Nga “The Economist“
Përktheu: Abcnews.al
Ky është një rast studimi se si të mos menaxhosh dot pritshmëritë. Ndërsa Nancy Pelosi, kryetarja e Dhomës së Përfaqësuesve të Amerikës, planifikonte një udhëtim në Tajvan, zyrtarët në Kinë, që pretendon ishullin, e paralajmëruan atë të qëndronte larg. “Nëse ajo guxon të shkojë, thjesht prisni dhe shikoni”, tha një zyrtar i ministrisë së jashtme.
Ushtria “nuk do të rrijë duarkryq”, kërcënoi ministria e mbrojtjes. Presidenti Xi Jinping sugjeroi një reagim të furishëm: “Ata që luajnë me zjarrin do të humbasin prej tij,” i tha ai Joe Bidenit. Ultimatumet i çuan nacionalistët kinezë në eufori. Shumë prisnin të shihnin që avioni i zonjës Pelosi të rrëzohej nëse i afrohej Tajvanit.
Por avioni i saj u ul në ishull pa incidente më 2 gusht dhe zonja Pelosi kaloi 24 orët e ardhshme duke u takuar me politikanë tajvanezë dhe disidentë kinezë. Që kur u largua më 3 gusht, Kina ka lëshuar raketa mbi Tajvan (hera e parë që e kishte bërë këtë), dërgoi anije dhe avionë ushtarakë përgjatë ngushticës së Tajvanit dhe kreu stërvitje në shkallë të gjerë në zonat përreth ishullit, e cila dukej si një provë për një bllokadë.
Ajo gjithashtu vendosi sanksione ekonomike dhe pezulloi dialogun me Amerikën në disa fusha, siç janë çështjet ushtarake. Megjithatë, shumë nacionalistë nuk janë të kënaqur. Disa bënë shaka me hidhërim se komitetet e lagjeve që zbatojnë kufizimet e Covid-19 janë më të ashpra se ministria e jashtme: nëse komitetet ju thonë të qëndroni jashtë diku, qëndroni jashtë.
Kriza ka ardhur në një kohë veçanërisht të ndjeshme për Xi, vetëm pak muaj përpara një kongresi të Partisë Komuniste në të cilin ai pritet të sigurojë një mandat të tretë si lider, duke shkelur normat e fundit. Këtë muaj, nëse tradita do të mbahet, të mëdhenjtë e partive dhe pleqtë e pensionuar do të takohen në qytetin turistik të Beidaihe, ku në të kaluarën ata kanë pasur diskutime joformale rreth politikave dhe drejtuesve.
Se sa kjo vazhdon ende nën regjimin gjithnjë e më autokratik Xi është një pyetje e hapur. Por, pavarësisht nëse do të ndodhë apo jo në Beidaihe, Xi dhe liderët e tjerë duhet të marrin së shpejti disa vendime të rëndësishme, se kush do ta rrethojë atë në krye dhe cilat prioritete duhet të ndjekin në vitet në vijim, duke përfshirë Tajvanin, ribashkimin e të cilit me kontinentin është lidhur drejtpërdrejt me qëllimin e tij të deklaruar për “përtëritje kombëtare” deri në vitin 2049, njëqindvjetorin e pushtimit komunist të Kinës.
Më herët gjatë vitit, mes një stuhie sfidash, pati shumë spekulime në lidhje me kundërshtimet ndaj Xi në radhët e larta të partisë dhe ndikimin që mund të ketë në planet e tij për të qendruar në pushtet.
Atëherë, si tani, nuk kishte asnjë provë bindëse se planet e tij mund të prisheshin. Por Xi nuk mund të qeverisë në mënyrë efektive pa mbështetje të fortë nga agjentët e tjerë të pushtetit, të tilla si bosët e partive provinciale dhe forcat e armatosura, thotë Jude Blanchette e Qendrës për Studime Strategjike dhe Ndërkombëtare, një think-tank në Uashington.
“Nëse të gjithë janë të mërzitur me të, ai mund të mbetet në pushtet, por ai do të jetë mjaft i dobët në fron dhe i paaftë për të shtyrë me të vërtetë axhendat e tij. Sa më i shqetësuar të duket, aq më shumë lëshime mund t’i duhet të bëjë kur bëhet fjalë për zgjedhjen e Komitetit Qendror prej 300 anëtarësh të partisë”.
Xi me siguri do të preferonte që gjërat të ishin më të qëndrueshme. “Kina ka qenë duke u përballur me një vit jashtëzakonisht të vështirë dhe shumë nga vështirësitë janë rezultat i vendimeve politike që vetë Xi ka marrë,” thotë zoti Blanchet. Ekonomia po bie, pjesërisht për shkak të politikës zero ndaj Covidit.
Mbajtja e kësaj politike është bërë më e vështirë pasi shfaqen variante të reja, më të transmetueshme të Covid. Njerëzit gjithnjë e më shumë ankohen për kontrollet e rrepta të qeverisë. Pastaj është mbështetja e Xi për Rusinë dhe pushtimin e saj në Ukrainë, gjë që ka rritur tensionin midis Kinës dhe Perëndimit.
Tani shtoni kësaj liste krizën mbi Tajvanin. Sfida për Xi është se ai nuk mund të duket i dobët, pasi ka projektuar një imazh fuqie, ka pohuar autoritetin e tij personal mbi forcat e armatosura të Kinës dhe ka vënë theksin e ri në qëllimin e bashkimit të Tajvanit me kontinentin.
Nga ana tjetër, ai nuk mund të përballojë një konfrontim ushtarak të plotë me Amerikën, i cili do të destabilizonte më tej ekonominë kineze dhe, pavarësisht fuqisë në rritje të forcave të armatosura të Kinës, mund të rezultojë në një fitore amerikane që do të ishte shkatërruese për zotin Xi dhe kërcënuese për kontrollin e pushtetit nga Partia Komuniste.
Xi ka një avantazh të madh në kryesimin e sistemit më të gjerë të propagandës dhe censurës në botë, i cili mund të shtypë shumicën e kritikave dhe të përforcojë lëvdatat për udhëheqjen e tij. Partia ka shfrytëzuar prej kohësh ndjenjën nacionaliste duke e nxitur atë në kohë krize për të mbledhur mbështetjen e publikut dhe më pas duke e ulur atë kur kërcënon të dalë jashtë kontrollit. Ai gjithashtu mund t’i portretizojë veprimet e tij ndryshe për audiencën vendase dhe ndërkombëtare. Tashmë ka shenja se qeveria po përpiqet të trajtojë perceptimin se përgjigja e Kinës deri më tani nuk ka qenë mjaft e fortë.
“Kundërmasat tona do të jenë shumë të forta, efektive dhe të vendosura,” tha Hua Chunying, një zëdhënëse e ministrisë së jashtme, më 3 gusht. Amerika dhe Tajvani “do t’i ndjejnë efektet e tyre gradualisht dhe vazhdimisht”, shtoi ajo. Disa nacionalistë janë përpjekur gjithashtu të rivendosin pritshmëritë.
Sima Nan, me afro 3 milionë ndjekës në Ëeibo, u bëri thirrje ndjekësve të tij që të jenë të durueshëm dhe të kontrollojnë zemërimin e tyre. “Kur do ta hamë këtë copë mishi?” shkroi ai për Tajvanin. “Unë mendoj se sigurisht që do të jetë ngadalë.”
Nëse Xi mund të arrijë ekuilibrin e duhur në kalibrimin e përgjigjes së Kinës në muajt e ardhshëm, ai mund të dalë akoma më i fortë nga kriza, duke forcuar shanset e tij për të promovuar aleatët në pozicione të rëndësishme në udhëheqjen e re pas kongresit të partisë dhe duke përforcuar imazhin e tij të vetëquajtur si lider i fortë Kina duhet të përballet me Amerikën dhe të zërë vendin që i takon si një fuqi e madhe botërore.
Por Xi thjesht mund të jetë duke grumbulluar probleme për të ardhmen duke rritur pritshmëritë për ribashkimin eventual të Tajvanit me kontinentin. Të ushqyer me një dietë të filmave “Ujku luftëtar” dhe propaganda të tjera militariste, nacionalistët kinezë kanë një ndjenjë gjithnjë e më joreale të politikës së jashtme.
Xi, nga ana e tij, thotë se çështja e Tajvanit nuk mund t’u kalohet brezave të ardhshëm pafundësisht.
Megjithatë, përgjigja e tij ndaj vizitës së zonjës Pelosi është pothuajse e sigurt se do të tjetërsojë më tej popullsinë e ishullit dhe do të nxisë mbështetjen për të nga Amerika dhe aleatët e saj, duke e bërë ribashkimin paqësor një perspektivë gjithnjë e më të largët. /abcnews.al
