Për herë të parë, astronomët kanë dëgjuar valë gravitacionale gjigante me frekuencë të ulët që mund të zbulojnë sekrete rreth formimit të universit.
Astronomët i zbuluan këto valë duke vëzhguar pulsarët – yje neutron me një fushë të fortë magnetike që rrotullohen me shpejtësi rreth boshtit të tyre. Pulsarët veprojnë si fenerë yjor, duke u rrotulluar me shpejtësi dhe duke lëshuar rreze valësh radio që duket se “pulsojnë” kur shikohen përmes teleskopëve nga Toka.
Vëzhgimet e tyre zbulojnë se valët shfaqen në frekuenca të ndryshme dhe lëkunden gjatë dekadave. Shkencëtarët studiuan valët e radios nga më shumë se 60 pulsarë gjatë 15 viteve duke përdorur tre teleskopë të mëdhenj radio: Observatori Arecibo në Porto Riko (i cili nuk është më funksional), Teleskopi Green Bank në Virxhinia Perëndimore dhe Vargu Shumë i Madh në New Mexico.
Gjetjet e tyre u publikuan në një studim të botuar të mërkurën e kaluar në The Astrophysical Journal Letters.
Zbulimi mund t’i ndihmojë shkencëtarët të kuptojnë më mirë fenomenet kozmike si vrimat e zeza supermasive dhe sa shpesh bashkohen galaktikat.
“Është si një kor, me të gjitha këto çifte vrimash të zeza supermasive që ‘këndojnë’ në frekuenca të ndryshme,” vëren shkencëtarja e NANOGrav, Chiara Mingarelli, një asistent profesor i fizikës në Universitetin Yale. “Ne hapëm një dritare të re të vëzhgimit të universit.”
Valët gravitacionale, të parashikuara nga Albert Ajnshtajni në vitin 1916, janë valëzime në hapësirë-kohë të zbuluara për herë të parë në vitin 2015. Ajnshtajni kishte teorizuar se valët gravitacionale shtrihen dhe ngjeshin hapësirën, duke ndikuar në mënyrën se si ato transportojnë valët e radios. Kjo do të thotë se disa nga pulset arrijnë në Tokë një sekondë më herët ose më vonë se sa pritej. /abcnews.al
