Shkëmbi më i vjetër vullkanik që është zbuluar ndonjëherë mund të na ndihmojë të kuptojmë blloqet ndërtuese të planetëve. Meteori, i cili u zbulua në shkretëtirën e Saharas në vitin 2020, daton nga vetëm 2 milion vjet pas formimit të sistemit diellor duke e bërë atë më shumë se një milion vjet më i vjetër se rekordmeni i mëparshëm.
“Unë kam punuar në meteoritë për më shumë se 20 vjet tani, dhe ky është ndoshta meteori i ri më fantastik që kam parë ndonjëherë”, thotë Jean-Alix Barrat në Universitetin e Britanisë Perëndimore në Francë. Kur ai dhe kolegët e tij analizuan meteorin, i quajtur Erg Chech 002 ose EC 002, ata zbuluan se ishte ndryshe nga çdo meteorit tjetër që kemi vendosur ndonjëherë.
Është një lloj shkëmbi i quajtur andesit, që në Tokë, gjendet më së shumti në zonat ku janë përplasur pllaka tektonike dhe njëri është shtyrë nën tjetrin dhe rrallë në meteorit. Shumica e meteoritëve të zbuluar në Tokë janë bërë nga një lloj tjetër shkëmbi vullkanik i quajtur bazalt. Analiza e përbërjes kimike të meteoritit të ri tregoi se dikur ishte shkrirë dhe ishte ngurtësuar gati 4.6 miliardë vjet më parë.
Kjo do të thotë se ishte ndoshta pjesë e kores së një protoplanete antike që u shkatërrua herët në të kaluarën e sistemit diellor. Asnjë asteroid i njohur nuk duket si EC 002, që tregon se pothuajse asnjë nga këto relike ende nuk ekziston: pothuajse të gjithë ata ose janë rrëzuar së bashku për të formuar planet ose janë copëtuar në copa.
“Kur i afroheni fillimit të sistemit diellor, është gjithnjë e më e komplikuar të marrësh mostra”, thotë Barrat. “Ne ndoshta nuk do të gjejmë një shembull tjetër më të vjetër se ky.”
Analiza e studiuesve tregoi se magma që përbën EC 002 të paktën 100,000 vjet u desh të ftohej dhe ngurtësohej pasi të shkrihej, gjë që mund të tregojë se ishte jashtëzakonisht e trashë. Studimi i mëtejshëm i këtij artefakti nga sistemi i hershëm diellor mund të na ndihmojë të kuptojmë se si u formuan planetët, përfshirë Tokën./abcnews.al
