjeve të parë që u formuan pas Big Bengut.
Shkencëtarët besojnë se yjet e parë që u formuan në Univers ishin shumë të ndryshëm nga ajo që shohim sot. Kur u shfaqën 13.5 miliardë vjet më parë, ato përmbanin vetëm hidrogjen dhe helium, elementët kimikë më të thjeshtë në natyrë.
Këta yje, që besohet të jenë dhjetëra ose qindra herë më shumë se masa e Diellit vdiqën shpejt, shpërthimet e tyre të fuqishme janë të njohura si supernova. Ato pasuruan gazin përreth për herë të parë me elementë të ndryshëm kimikë, si karboni, oksigjeni dhe magnezi. Brezat e mëvonshëm të yjeve lindën nga ky gaz i pasuruar dhe nga ana tjetër kur shpërthenin nxirrnin elementë më të rëndë.
“Yjet primordial mund të studiohen në mënyrë indirekte duke zbuluar elementët kimikë që u shpërndanë në mjedisin e tyre pas vdekjes së tyre,” shpjegon Stefania Salvadori.
Tre retë e largëta të zbuluara kanë shumë pak hekur, por shumë karbon, oksigjen dhe magnez, këti janë gjurmët e shpërthimeve të yjeve të parë.
“Me teleskopët dhe instrumentet e gjeneratës së ardhshme, si teleskopi i ardhshëm jashtëzakonisht i madh (ELT) i ESO-s dhe spektrografi me rezolucion të lartë ANDES, shkencëtarët do të jenë në gjendje të studiojnë shumë prej këtyre reve të rralla të gazit në detaje dhe ne përfundimisht do të jemi në gjendje të zbulojnë natyrën misterioze të yjeve të parë”, vëren Valentina D’Ontorico, një studiuese në Institutin Kombëtar të Astrofizikës në Itali dhe një nga autoret e studimit.
#ESOCastLight Using ESO’s #VLT, astronomers have found the fingerprints left by the explosions of the first stars ⭐️?☁️? Check the gist of the discovery in the video below ? #BiteSizedAstronomy #4K #UHD pic.twitter.com/NMtIeKHfIx
— ESO (@ESO) May 3, 2023
/abcnews.al
