Presidenti turk Rexhep Tajip Erdogan foli këtë javë për bashkëpunim të mëtejshëm me Rusinë në industrinë e mbrojtjes, e cila do të përfshinte aeroplanë luftarakë dhe nëndetëse, ndërkohë që Shtetet e Bashkuara paralajmërojnë se mund t’i përgjigjen një veprimi të tillë me sanksione të reja. Përplasja Ankara-Uashington nisi kur Turqia mori serinë e parë të sistemit rus të mbrojtjes “S-400” në korrik 2019.
Kronika e prishjes së raporteve Turqi-SHBA për “S-400”
– 29 Dhjetor 2017: Turqia dhe Rusia nënshkruajnë një marrëveshje për “S-400” me vlerë rreth 2.5 miliardë dollarë.
– 19 qershor 2018: Senati amerikan miratoi një projekt-ligj që ndalonte blerjen e avionëve F-35 luftarakë nëse Ankaraja nuk anulonte planin e saj për të blerë “S-400” nga Rusia.
– 7 qershor 2019: Shtetet e Bashkuara vendosën të mos pranojnë pilotë të tjerë turq për trajnim për avionët “F-35”.
– 17 korrik 2019: SHBA njoftoi përjashtimin e Turqisë nga programi “F-35”. Nënsekretarja e Mbrojtjes Ellen Lorde tha se Turqia nuk do të marrë më shumë se 9 miliardë dollarë në projektet e ardhshme.
– 25 korrik 2019: Rusia përfundon dorëzimin e serisë së parë të “S-400” në Turqi, sipas zyrtarëve ushtarakë turq.
– 15 shtator 2019: Ministria turke e Mbrojtjes konfirmon dorëzimin e një grupi të dytë të “S-400”.
– 12 nëntor 2020: Ministri turk i Mbrojtjes Houlousi Akar tha se Turqia është e gatshme për të diskutuar shqetësimet amerikane në aspektin e përputhshmërisë teknike të sistemit rus “S-400”.
– 24 Mars 2021: Sekretari amerikan Anthony Blinken, në një takim me homologun e tij turk Mevlut Cavusoglu, i kërkon Ankarasë të heqë dorë nga S-400. Cavusoglu i tha Blinken se marrëveshja për blerjen e tyre “tashmë ishte përfunduar”.
– 21 korrik 2021: Presidenti amerikan Joe Biden u zotua të ruajë sanksionet kundër Turqisë për blerjen e “S-400” dhe deklaroi se do të vendosë sanksione të mëtejshme nëse Ankaraja bën një blerje të re të armëve nga Moska.
– 23 gusht 2021: Agjencia e lajmeve Interfax raporton se Rusia dhe Turqia ishin pranë nënshkrimit të një kontrate të re për furnizimin e radhës me “S-400”.
– 26 shtator 2021: Presidenti turk Rexhep Tajip Erdogan tha se Turqia donte të blinte sisteme të mbrojtjes raketore nga Rusia.
– 30 Shtator 2021: Turqia po shqyrton programe të mëtejshme të mbrojtjes në bashkëpunim me Rusinë, përfshirë avionët luftarakë dhe nëndetëset, siç tha Erdogan pas bisedimeve me Putinin. Presidenti turk nuk foli për blerje të mëtejshme të “S-400” apo sanksione amerikane, por tha se “Turqia nuk do të tërhiqet”.
/ db/Abcnews.al
