Pandemia e COVID-19 ka treguar se sëmundjet zoonotike – infeksionet që kalojnë nga kafshët te njerëzit mund të paraqesin kërcënime të jashtëzakonshme për shëndetin global. Më shumë se 70% e patogjenëve të shfaqur dhe të rishfaqur vijnë nga kafshët. Kjo ndoshta përfshin virusin SARS CoV-2, për të cilin shkencëtarët besojnë gjerësisht se e ka origjinën nga lakuriqët e natës.
Ende ka pikëpyetje të shumta rreth origjinës së SARS-CoV-2. Por ekspertët anembanë globit kanë rënë dakord se komunitetet mund të ndërmarrin hapa për të reduktuar rrezikun e pandemive të ardhshme. Një çelës kyç është që veterinerët, mjekët dhe shkencëtarët të bashkëpunojnë së bashku, duke kuptuar lidhjen e shëndetit të njeriut me atë të kafshëve dhe të habitateve që ne ndajmë, raporton abcnews.al
Për të parandaluar pandemitë e ardhshme, shkencëtarët duhet të identifikojnë vendet specifike ku viruset kanë më shumë gjasa të kalojnë nga kafshët te njerëzit. Nga ana tjetër, kjo kërkon të kuptuarit se si sjelljet njerëzore – nga shpyllëzimi deri te djegia e karburanteve fosile deri te konfliktet te aktivitetet kulturore – të cilat kontribuojnë në rreziqet e përhapjes.
Ne fokusohemi në kërkimin dhe edukimin global të One Health dhe epidemiologjinë e sëmundjeve infektive dhe kemi shërbyer në një grup pune shkencor nga Shkolla e Shëndetit Publik në Harvard TH Chan dhe Instituti Global i Shëndetit Harvard për të vlerësuar njohuritë aktuale se si të parandalohen përhapjet. Raporti i task-forcës vuri në dukje se një analizë e fundit vlerëson kostot e adresimit të përhapjes përmes qasjeve të One Health dhe ruajtjes së pyjeve në 22 miliardë deri në 31 miliardë dollarë në vit.
Këto kosto zvogëlohen nga humbja e vlerësuar e PBB-së globale prej gati 4 trilion dollarë në 2020 për shkak të pandemisë COVID-19. Sipas këndvështrimit tonë, nevojitet një investim i koordinuar i bazuar në një qasje One Health për të nisur dhe mbështetur strategjitë globale të parandalimit dhe për të shmangur kostot shkatërruese të reagimit ndaj pandemisë.
Njohja e zonave të rrezikshme
Identifikimi i zonave me rrezik të lartë për përhapjen zoonotike është një sfidë. Njerëzit dhe kafshët e egra ndërrojnë habitat shpesh dhe ekspozimi mund të mos çojë menjëherë në infeksion ose të prodhojë simptoma që pasqyrojnë qartë ekspozimin ndaj patogjenëve. Por studiuesit mund të bëjnë parashikime duke kombinuar të dhënat mbi dendësinë e njerëzve dhe të bagëtive me ato për kushtet mjedisore, të tilla si shpyllëzimi dhe ndryshimet e tokës, që mund të mundësojnë përhapjen e patogjenëve nga kafshët e egra te njerëzit.
Për shembull, ka zona në Kinë, Indonezi, Indi dhe Bangladesh ku zhvillimi ka fragmentuar pyjet dhe ka zgjeruar bujqësinë e kafshëve dhe komunitetet njerëzore pranë habitateve natyrore të lakuriqëve të natës. Ky grup lakuriqësh nate, i cili përfshin më shumë se 100 lloje, është cilësuar si një rezervuar për shumë koronaviruse. Nuk është e pazakontë që sëmundjet e shkaktuara nga lakuriqët e natës të përhapen te njerëzit. Ndonjëherë ndodh drejtpërdrejt: Për shembull, lakuriqët e natës në Bangladesh kanë transmetuar vazhdimisht virusin Nipah te njerëzit.
Ose patogjeni mund të kalojë në mënyrë indirekte nëpërmjet bujtësve. Për shembull, në vitin 1994 lakuriqët e natës në Australi infektuan kuajt me virusin Hendra, një sëmundje e frymëmarrjes që më pas kaloi te njerëzit . Në Brazil, ethet e verdha janë endemike në xhungla, e përhapur kryesisht midis majmunëve nëpërmjet mushkonjave. Njerëzit në vend herë pas here infektohen nga pickimi i mushkonjave, dhe shpyllëzimi dhe shfrytëzimi i i tokës po rrit rrezikun e përhapjeve më të mëdha, raporton abcnews.al
Ka shqetësime në rritje se sëmundja mund të përhapet në qytetet e mëdha të Brazilit, ku mushkonjat Aedes aegypti janë të përhapura dhe mund ta transmetojnë atë në një shkallë të gjerë. Ekzistojnë gjithashtu sjellje specifike njerëzore që mund të rrisin më tej rrezikun e përhapjes. Ato përfshijnë punën që i vë njerëzit në kontakt të drejtpërdrejtë me ose pranë kafshëve, të tilla si korrja e guanos të lakuriqëve të natës për plehra dhe blerja dhe shitja e kafshëve të egra ose pjesëve të kafshëve .
Rutinat e përditshme në lidhje me ruajtjen e ushqimit dhe ngrënien e mishit të kafshëve të egra mund të krijojnë gjithashtu rreziqe. Për shembull, shpërthimet e virusit Ebola në Nigeri janë shoqëruar me therjen dhe ngrënien e mishit të kafshëve të egra. Njerëzit në zonat me rrezik të lartë duhet të kuptojnë se disa veprime janë më të rrezikshme se të tjerat dhe të marrin masat e duhura të sigurisë, si veshja e pajisjeve mbrojtëse dhe të sigurohen që mishi i kafshëve të egra të gatuhet siç duhet.
Rëndësia e punës në grup
Sipas këndvështrimit tonë, është thelbësore që studiuesit dhe qeveritë të kuptojnë dhe të përqafojnë konceptin që shëndeti i kafshëve, njerëzve dhe mjedisi është i lidhur ngushtë dhe faktorët që mund të ndikojnë tek të gjithë. Në mënyrë ideale, duhet ë formohen ekipe për zgjidhjen e problemeve që trajtojnë parandalimin nga nivelet e komunitetit deri në radhët e ministrive të shëndetësisë, kafshëve dhe mjedisit.
Anëtarët e komuniteteve lokale kanë më shumë gjasa të dinë se ku njerëzit janë më të rrezikuar për të rënë në kontakt me kafshët që mund të bartin sëmundje infektive. Duke i dëgjuar ata, profesionistët e shëndetit veterinar dhe mjekësor, si dhe pylltarët dhe menaxherët e tokës, mund të zhvillojnë strategji që kanë më shumë gjasa të ulin rrezikun e përhapjes.
Organizata të tilla si Agjencia Amerikane për Zhvillim Ndërkombëtar , Organizata e Kombeve të Bashkuara për Ushqimin dhe Bujqësinë , qeveritë kombëtare dhe grupet e shoqërisë civile po investojnë në platformat One Health nëpër vende si Afrikë dhe Azi. Këto rrjete zakonisht janë të ankoruara në ministritë e qeverisë. Ato mund të përfshijnë gjithashtu organizata joqeveritare dhe grupe të shoqërisë civile të angazhuara për avancimin e shëndetit dhe mirëqenies përmes një kuadri të përbashkët.
Për shembull, shumë vende kanë baza të të dhënave të veçanta për të gjurmuar shpërthimet e sëmundjeve infektive te njerëzit dhe kafshët. Lidhja e këtyre sistemeve ndërmjet ministrive dhe agjencive qeveritare mund të përmirësojë shkëmbimin e informacionit ndërmjet tyre për të kuptuar më mirë rreziqet e përhapjes.
Ne besojmë se përgatitja për pandeminë e ardhshme duhet të përfshijë parandalimin e përhapjes që në burimin e saj. Mundësia jonë më e mirë për të pasur sukses është të koordinojmë kërkimet, duke pranuar se shëndeti i njerëzve, kafshëve dhe natyra janë të lidhura me njëra-tjetrën.
/abcnews.al
