Nga Hamza Karcic, Al jazeera
Ndërsa Presidenti i Shteteve të Bashkuara Joe Biden tashmë ka shënuar 100 ditët e tij të para në detyrë, u duk se politika e jashtme nuk ishte prioritet në agjendën e saj. Por mbase suksesi i fushatës së vaksinimit mund të krijojë hapësirë për presidentin që t’i kushtojë më shumë vëmendje edhe politikës së jashtme.
Ndërsa Biden duket se është përqendruar në arritjen e një marrëveshje të re me Iranin dhe përfundimin e luftës në Afganistan, një rajon ku ai mund të arrijë një fitore të politikës së jashtme është Ballkani. Ndryshe nga Afganistani dhe Iraku, kjo pjesë e Europës është vendi ku ndërhyrja ushtarake Amerikane në vitet 1990 konsiderohet si një sukses.
Tre dekada më parë, Ballkani tërhoqi vëmendjen e atëhershme të Senatorit Biden. Ai ishte kritik ndaj luftërave pushtuese të Presidentit Jugosllav Slobodan Millosheviç dhe mbështeste në mënyrë aktive veprimin ushtarak të SHBA-së në Bosnjë dhe Kosovë. Për këtë arsye, zgjedhja e Biden nëntorin e kaluar u festua gjerësisht në të dy vendet.
Ndërsa shtetet e tjera të ish Jugosllavisë kanë ecur përpara me integrimin në Bashkimin Europian dhe NATO, Bosnja dhe Kosova kanë mbetur mbrapa.Kroacia është anëtare e të dyve. Maqedonia e Veriut u bashkua kohët e fundit në NATO ndërsa negociatat për pranimin në BE pritet të fillojnë së shpejti.
Mali i Zi gjithashtu është bërë një anëtar i NATO-s dhe aktualisht është në negociata për të qenë pjesë e BE-së. Serbia ka vendosur të qëndrojë jashtë NATO-s, edhe është e përqendruar te anëtarësimi në BE. Kjo dinamikë në mënyrë të efektshme e lë Bosnjën jashtë BE-së ose NATO-s në të ardhmen e afërt, raporton abcnews.al
Perspektiva e Kosovës për t’u bashkuar me njërën prej tyre është aktualisht edhe më e largët. E lënë në harresë, ekziston një shqetësim se Bosnja mund të kalojë në një shtet jofunksional të prekur nga tensionet etnike dhe se zhvillimi i Kosovës do të mbetet pa një rrugë të qartë për anëtarësimin në BE dhe NATO.
Pjesa më e madhe e kësaj ka të bëjë me faktin se për më shumë se një dekadë rajoni është lënë pas dore kryesisht nga administratat e njëpasnjëshme të SHBA. Paraardhësi i Biden, Donald Trump ndoqi një politikë të jashtme jokoherente që nuk dha asnjë rezultat. Një samit në Shtëpinë e Bardhë shtatorin e kaluar me udhëheqësit serbë dhe kosovarë nuk arriti të trajtojë problemet për të dy vendet: njohjen e pavarësisë së Kosovës.
Biden mund të korrigjojë pasojat e neglizhencës dhe politikave joadekuate të paraardhësve të tij duke ndërmarrë një veprim vendimtar mbi Kosovën dhe Bosnjën. Ka dy rrugë politike që ai duhet të ndjekë, raporton abcnews.al
Së pari, Biden mund të nxisë finalizimin e procesit të zgjerimit të NATO-s në Europën Juglindore. Kosova është e etur për t’u bashkuar me Aleancën ndërsa Bosnja ka bërë disa përparime. Federata e Bosnjës dhe Hercegovinës, është pro hyrjes në NATO, ndërsa shumica e udhëheqësve politikë të njësisë tjetër – Republika Srpska janë kundër.
Por ky nuk ishte gjithmonë rasti. Pak më shumë se një dekadë më parë, atëherë anëtari serb i presidencës Boshnjake Nebojša Radmanović i dërgoi një letër NATO-s duke shprehur angazhimin e Bosnjës për t’u bërë një anëtar i Aleancës.
Ajo që ka ndryshuar që nga viti 2009 është që udhëheqësit serbë të Bosnjës kanë marrë një qëndrim anti-NATO dhe pro-rus. Pavarësisht kundërshtimit publik ndaj anëtarësimit të Bosnjës në NATO, udhëheqësi nacionalist serb boshnjak Milorad Dodik i dha dritën jeshile bashkëpunimit me Aleancën, përfshirë pjesëmarrjen në stërvitjen Defender Europe 2021 të udhëhequr nga SHBA.
Në fakt, vendimi i Bosnjës për t’u angazhuar në anëtarësimin në NATO është pjesë e politikës zyrtare me mbështetjen e udhëheqësve serbë të Bosnjës. Strategjia e fundit e politikës së jashtme të vendit për 2018-2023 ripohoi se “një vazhdim i politikave në lidhje me NATO mbetet përparësi për institucionet e Bosnjës.”
Administrata e Biden duhet të nxisë përshpejtimin e Bosnjës dhe Kosovës në NATO. Kjo do t’u jepte të dy vendeve sigurinë për një të ardhme më të mirë, raporton abcnews.al
Gjithashtu do të ishte i mundur, investimi politik, ushtarak dhe ekonomik amerikan në Bosnjë dhe Kosovë gjatë dy dekadave të fundit. Progresi për anëtarësimin në BE është gjithashtu shumë i rëndësishëm për Kosovën. Serbia ka përparuar më shumë në krahasim me fqinjin e saj në procesin e negociatave dhe nëse bashkohet shpejt, ajo mund të bllokojë anëtarësimin e Kosovës.
Nxitja amerikane për të rritur stimujt e BE-së për Kosovën në formën e një statusi kandidat do të ndihmonte për të barazuar situatën aktuale dhe do të krijonte një mundësi për anëtarësimin e saj.
Një status kandidat për Kosovën do të siguronte në mënyrë të ngjashme fondet e BE-së për reforma dhe infrastrukturë por gjithashtu do të shërbente për të bërë presion ndaj politikanëve për të ndërmarrë hapa më seriozë në luftën kundër korrupsionit dhe zhvillimit ekonomik.
Si përfundim, administrata e Biden ka një pozicion unik për të ankoruar Ballkanin brenda Aleancës Atlantike dhe për të siguruar paqen në këtë pjesë të paqëndrueshme të Europës.
Të dy shtetet kanë popullsi të vogël dhe integrimi i tyre brenda NATO-s do të ishte me kosto efektive. Biden gjithashtu mund të ndihmojë në përshpejtimin e integrimit të tyre në BE që do të ndihmonte në zhvillimin politik dhe ekonomik të këtyre vendeve.
Mundësia për këto dy vende do të diskutohet në 14 Qershor në Samitin e NATO-s në Bruksel. Një sukses i tillë i politikës së jashtme për presidentin e 46-të të SHBA është një mundësi e lehtë, dhe diçka e arritshme në mandatin e tij të parë në detyrë. Përktheu Sonila Backa-abcnews.al
