Nga Alasdair Sandford, euronews
Pas një muaji, Mbretëria e Bashkuar nuk do të jetë më pjesë e Bashkimit Europian. Në fakt, ajo nuk ishte më pjesë e BE-së që janarin e vitit të kaluar, por duke filluar nga viti i ri do të largohet përfundimisht nga pazmorja e Europës.
Sapo të skadojë periudha e tranzicionit, rregullat e BE nuk do të zbatohen më në Britani. Do të ndodhë transformimi që ka filluar që nga referendumi i vitit 2016 – mbi të drejtat e peshkimit të BE-së në ujërat e Britanisë, drejtësia në konkurrencën e ardhshme dhe mënyra se si duhet të qeveriset një marrëveshje.
Disa burime të BE-së madje e kanë identifikuar të enjten si ditën e vendimit: “Ose do të arrihet një marrëveshje, ose do të jetë fundi”, tha një prej zyrtarëve.
Bisedat për koncesionet kanë shkaktuar trazira
Kryenegociatori i BE-së për Brexit, Michel Barnier u takua me ambasadorët e BE-së të mërkurën në mëngjes dhe sipas burimeve të pranishme, nuk dha një përfundim nëse do të arrihej një marrëveshje – duke i bërë jehonë komenteve të Ursula von der Leyen një javë më parë.
Presidentja e Komisionit Europian thuhet se është përfshirë më shumë, duke dërguar një nga zyrtarët e saj të lartë, Stéphanie Riso, në Londër. Burime të BE-së që kanë cituar AFP thanë se kjo ishte për të ndihmuar “përshpejtimin e negociatave, me koncesione që rrezikojnë të shkojnë përtej asaj që është pranuar nga vendet anëtare”.
Presidenti francez Emmanuel Macron përsëriti të martën se marrëveshja “duhet të respektojë interesat tona afatgjata”.
“Ruajtja e aktiviteteve të peshkatarëve tanë në ujërat britanike është një kusht thelbësor,” tha ai.
Kontributi i peshkimit në të dy ekonomitë e Mbretërisë së Bashkuar dhe BE-së mund të jetë i vogël, por rëndësia e tij për komunitetet bregdetare ka dërguar valë baticash që përplasen në brendësi në një numër vendesh.
Sekretari i Jashtëm i Mbretërisë së Bashkuar Dominic Raab veçoi të drejtat e peshkimit si pengesën kryesore midis një grupi “mjaft të ngushtë” çështjesh që duhen zgjidhur.
A është e gatshme Britania e Madhe të vazhdojë përpara?
“Ekziston mundësia ende e një marrëveshje dhe unë do të vazhdoj të këmbëngul për diçka të tillë,” tha Frost fundjavën e kaluar, duke përcaktuar pozicionin e saktë të Britanisë në Twitter.
“Por që një marrëveshje të jetë e mundur, ajo duhet të respektojë plotësisht sovranitetin e Britanisë”, shtoi negociatori britanik, duke përmendur kontrollin e kufijve dhe politikën e subvencionit si dhe peshkimin.
Sipas Simon Usherwood, Profesor i Politikës në Universitetin e Surrey, ngërçi tregon pasiguri në anën e Mbretërisë së Bashkuar midis Boris Johnson dhe ekipit të tij – jashtëzakonisht i mënjanuar kohët e fundit për shkak të kufizimeve të COVID-19.
Nëse nuk ka ndonjë marrëveshje, atëherë Johnson mund të cilësojë veten si mbrojtës i sovranitetit britanik, por me një ndëshkim të madh ekonomik, dhe me një disfatë gjithëpërfshirëse të marrëdhënieve MB-BE “.
Paralajmërimi i shtetit: vetëm disa metra larg vijës se finishit
Por të tjerët kanë parë shenja shpresëdhënëse. Von der Leyen tha se se kishte parë përparim, duke veçuar një nga pikat kryesore të mbylljes, rregullat e ardhshme të subvencionit të shtetit – ndërsa vuri në dukje se kishte ende rrugë deri në vijën e finishit.
Alexander Rose, një avokat dhe një ish këshilltar i qeverisë së Mbretërisë së Bashkuar dhe Komisionit Europian, shpreson se do të ketë një marrëveshje këtë fundjavë.
“Unë mendoj se ka vullnet nga të dy palët për të arritur një marrëveshje,” tha ai për Euronews.
Për të zhbllokuar bisedimet, Britania ka të ngjarë të krijojë një rregullator të regjimit, tha ai, duke shtuar se pavarësisht nga koha që nuk premton, çdo gjë mund të mbyllet deri në 31 Dhjetor.
Plani i Mbretërisë së Bashkuar mund të shkelë ligjin ndërkombëtar
Tensionet janë rritur më tej këtë vjeshtë dhe marrëdhëniet janë acaruar, nga Projekt-ligji i diskutueshëm i Britanisë në lidhje me Irlandën e Veriut, i cili parashikon shkeljen e traktatit të shkëputjes me BE-në.
Kjo ndikon si në punën e Komitetit të Përbashkët BE-MB, organin e ngarkuar me mbikëqyrjen e marrëveshjes së shkëputjes, ashtu edhe në negociatat mbi marrëveshjet e ardhshme. Irlanda ka thënë se nuk mund të ketë marrëveshje tregtare nëse projekt-ligji bëhet ligj.
Një bombë tjetër e mundshme tani është e afërt. Projekt-ligji i Financave i qeverisë Britanike pritet të diskutohet para parlamentit javën e ardhshme, që përmban “akoma më shumë kompetenca për të thyer ligjin ndërkombëtar”, tha në Twitter Jess Sargeant, studiuesi i lartë i Institutit për qeverinë . “Kjo nuk do të jetë e pranueshme për BE-në.”
Sidoqoftë, si disa ekspertë të tjerë ajo argumenton se një marrëveshje e tregtisë së lirë mund të nënkuptojë që masa të tilla nuk janë më të nevojshme, duke nxitur përpjekjet për një marrëveshje pas Brexit.
Britania mund të dalë pa asnjë marrëveshje
Në tetor 2019, Boris Johnson bisedoi me homologun e tij të atëhershëm irlandez Leo Varadkar duke arritur në një qasje krejtësisht ndryshe për sa i përket çështjes së kufirit irlandez. Ai prishi bllokimin dhe hapi rrugën për një dalje të qetë të Britanisë nga BE janarin e kaluar.
Diferenca kësaj here është se nga ana e BE-së, përfshihen çështje dhe lojtarë të shumtë, koha praktikisht ka mbaruar dhe pandemia është një vëmendje e madhe.
“Ekziston rreziku që të mund të përfundojmë pa marrëveshje, për shkak të llogaritjeve të gabuara politike”, thotë Jess Sergeant.
“Tashmë tani nuk ka kohë të mjaftueshme për t’u përshtatur edhe me ratifikimet minimale për të finalizuar një marrëveshje që nga 1 janari, i cili mund të shënojë një boshllëk gjatë vitit të ri ndërsa të gjithë përpiqen të gjejnë një zgjidhje”, ka deklaruar ai.
“Nëse kjo do të ndodhë atëherë Britania mund të pranojë se opsioni për një marrëveshje nuk është dhe aq i keq dhe më pas të heqë dorë nga përpjekja për të vazhduar negociatat. Prandaj ka një presion gjithnjë e në rritje për të ecur përpara në negociata sa më shpejt që të jetë e mundur./abcnews.al
