Nga Sasha Roseneil, The Guardian
Për dekada me radhë njerëzit kanë parë ndryshime të mëdha në mënyrën se si i jetojnë marrëdhëniet tyre të ngushta. Ndërsa familja e madhe tradicionale duket se nuk është më qendra e familjes, njerëzit kanë qenë më të lirë të bëjnë zgjedhje intime që u përshtaten më mirë atyre.
Pavarësia më e madhe ekonomike dhe shoqërore e grave dhe riformimi kulturor dhe i dëshirave personale nga lëvizjet feministe dhe LGBTQ +, kanë përhapur idealet e barazisë dhe lirisë në të gjithë popullsinë.
Divorci është bërë më i lehtë dhe legjislacioni për barazinë ka mundësuar që më shumë gra të jetojnë në mënyrë autonome. Seksi midis burrave është de-kriminalizuar dhe martesa e të njëjtit seks është legalizuar.
Kjo ka kontribuar në rritjen e numrit të njerëzve që jetojnë dhe behën prindër vetëm, dhe të cilët kurrë nuk martohen, divorcohen apo kanë marrëdhënie të hapur dhe më të njëjtin seks. Në vitin 2020, nuk është më e detyrueshme juridikisht që gratë ose burrat të martohen ose të qëndrojnë të martuar – të jenë ose të sillen si heteroseksualë.
Megjithatë, përkundër sfondit të këtyre përmbysjeve radikale në jetën personale, një aspekt i pandryshueshëm i intimitetit bëhet gjithnjë e më i qartë: jeta jonë mbetet e formuar thellësisht nga normat e një çifti. Kjo është forca si sociale ashtu edhe psikologjike – e cila pohon se të qenit çift është mënyra e mirë e të jetuarit.
Sipas një hulumtimi në katër vende shumë të ndryshme europiane – Britani, Bullgari, Norvegji dhe Portugali, u shqyrtuan normat ligjore dhe politike që përmirësojnë jetën intime në secilin vend dhe gjithashtu u intervistuan njerëz me prejardhje dhe grupe të ndryshme etnike.
Ajo çfarë u vu re se pavarësisht ligjeve, politikës dhe mënyrës të jetesës, dhe pavarësisht ndryshimeve midis vendeve dhe grupeve shoqërore, norma midis çifteve vazhdon të ushtrojë një ndikim të fortë dhe aspak të mirë në jetën e njerëzve.
Në vendet që u zhvillua studimi, të jesh çift mbetet thelbi i “normalitetit”, diçka thelbësore për përvojën e njerëzve, për njohjen shoqërore dhe përkatësinë. Qeveritë e të gjitha ngjyrave politike dhe bashkësive të çdo lloji presin, promovojnë dhe nganjëherë edhe zbatojnë bashkëjetesën.
Normat e çiftit tregojnë se normat seksuale janë njësia themelore e jetës shoqërore. Kjo operon përmes ligjeve dhe politikave që supozojnë dhe privilegjojnë jetesën në çift, me ndikime të panumërta ekonomike për përfitime të mirëqenies, pensioneve, trashëgimisë dhe strehimit. Ajo funksionon përmes urdhrave, pritjeve dhe sanksioneve joformale shoqërore të familjes, miqve dhe kolegëve të cilët inkurajojnë dhe çiftet drejt bashkëjetesës dhe martesës.
Dhe përjetësohet përmes vlerave kulturore të jetesës së mirë të çifteve që e bëjnë të vështirë të imagjinohet mundësia e kënaqësisë përtej çiftëzimit konvencional.
Normat e një çifti rriten dhe zhvillohen nga secili prej nesh, transmeton abcnews.al
Por në realitet, devijimi nga normat e një çifti është shumë i përhapur. Shumë prej nesh kalojnë një pjesë të madhe të jetës vetëm, dhe frika nga dështimi për të mos jetuar në përputhje me idealet e një çifti dhe është kjo që mundon një pjesë shumë të madhe. Kjo mund të nxisë një nevojë të dëshpëruar për të korrigjuar situatën ndërsa njerëzit kërkojnë komoditetin dhe nevojën për tu përfshirë më tepër në jetën sociale, aty ku ata besojnë se mund të gjejnë një partner.
Por ka një grup gjithnjë e më të sigurt të njerëzve që në mënyrë aktive po sfidojnë normat e një çifti. Disa prej tyre janë njerëz të cilët mendojnë se ka mënyra të reja të të dashuruarit dhe të jetuarit, të cilët përqendrohen te miqësia, komuniteti dhe kujdesi ndaj vetes.
Vera, një grua heteroseksuale beqare në fund të të 40-ave në Lisbonë, tha se jeton në shtëpi me mikun e saj më të mirë, një burrë homoseksual që me shumë kënaqësi e quante “burrin” e saj.
Vanessa, në Londër, pas një sërë zhgënjimesh në marrëdhënie, e konsideronte shoqen e saj të ngushtë femër si personin më të rëndësishëm në jetën e saj, aq sa ata po konsideronin zyrtarizimin e marrëdhënies së tyre përmes një martesë për të përfituar nga mbrojtja e disponueshme për çiftet e tilla.
Paul, një homoseksual në Oslo, hodhi poshtë prirjet kulturore të monogamisë dhe dashurisë romantike që ka një çift “normal”, duke pranuar se ai kurrë nuk kishte qenë i dashuruar me burrin e tij dhe që të dy gëzonin marrëdhënie seksuale me burra të tjerë.
Pandemia Covid-19 ka parë një intensifikim të ndjeshëm të normës së një çifti, dhe thekson në mënyra të reja stigmën dhe margjinalizimin me të cilin përballen ata që nuk janë të lidhur në mënyrë konvencionale.
Bllokimet rivendosën me forcë jetën seksuale dhe intime, duke ndërprerë lidhjen fizike midis njerëzve që nuk bashkëjetojnë. Ekziston një nevojë e madhe për të kaluar përtej normave të një çifti.
Pyetja që mund t’i bëjmë vetës është se, çfarë do të thotë për shoqëritë të pushojnë së promovuari martesën mbi të gjitha, dhe të punojnë në vend të kësaj për të zvogëluar ndikimet negative të normës së jetesës në çift?
Nevojiten disa reforma të reja qeveritare të mirëqenies në konventat ndërkombëtare të të drejtave të njeriut për të vendosur për të drejtën e të qenit vetëm krahas së drejtës për jetën familjare.
Ka ardhur koha që secili te jetojë jetën ashtu siç e dëshiron për të mirën e të gjithëve. s.ba/abcnews.al
