Impeachment(fajësimi) është një proces solemn që prek kombin amerikan si asnjë çështje tjetër politike. Në thelb të tij, akuza ndaj presidentit ka të bëjë me përcaktimin nëse një individ është i përshtatshëm për të shërbyer në zyrën më të lartë të botës.
Gjatë procesit të fajësimit, Dhoma e Përfaqësuesve zhvillon hetime, hartime, debate, dhe pastaj kalon në Nenet e Disponimit.
Senati amerikan më pas vepron si një juri, duke zhvilluar një gjykim të mbikëqyrur nga drejtuesi i degës së tretë të qeverisë – Kryetari i Gjykatës së Lartë – i cili vendos nëse do ta largojë presidentin nga detyra apo jo.
Të mërkurën, Dhoma e përfaqësuesve votoi pro akuzës ndaj Presidentit Donald Trump për pengimin e Kongresit dhe shpërdorimin e pushtetit mbi marrëdhëniet e tij me Ukrahinën, duke e bërë atë presidentin e tretë amerikan që do të fajësohet.
Së shpejti, fajësimi do të jetë në duart e Senatit.
Përfshirja në procesin kushtetues të fajësimit është një mirëkuptim që anëtarët e Kongresit, pasi të zgjidhen, u përkasin organeve drejtuese në të cilat ata shërbejnë dhe jo partive të tyre politike. Kjo është barra e të qenit një zyrtar i zgjedhur – duhet t’i shërbesh të gjithë vendit dhe të nderosh betimin e tij ose saj për kushtetutën.
Senatorët nga Partia Republikane, kanë treguar tashmë që ata do t’i afrohen fajësimit sipas linjave partizane.
Republikanët kryesorë të Senatit si udhëheqësi i mazhorancës Mitch McConnell dhe Lindsey Graham kanë deklaruar se ata do të përpiqen ta shkurtojnë gjykimin dhe të lirojnë presidentin.
Fatkeqësisht, korrupsioni i procesit të fajësimit është çuditërisht i thjeshtë. Nuk ka mekanizma detyrues që të kërkojnë nga senatorët të jenë juristë objektivë. Ata duhet të zgjedhin vullnetarisht dhe të respektojnë betimin e tyre kushtetues. Asgjë me ligj nuk i detyron ata ta bëjnë këtë – vetëm integriteti i tyre.
Nga një këndvështrim i përgjithshëm politik, fajësimi është një negativ neto për presidentin Trump.
Një sondazh i Fox News raporton se 54 përqind e votuesve amerikanë të regjistruar mbështesin fajësimin dhe 50 përqind mbështesin largimin e tij nga detyra.
Por kjo mund të mos jetë e mjaftueshme për të “lëvizur” Senatin, ku 53 nga 100 senatorët janë republikanë dhe 67 vota kërkohen për të larguar Trump.
Shumë republikanë në fund të fundit shohin fatet e tyre politike të lidhura me presidentin.
Megjithatë, ekziston ende një shans që disa republikanë të mos mbajnë linjën partizane, veçanërisht ata, që dalin në pension, ose që tashmë kanë folur në mënyrë kritike për Trump, siç janë senatorët Mitt Romney (Utah), Cory Gardner ( Kolorado), Susan Collins (Maine), Lamar Alexander (Tenesi), Mike Enzi (Wyoming), Lisa Murkowski (Alaska), dhe Martha McSally (Arizona).
Vendosja e rregullave për gjykimin e Senatit është faza tjetër e debatit.
Këto rregulla do të përcaktojnë procedurat që do të udhëheqin gjykimin, duke përfshirë përcaktimin nëse do të ketë dëshmitarë, nëse do të kërkohen më shumë informacione nga Shtëpia e Bardhë, dhe koha e planifikuar për debat.
Udhëheqësi i senatit McConnell do të ketë nevojë për 51 senator për ta mbështetur atë, që do të thotë se çdo tre republikanë mund të parandalojë që rregullat e tij të hyjnë në fuqi.
Aktualisht, kampi pro-Trump po bën thirrje për të kufizuar numrin e dëshmitarëve në lëvizjet e presidentit në Ukrahinë. Ata gjithashtu kërkojnë ta bëjnë procesin sa më të shkurtër që të jetë e mundur.
Lideri i Minoriteteve të Senatit, Chuck Schumer dhe Kryetari i Dhomës Nancy Pelosi – po përpiqen të shtyjnë McConnell të thërrasë dëshmitarë dhe të ketë një gjykim të drejtë në Senat. Në mënyrë të veçantë, Schumer po kërkon dëshmi nga këshilltarët dhe nga dëshmitarët e presidentit, si ushtruesi i detyrës së Shefit të Shtabit të Shtëpisë së Bardhë Mick Mulvaney, Sekretarit të Shtetit Mike Pompeo dhe ish Këshilltarit të Sigurisë Kombëtare John Bolton.
Kështu, lufta e brendshme republikane do të përfundojë nëse do të ketë dëshmitarë në gjyqin e Senatit, me presion Demokratik të ardhur nga brenda dhe jashtë Dhomës së Senatit.
Rreziku për Trump tani është që nëse senatorët republikanë vendosin të kufizojnë gjykimin e Senatit, ata do të njollosin përgjithmonë reputacionin e Trump, pasi lirimi do të perceptohet më shumë si një akt besnikërie politike sesa drejtësie. Pyetjet në lidhje me sjelljen e Trump kurrë nuk do të transmetohen publikisht, por përkundrazi do të varrosen nën dëshirën e republikanëve për të fshehur dëshminë e dëshmitarëve që mund të nxjerrin jashtë presidentin.
Republikanët e Senatit nuk do ta bënin asnjë favor pasi Trump do të dilte i diskredituar thellë në sytë e një shumice të amerikanëve. Në vend që të shihej si i pafajshëm dhe i shfajësuar, Presidenti do të shihej i mbrojtur dhe i dëmtuar. Dhe amerikanët që mbështesin shkarkimin e tij do të shohin rendin kushtetues të vendit të kërcënuar nga një president i cili nuk është më i detyruar të zbatojë asnjë rregull.
Sidoqoftë, nëse disa republikanë vendosin ta mbajnë integritetin e tyre dhe të sigurohen që dëshmitarët të thirren në gjykim, atëherë ekziston mundësia që gjithçka të ndryshojë.
Ka pasur momente në historinë e kongresit amerikan ku një dëshmitar ka ndryshuar gjithçka.
Për shembull seancat dëgjimore të McCarthy Red-Scare të vitit 1954, kur dëshmitari Joseph Ëelch u përball me senatorin Joseph McCarthy, duke deklaruar “a nuk keni sensin e vendosmërisë?” para një audiencë televizive kombëtare. Kjo linjë ishte e papritur, dhe shkatërroi jo vetëm kryqëzatën e McCarthy, por edhe karrierën e tij.
Kjo është ajo që kampi pro-Trump ka më shumë frikë dhe do të bëjë çdo gjë për ta parandaluar.
Në fund të fundit, pavarësisht nga ajo që pritet të ndodhi në Senat, Trump do të dëmtohet nga procesi i fajësimit. Ose ai do të lirohet nga Senati pas një gjyqi të hapur me dëshmitarë dhe do të mbajë akoma njollën e “të fajësuarit “, ose ai lirohet pa një gjykim të drejtë dhe do të shihet si i mbrojtur politikisht dhe mbi ligjin.
Hera e parë ndonjëherë për një president në historinë amerikane./abcnews.al
