Nga SETH J. FRANTZMAN, “Jerusalem Post”
Është e vështirë të kalojë një ditë pa ndonjë titull të ri në lidhje me përpjekjet bërthamore të Iranit. Ndërkohë, SHBA-të sinjalizojnë se dëshirojnë të forcojnë Planin e Përbashkët Gjithëpërfshirës të Veprimit, ose Marrëveshjen e Iranit, që u nënshkrua në 2015.
SH.B.A. u largua nga marrëveshja në 2018 gjatë administratës Trump. Nga ana tjetër Irani po kërkon një marrëveshje me Agjencinë e Energjisë Atomike për inspektimet.
Ju mund ta humbni fillin nëse vijoni të dëgjoni më shumë në lidhje me këtë çësjtje.
Ky është qëllimi i Iranit. Regjimi i Iranit e kupton që vendet perëndimore pëlqejnë kompleksitetin.
Irani e kupton që kombet perëndimore kryesisht e ndajnë politikën e jashtme. Kjo do të thotë që Perëndimi nuk e sheh politikën e saj të jashtme si një të tërë.
Kjo është arsyeja pse Irani mund të bëjë politikë ekonomike, milicie dhe politikë të jashtme në marrëdhëniet me Irakun, ndërsa vendet perëndimore ndjekin një politikë përmes ushtrisë së tyre dhe një politikë tjetër pak më të ndryshme me diplomatët dhe prapë një të tretë ndoshta politike me interesat e tyre ekonomikë, raporton abcnews.al.
Sigurisht, vendet perëndimore nuk e thonë këtë. Ata thonë se u interesojnë “interesat” e tyre. Por interesat e diplomatëve është të flasin.
Ata pëlqejnë diskutimet, imtësitë dhe angazhimin. Për një diplomat perëndimor diskutohen pafund rreth çështjeve mbi përdorimin e forcës.
Bërësit e politikave perëndimore priren ta shohin përdorimin e forcës si një mundësi të fundit, pavarësisht nga bisedat për “mbajtjen e Iranit përgjegjës” për sulmet e tij të fundit në Irak, ose “të gjitha opsionet janë në tryezë”, ose “përgjigja proporcionale”.
Në mendjet e diplomacisë perëndimore, diplomacia ka dështuar kur fillojnë luftimet.
Për diplomatët turq, iranianë dhe rusë nuk është kështu.
Diplomacia është pjesë e karrotës dhe shkopit, ku karrota dhe shkopi janë të gjitha pjesë e të njëjtit shkop.
Diplomati i lartë i Iranit Javad Zarif nuk i sheh sulmet me lejen e tyre ndaj SH.B.A.-së në Irak si një minim ndaj misionit për të mos angazhuar perëndimin kundër, përkundrazi është pjesë e levave.
Ish i dërguari i SHBA në Siri James Jeffrey, një nga diplomatët më veteranë të Amerikës dhe gjithashtu një zë shumë pro-Turqisë, i tha Al-Monitor në Dhjetor se Komanda Qendrore e SHBA ishte “jashtë kontrollit”.
Ai karakterizoi sesi e shikon ushtrinë amerikane. “Ne jemi thjesht këtu për të luftuar terroristët, le të marrin pjesë kryetarët e Departamentit të Shtetit për Turqinë dhe ne mund të themi ose të bëjmë gjithçka që duam që na kënaq dhe i kënaq aleatët tanë të vegjël, dhe nuk ka rëndësi. ”
Si do të donte të ishte një komandant ushtarak perëndimor që drejtonte një patrullë në Siri ose siguronte struktura në Erbil, ku trupat amerikane kohët e fundit u sulmuan me raketa nga një përfaqësues i mbështetur nga Irani, duke ditur që diplomatët amerikanë flasin në këtë mënyrë për rolin e tyre?
Ndërkohë, ambasadori iranian në Irak dhe përfaqësuesit e Iranit si Kataib Hezbollah mund të ulen fshehurazi dhe të planifikojnë sulme me raketa.
Kjo ndarje ndikon në mënyrën se si SHBA-të merren me lojën bërthamore të pasqyrave dhe kërcënimeve të Iranit. Për shkak se politika e SHBA-ve është gjithmonë e ndarë dhe për shkak se qëllimi përfundimtar është një “marrëveshje”, Irani e di se mund të ushtrojë presion përmes mjeteve të ndryshme.
Mundet, për shembull, të inkurajojë SH.B.A.-të që t’i japin fund përcaktimit si terroristë të rebelëve Houthi në Jemen dhe pastaj menjëherë të shtojnë sulmet ndaj Arabisë Saudite. Nuk ka asnjë “marrëveshje” ose quid-pro-quo, raporton abcnews.al.
Në Irak, iranianët e dinë se mund të gjuajnë me raketa forcat amerikane në Erbil ose diplomatët amerikanë në Bagdad dhe nuk do të kenë pasoja. Në secilën rast, mesazhet e qeta janë “nëse ktheheni në marrëveshje, ne mund të jemi në gjendje t’i ndalojmë këto sulme”.
Irani e kupton që një mesazh i thjeshtë përcjell lojën përfundimtare për negociatat e tij: Mënyra e vetme për të parandaluar Iranin që të marrë një armë bërthamore është lufta.
Vendet perëndimore dhe SH.B.A. nuk duan luftë.
Prandaj, mënyra e vetme për të ngadalësuar prodhimin e një arme bërthamore nga Irani është t’i japim Iranit atë që dëshiron. Në mungesë të Iranit që do të marrë atë që dëshiron, do të ketë një “të drejtë” të përdorë përfaqësues në Irak, Jemen, Siri dhe Liban për të sulmuar të tjerët.
Nëse Irani merr atë që dëshiron, mund të jetë në gjendje të zvogëlojë këto sulme dhe t’i japë Perëndimit qetësi në rajon.
Kjo metodologji, që lidh veprimet e Iranit në të gjithë rajonin, duke përfshirë tregtinë e e drogës nga Hezbollahu që përfshin Afrikën dhe Amerikën e Jugut, është mënyra se si Irani merr atë që dëshiron për vete dhe aleatët e tij.
Irani mund të mos dëshirojë as armë bërthamore. Por e di që mund të përdorë çdo hap të pasurimit të uraniumit, çdo centrifugë, çdo afat inspektimi në avantazhin e tij.
Irani drejton qarqe rreth negociatorëve perëndimorë sepse e kupton që kjo lojë funksionon. Nuk sillet në të njëjtën mënyrë kur merret me Turqinë, Rusinë, Kinën ose regjime dhe grupe të tjera.
Për shembull, ai kurrë nuk mobilizon përfaqësues për të sulmuar ambasadat turke. Sfida për ata që merren me Iranin po pyesin nëse mesazhet nga Teherani për armët bërthamore janë me të vërtetë çështja që mbështet se cili është qëllimi kryesor i Iranit.
Qëllimi perëndimor është të shmanget lufta dhe gjithashtu të shmanget një Iran bërthamor. Qëllimi i Iranit mund të mos jenë armët bërthamore, por më tepër përdorimi i shpërqendrimit të procesit të përhapjes bërthamore për t’i dhënë Iranit mosndëshkimin në zona të tjera.
Ai gjithashtu dëshiron të arrijë një skenar që i jep asaj një rrugë drejt një arme bërthamore në një mënyrë të tillë që duket se nuk shkel marrëveshjet e bëra, e cila është arsyeja pse JCPOA kishte një seri kornizash kohore në mënyrë që Irani të fillonte të importonte armët përsëri dhe përfundimisht kthehen në programin e saj bërthamor kur është e nevojshme. /Përktheu: Abcnews.al
