Huthët e Jemenit vazhdojnë të ushtrojnë presion mbi transportin ndërkombëtar. Tani kërcënon një fatkeqësi ekologjike. A mund të ndalen sulmet?
Sulmet ndaj anijeve të mallrave, turne të detyruara rrethKepit të Shpresës së Mirë, anija e parë e përmbytur – Huthëte Jemenit vunë nën presion transportin civil. Tani Komanda Qendrore e SHBA-së paralajmëron për një “katastrofë ekologjike”. Anija e mallrave Rubimar, e cila u sulmua nga formacionet paraushtarake Huthi në mes të shkurtit dhe u zhyt në ujë në fillim të marsit, shkaktoi një njollë nafte 29 kilometra të gjatë, njoftoi komanda rajonale, përgjegjëse për Lindjen e Mesme, Afrikën Lindore dhe Azinë Qendrore.
Sulmet kështu fituan një cilësi të re. Megjithëse një vlerësim përfundimtar i dëmit ekologjik nuk është ende i mundur, nuk mund të përjashtohet që më shumë se 7.000 fuçi naftë dhe 22.000 ton fosfat amonium në bord të përfundojnë në ujëra, tha eksperti i sigurisë detare Ian Ralby.
Kjo do të kishte pasoja të mëdha, për shembull për impiantet që furnizojnë të gjithë rajonin me ujë të pijshëm. Për më tepër, nëse derdhja e naftës përhapet, sasia e peshqve mund të zvogëlohet, tha Ralby në podkastin e tij “Blue Security”. Kjo do të kishte një ndikim të madh në peshkimin lokal. Për më tepër, duke pasur parasysh rrymat e shpejta në ngushticë, ai nuk vë në dyshim mundësinë që njolla të shkojë edhe më larg.
“Shpirtrat binjakë”
Për të luftuar sulmin, SHBA formuan koalicionin ushtarak ndërkombëtar “Operation Prosperity Guardian” në dhjetor të vitit të kaluar. Në kuadër të kësaj fushate, në vendngjarje është edhe fregata gjermane Hessen. Por megjithë granatimet në shënjestër të pozicioneve të Houthi, aleanca ende nuk ka qenë në gjendje të ndalojë plotësisht sulmet e tyre.
Kjo ndoshta edhe për shkak se Houthi nuk po luftojnë vetëm. Pas tyre është Irani, i cili po përpiqet të paraqitet si një forcë mbrojtëse për palestinezët në kontekstin e luftës në Gaza. Udhëheqja politike e Iranit e ka kërcënuar vazhdimisht Izraelin me shkatërrim. “Agjenda e Houthi është anti-amerikane dhe anti-izraelite,” thotë Fabian Hinz, një ekspert i Lindjes së Mesme në Institutin Ndërkombëtar për Studime Strategjike (IISS) në Londër. “Është një lëvizje islamike shumë ideologjike që e konsideron luftën kundër Izraelit po aq të rëndësishme sa edhe Irani”. Partneriteti midis Iranit dhe milicisë jemenase funksionon mbi këtë bazë.
Eksperti i Lindjes së Mesme, Michael Knight nga instituti amerikan “The Washington Institute” e sheh ngjashëm këtë çështje. Houthi dhe Korpusi i Gardës Revolucionare Islamike janë “shpirtra të afërm”. Kjo është arsyeja pse Houthi “nuk duhet domosdoshmërisht t’u thuhet se çfarë të bëjnë” nga Teherani.
Mbështetja ushtarake e Teheranit
Shtrirja e mbështetjes së Teheranit u bë e qartë në fund të janarit të këtij viti, kur forcat amerikane kapën një dërgesë ndihme ushtarake nga Irani për Houthi. Sipas një deklarate nga Komanda Qendrore e Shteteve të Bashkuara (CENTCOM), ajo përmbante komponentë raketash balistike me rreze të mesme veprimi, eksplozivë, komponentë për automjete pa pilot nënujore dhe sipërfaqësore, komunikime ushtarake dhe pajisje, montime raketash antitank dhe materiale të tjera ushtarake. “Fushata aktuale në Detin e Kuq dhe Gjirin e Adenit nuk do të ishte e mundur pa ndihmën iraniane,” thotë Fabian Hinz.
Pasojat për popullsinë e Jemenit
Megjithatë, dëmi nuk është i madh vetëm për transportin ndërkombëtar. Nga pasojat e sulmit po vuan edhe popullata e Jemenit, e cila po vuan pas vitesh lufte. Pasi bisedimet midis Arabisë Saudite — vendi që ka udhëhequr për vite me radhë koalicionin ndërkombëtar kundër Houthi – duket se kanë çuar në një marrëveshje vjeshtën e kaluar, ata tani janë bllokuar nga sulmet ndaj anijeve.
Si rezultat, Mbretëria refuzoi ndihmën humanitare që ishte premtuar. Rritja e kostove të transportit të shkaktuara nga sulmet po ushtron gjithashtu presion të madh mbi Jemenin dhe popullsinë e tij. Vendi është veçanërisht i ndjeshëm ndaj ngjarjeve të tilla, sepse është pothuajse tërësisht i varur nga importet e ushqimit. Dorëzimi i ndihmës është i kufizuar nga sulmet. “Kjo është arsyeja pse efektet e kësaj krize do të ndihen shumë fuqishëm në Jemen,” tha Hinz.
Në këtë drejtim, sulmet ndaj anijeve ndërkombëtare janë të rrezikshme për Houthi-t brenda vendit. Një pjesë e madhe e refuzon ideologjinë e tyre, thotë Hinz. Megjithatë, lufta kundër Izraelit ndihet ende në një pjesë të madhe të popullsisë jemenase. “Houthis nga ana e tyre e përdorin këtë për të paraqitur veten si një lëvizje legjitime rezistence në sytë e ndjekësve të tyre,” thotë Hinz.
Të njëjtën gjë e shohin edhe analistët e Qendrës Sanaa për Studime Strategjike, me qendër në kryeqytetin e Jemenit. “Për Houthi-t, kjo është një mundësi unike për të përdorur mbështetjen e gjerë për kauzën palestineze për të rritur popullaritetin e tyre në rënie në zonat që ata kontrollojnë, duke i dëshmuar botës së jashtme se ata janë i vetmi autoritet efektiv në Jemen”, thuhet në raport. dhjetor të vitit të kaluar.
Megjithatë, është e diskutueshme se deri në çfarë mase rritja e çmimeve të ushqimeve do të ketë një efekt afatgjatë në qëndrimin anti-izraelit që është i përhapur në Jemen, thotë Fabian Hinz.
Nuk ka asnjë perspektivë për një fund të sulmit
Lëvizja Houthi tani mund të shihet si “një lloj Koreje e Veriut jo-bërthamore”, shkruan Michael Knights i think tank-ut amerikan në analizën e tij: “Një aktor agresiv, i armatosur mirë, armiqësor ndaj Shteteve të Bashkuara, gjithashtu në një çështje kyçe pozicioni gjeografik”.
A mund të kufizohen sulmet e tyre ndaj transportit ndërkombëtar? Fabian Hinz është skeptik. Kjo varet edhe nga zhvillimi i luftës në Gaza. “Më duket mjaft e imagjinueshme që Houthi-t do të reduktonin sulmet e tyre masive nëse lufta përfundonte. Megjithatë, Houthi ka të ngjarë të shohin sulmet e tyre ndaj transportit civil si një opsion parësor. Dhe kjo nuk ka gjasa të ndryshojë edhe pas përfundimit të mundshëm të luftës në Gaza”. /DW
