Nga Ashley Strickland, CNN
Gjatë dekadës së ardhshme, shkencëtarët synojnë të zbulojnë sekretet e universit dhe të identifikojnë planetë të ngjashëm me Tokën jashtë sistemit tonë diellor për të gjetur vendbanime të banueshme. Në fund të fundit, ky hulumtim mund të zbulojë nëse jemi vërtet vetëm.
Këto janë prioritetet kryesore të përshkruara në anketën e shumëpritur të Astro2020, të botuar të enjten nga Akademitë Kombëtare të Shkencave, Inxhinierisë dhe Mjekësisë. 10 vitet e fundit kanë qenë të mbushura me zbulime shkencore, duke përfshirë valët gravitacionale, imazhet e ndryshme të planetëve dhe vrima e zezë, madje edhe zbulimin e elementeve që krijohen kur dy yje përplasen.
Pjesa më e madhe e sondazhit dhjetëvjeçar të 2010-ës është përmbushur, kështu që shkencëtarët kanë rënë dakord se tashmë është koha për të studiuar universin. Më shumë se 4000 ekzoplanete janë zbuluar në galaktikën tonë. Kërkimi vazhdon për të gjetur botë të ngjashme me Tokën, raporton abcnews.al
Astronomia dhe teleskopët me bazë në tokë me gjatësi valë të shumta të dritës, janë një faktor kyç në disa prej zbulimeve më të mëdha të dekadës së kaluar. Për të kuptuar më mirë vrimat e zeza dhe yjet, duke përfshirë ngjarjet shpërthyese që i krijojnë ato, raporti sugjeron që duhet të rritet studimi i valëve gravitacionale. Këto mund të zbulojnë se çfarë ndodhi menjëherë pas shpërthimit të madh që krijoi universin.
Universi ynë është i mbushur me galaktika, por si u formuan dhe evoluuan ato me kalimin e kohës?
Autorët sugjerojnë se përgjigjet mund të jenë brenda rrjetave kozmike të gazit që veprojnë si themeli i galaktikave, të cilat çojnë në lindjen e yjeve që mbushin çdo galaktikë. Përgjigjja e këtyre pyetjeve të mëdha do të thotë të investosh në misione kyçe.
Autorët e raportit rekomandojnë që NASA duhet të krijojë një mënyrë për të zhvilluar misione të mëdha strategjike. Misioni i parë do të ishte një teleskop i madh që mund të vëzhgojë dritat me infra të kuqe, optike dhe ultravjollcë. Ai do të ishte i krahasueshëm me Teleskopin Hapësinor Hubble ose Teleskopin Hapësinor James Webb dhe mund të niset në vitIN 2040 për të ndihmuar në kërkimin e 25 ekzoplanetëve potencialisht të banueshëm. Kostoja e parashikuar për këtë mision është 11 miliardë dollarë.
Dekadat e ardhshme do të përcaktojnë nëse ne jemi vetëm.
E ardhmja
Për shkak të pandemisë, raporti, i quajtur Rrugët e Zbulimit në Astronomi dhe Astrofizikë për vitin 2020, u publikua me vonesë. Agjencitë si NASA dhe Fondacioni Kombëtar i Shkencës mbështeten në këto rekomandime kur marrin vendime në lidhje me financimin e kërkimeve, misioneve dhe programeve për 10 vitet e ardhshme.
“Ky raport vendos një vizion ambicioz dhe frymëzues për dekadën e ardhshme të astronomisë dhe astrofizikës,” tha Fiona Harrison, kryetare e divizionit të fizikës, matematikës dhe astronomisë në Institutin e Teknologjisë në Kaliforni.
Por raporti nuk është vetëm një vizion i së ardhmes për shkencën. Autorët janë fokusuar gjithashtu në mënyrën se si të përmirësojnë financimin e programit dhe kushtet për njerëzit që punojnë në këto fusha dhe të kryejnë kërkime.
Çfarë duhet të ndryshojë
Raporti theksoi nevojën për të diversifikuar fuqinë punëtore shkencore dhe për të siguruar që politikat janë efektive në NASA, NSF dhe Departamentin e Energjisë të SHBA-së. Nxitja e interesit dhe aksesit në STEM, sigurimi i më shumë fondeve dhe krijimi i hapave të sigurt do të krijojë më shumë diversitet.
Ndërkohë që më shumë gra i janë bashkuar këtyre fushave, ka ende nevojë për to në pozicionet e larta drejtuese. Diversiteti racor dhe etnik mbetet i ulët në astronomi,- njerëzit me ngjyrë përbejnë 1% dhe hispanikët me 3%.
Raporti vuri në dukje gjithashtu ndikimin e udhëtimeve në ndryshimin e klimës, duke theksuar se “komuniteti i astronomisë duhet të rrisë vëzhgimin dhe konferencat në distancë. Komiteti ra dakord me NASA-n që agjencia duhet të ndërpresë operacionet e SOFIA-s, ose Observatorit Stratosferik për Astronominë Infra të kuqe, në vitin 2023.
“Shkencërisht ndikimi më i madh qëndron në kërkimet për objekte pranë tokës,” shkruajnë autorët. “Fondacioni Kombëtar i Shkencës duhet të punojë me agjencitë e duhura federale për të zhvilluar dhe zbatuar një kuadër rregullator që kontrollon ndikimet e konstelacioneve satelitore në astronomi.”
/abcnews.al
