Pak prej nesh besuan se në fund të vitit 2019 viti i ardhshëm do të ishte më i vështirë se viti i kaluar. Por viti 2019 kishte një dhuratë të fundit për ne: 31 Dhjetori ishte dita që autoritetet në Wuhan, Kinë konfirmuan se po trajtonin dhjetëra raste të një sëmundjeje të panjohur.
Në Mbretërinë e Bashkuar, ka qenë një vit i humbjeve të mëdha: vdekjet e të dashurve tanë dhe kufizimet janë shoqëruar me pabarazi në rritje, veçanërisht për fëmijët; dhuna në familje është rritur në nivele të mëdha; gjithashtu edhe vështirësia ekstreme nga humbja e vendeve të punës.
Në këtë vit, lëvizja Black Lives Matter dhe vdekja e George Floyd paralajmëruan për racizëm të vazhdueshëm dhe paragjykime, duke sfiduar njerëzimin të përballet me mite për të kaluarën dhe të njohë marrëdhëniet midis historisë dhe padrejtësive sot.
Bota ka parë edhe rrëzimin e statujës së Edward Colston dhe riemërtimin e Muzeut Geffrye. Nëse kjo tingëllon pak autokratike, në fakt paralajmëron për një fenomen botëror më të përhapur.
Mbase historianët e ardhshëm nuk do ta kuptojnë se Covid ka zbehur një lloj tjetër infektimi: atë që ekonomisti Amartya Sen e quan ‘një pandemi e autokracisë’.
Edhe përmes mekanizmave të demokracisë, shpesh në emër të menaxhimit të Covid-19, njerëzimi ka parë autoritarizëm dhe populizëm në rritje.
Polonia rizgjodhi Presidentin Andrzej Duda, i cili kundërshton liritë e shtypit dhe të drejtat e LGBT dhe kërkon të rishikojë sistemin gjyqësor në mënyra që disa kanë frikë se do të minojnë sundimin e ligjit.
Në Venezuelë, raportet për të drejtat e njeriut thonë se qeveria e Presidentit Maduro ka rritur në mënyrë dramatike numrin e personave të zhdukur dhe vrasjeve që zhvillohen pa gjyq.
Në Zimbabve, mbi 100,000 njerëz janë arrestuar që nga marsi për shkeljen e kufizimeve të Covid. Në Indi – në të cilën është rritur varfëria edhe më tepër për shkak të Covid dhe një sistemi të kujdesit shëndetëso në prag të kolapsit – qeveria hindu-nacionaliste BJP po kufizon të drejtat e myslimaneve dhe po minon pushtetin e opozitarëve.
Në Nigeri, ka pasur protesta masive kundër brutalitetit të policisë. Dhe në Kinë, Ujgurët janë përballur me punë të detyruar për të vazhduar prodhimin gjatë pandemisë, ndërsa pavarësia e Hong Kongut ka marrë fund dhe kritikët – të tillë si Ren Zhigiang, i cili përqeshi trajtimin e krizës së Presidentit Xi Jinping, ose Xu Zhangrun, i cili ishte kritik për heqjen e kufijve të mandatit presidencial – janë arrestuar.
Një gatishmëri për të lënë detyrën karakterizon shumë regjime. Alassane Ouattara, presidenti i Bregut të Fildishtë, ka njoftuar se pretendon të fitojë një mandat të tretë. Në një referendum mbi kushtetutën ruse, 78 përqind e votuesve e mbështetën duke lejuar presidentin Putin të qëndronte në detyrë deri në 2036, megjithëse ndryshimi kushtetues ishte miratuar tashmë nga parlamenti.
Protestat dhe grevat në Bjellorusi dhe brutaliteti pasues i autoriteteve kanë pasuar zgjedhje të diskutueshme në të cilën Aleksandër Lukashenko, president që nga viti 1994, kërkon me forcë të mbajë pushtetin.
Ndoshta historianët e ardhshëm do të tregojnë për rritjen e shfrytëzimit të fëmijëve në vitin 2020 – 1.56 milion fëmijë që punojnë në prodhimin e kakaos në Gana dhe Bregu i Fildishtë, një rritje e punës së fëmijëve në Indi për t’ia dalë me varfërinë e shkaktuar nga pandemia.
Një tjetër gjë që pak do të kishin besuar në 2019: sipas këndvështrimit të brezave të ardhshëm të vitit 2020, Brexit ndoshta nuk do të jetë synimi i historianëve të ardhshëm./abcnews.al
