Përktheu Hergi Llupi
Një këputje e tendinit të Akilit është një nga dëmtimet më të zakonshme të tendinit, me incidente që variojnë midis 7-40 për 100,000 individë, sipas një studimi nga “Orthopedic Journal of Sports Medicine”.
NBA ka parë një rritje të dëmtimeve të tendinës së Akilit midis lojtarëve të saj gjatë viteve. Që nga viti 2013, atletët duke përfshirë Kobe Bryant, Kevin Durant dhe së fundmi Klay Thompson, kanë përjetuar një këputje të Akilit, e cila do ta detyrojë Thompson të humbasë të luajë sezonin e ardhshëm.
Në të kaluarën, një dëmtim i Akilit nënkuptonte se karriera e lojtarit kishte përfunduar, për shkak të kufizimeve fizike, edhe pasi ishte shëruar. Por me përparimet më të fundit në kërkimin mjekësor dhe teknologjinë, atletët tani janë në gjendje të rikuperohen më shpejt se kurrë më parë.
Çfarë ndodh kur tendina e Akilit këputet?
Tetiva e Akilit ose kordoni i thembrës konsiderohet tendini më i madh në trupin e njeriut. Shërben për të lidhur muskulin e pulpës me thembrën, duke lejuar që këmba të përkulet poshtë (plantarflexion). Qëllimi i tij kryesor është ‘shtypja’ për të kërcyer, vrapuar ose thjesht ecje.
Një këputje zakonisht ndodh kur ka stres ose forcë të lartë në tendin në momentin para lëndimit. Mund të ndodhë gjithashtu nëse tendina është e dobët, ose nëse një person rrëshqet dhe bie dhe këmba detyrohet të drejtohet në një pozicion lart.
Dhimbja e ndjerë është e papritur dhe shpesh përshkruhet si një rrip gome që këputet në thembër, e cila ndonjëherë mund të shihet.
Me një këputje të tendinit të Akilit, mund të përfundoni duke pasur nevojë për kirurgji, por këto shtrirje dhe ushtrime duhet t’ju ndihmojnë para dhe më pas.
Preferohet opsioni i trajtimit konservativ
Dy opsione që janë në dispozicion për riparimin e Akilit janë ose konservatore ose kirurgjikale. Trajtimi konservativ është zakonisht opsioni i preferuar, pasi vjen me më pak komplikime. Ai përbëhet nga një çizme e specializuar që e mban këmbën në një pozicion që lejon tendinën të shërohet duke i lejuar pacientit lëvizshmërinë.
Zakonisht ndjek një plan të caktuar trajtimi për të siguruar shërim optimal. Koha e trajtimit zakonisht zgjat rreth 2.5 muaj dhe simptomat mund të vazhdojnë për disa muaj përpara se të shërohen plotësisht. Do të kërkojë gjithashtu takime të shumta fizioterapie për të rehabilituar tendinin tuaj në fuqi të plotë.
Kirurgjia është shpesh e nevojshme për atletët
Nëse një atlet dëshiron të vazhdojë karrierën e tij, atëherë trajtimi operativ mund të jetë zgjidhja më efektive. Trajtimi kirurgjik konsiderohet vetëm nëse dëmtimi tregon një paraqitje të vonuar, tendina është këputur përsëri, ose një atlet elitar duhet të ruajë forcën e tij të shtytjes.
Megjithatë, disa komplikime janë të pashmangshme, të tilla si rreziku i mpiksjes së gjakut, infeksioni i plagës, këputja e përsëritur dhe një rënie e forcës që me shumë mundësi nuk do të kthehet kurrë. Atletët gjithashtu kanë nevojë për muaj rehabilitim dhe stërvitje fizike për të shëruar dëmtimin e tyre.
Kuptimi i Menaxhimit Afatgjatë
Shërimi i një tendine të Akilit kërkon muaj deri në një vit dhe konsiston në disiplinë të rreptë për të optimizuar procesin e shërimit dhe për të ulur rrezikun e ri-dëmtimit. Atletët mund të minimizojnë dhimbjen duke kufizuar lëvizshmërinë dhe duke mbrojtur tendinin nga detyrat e tepërta të mbajtjes së peshës. Ënjtja e papritur mund të menaxhohet gjithashtu duke aplikuar akull në tendin për 20 minuta tre herë në ditë.
Mbajtja e këmbës së ngritur gjithashtu ndihmon në uljen e ënjtjes. Kur lejohet, duhet bërë gjithashtu stërvitje e lehtë për të rritur vazhdimisht forcën në tendin. Atletët duhet të synojnë të kenë një ecje të duhur dhe kontroll të mirë të ekuilibrit për të forcuar në mënyrë progresive muskujt e këmbëve dhe këmbëve.
Me përparimet e fundit dhe njohuritë mjekësore në trajtimin e një këputje të tendinës së Akilit, rikuperimi nga një dëmtim duket premtues, me shumicën e pacientëve në gjendje t’u kthehen aktiviteteve të tyre të përditshme. Rritja graduale e ushtrimeve dhe e një stili jetese të shëndetshëm do të ketë një ndikim të madh në parandalimin e përsëritjes së lëndimeve, veçanërisht pas përjetimit të një këputje të tendinës së Akilit.
Si përfundim: Një dëmtim i tendinës së Akilit nuk është fundi
Një dëmtim i Akilit është padyshim një nga dëmtimet më të rënda që mund të pësojë një atlet ose kushdo në të vërtetë. Është jashtëzakonisht e rëndësishme që menjëherë të merrni kujdes mjekësor dhe pas operacionit është e domosdoshme të ndiqni një program të strukturuar dhe të kujdesshëm rehabilitimi.
Megjithatë, me trajtimin e duhur dhe një qëndrim pozitiv, viktima mund të kthehet nga një dëmtim i Akilit dhe të shtyjë e të kërcejë si më parë. Çelësi, si me shumë gjëra në jetë, është të mos nxitoni të ktheheni sa më shpejtë, pasi ajo do kohën e saj./ h.ll/abcnews.al
