Nga Michael E. Haskew, Live Science
Bombardimi i Pearl Harbor ishte një sulm i befasishëm në një bazë detare amerikane nga Japonia gjatë Luftës së Dytë Botërore. Sulmi ndodhi të dielën, më 7 dhjetor 1941. Avionët e Marinës Japoneze goditën anijet dhe instalimet e Flotës së Paqësorit të SHBA-së në Pearl Harbor, Hawaii. Instalimet ushtarake në ishullin Oahu dhe gjetkë ishin gjithashtu në shënjestër gjatë sulmit.
Sulmi i papritur ajror shkatërroi fuqinë detare amerikane në Paqësor dhe shkaktoi hyrjen e SHBA-së në Luftën e Dytë Botërore. Të nesërmen, Presidenti Franklin Roosevelt e quajti 7 dhjetorin “një datë të turpshme”, gjatë një fjalimi në Kongres.
Përfshirja e Amerikës në Luftën e Dytë Botërore shihet si një pikë kthese në konfliktin kundër fuqive të Boshtit të Gjermanisë naziste, Italisë dhe Japonisë. Sulmi në Pearl Harbor pasoi disa muaj negociatash midis qeverive japoneze dhe amerikane, të cilat dështuan. Gjatë dekadës së mëparshme, Japonia kishte kërkuar të zgjeronte territorin e saj në Paqësor dhe në kontinentin aziatik për të siguruar tokë dhe burime natyrore, sipas Mark Stille, një historian.
Japonia kishte qenë në luftë me Kinën që nga viti 1937, gjë që ndikoi në marrëdhëniet e SHBA-së me të dy kombet. Në vitin 1940, forcat japoneze pushtuan Indokinën franceze (Vietnamin e sotëm), dhe SHBA, Britania dhe aleatët e saj u përgjigjën duke vendosur një embargo tregtare ndaj Japonisë. Kjo shkaktoi dëme të mëdha në ekonominë japoneze, shkruan abcnews.al
“Në veçanti, rezervat e ulëta të naftës japoneze nënkuptonin se duheshin ndërmarrë veprime përpara se Marina të dëmtohej nga mungesa e karburantit,” tha Stille për Live Science. “Japonezët zgjodhën të dyfishonin agresionin pasi u thirrën të japin llogari për politikat e tyre ekspansioniste.”
Në verën e vitit 1941, SHBA lëshoi një sërë sanksionesh të mëtejshme ekonomike dhe një ultimatum për Japoninë që të tërhiqte trupat e saj nga Indokina franceze. Kjo bëri që qeveria japoneze të arrinte në përfundimin se lufta me SHBA-në ishte e vetmja mundësi në dispozicion.
Plani i sulmit japonez
Sulmi në Pearl Harbor ishte planifikuar nga Admirali Isoroku Yamamoto, komandanti i përgjithshëm i Flotës. Yamamoto ishte një aviator detar dhe kishte studiuar në Universitetin e Harvardit. Ai kishte gjithashtu pjesë e Ambasadës Japoneze në Uashington, DC, në vitet 1920.
Kur po shqyrtonte mundësinë e një luftë të mundshme me SHBA-në, Yamamoto tha: “Nëse më thonë të luftoj, pavarësisht nga pasojat, do të luftoj, sipas librit të James B. Wood ” Strategjia Ushtarake Japoneze në Luftën e Paqësorit ” (Rowman & Littlefield, 2007).
Yamamoto urdhëroi Lt. Cmdr. Minoru Genda për të formuluar një plan sulmi për Marinën Perandorake Japoneze (IJN), ndërsa kapiteni Mitsuo Fuchida u zgjodh për të komanduar sulmin ajror. Më 26 nëntor 1941, gjashtë aeroplanmbajtëset e Flotës së Parë Ajrore Japoneze – të quajtura Akagi, Kaga, Soryu, Hiryu, Shokaku dhe Zuikaku u nisën nga ujërat e tyre. Ata u shoqëruan nga 31 luftanije dhe mjetesh mbështetëse.
Sulmi ishte planifikuar me dy valë të avionëve luftarakë dhe bombardues, në total 353 avionë. Ata synonin gjashtë luftanije të marinës amerikane të ankoruara përgjatë Battleship Row në skajin lindor të ishullit Ford. Këto anije përfshinin USS Oklahoma, Maryland, West Virginia, Tennessee, Arizona dhe Nevada, si dhe USS California që ndodhej aty pranë dhe USS Pennsylvania në Drydock 1 përtej portit, shkruan abcnews.al
“Amerikanët nuk arritën të kuptonin se japonezët kishin një metodë për të dhënë një goditje kundër Flotës së Paqësorit në Hawaii.”
Çfarë ndodhi me Pearl Harbor?
Sulmi në Pearl Harbor filloi rreth orës 7:55 të mëngjesit, kur vala e parë e avionëve japonezë arriti objektivat e tyre. E pozicionuar 230 milje (370 kilometra) në veri të Oahu, flota transportuese japoneze nisi 185 avionë. Vala e parë përfshinte 43 avionë luftarakë. Këta avionë sulmuan gjithashtu fushat ajrore dhe kazermat me mitraloz dhe top, duke çaktivizuar pothuajse të gjithë avionët amerikanë dhe duke i penguar ata të ngriheshin.
Lt. Cmdr. Fuchida, drejtuesi i sulmit, raportoi përfundimin e sulmit të befasishëm duke i dërguar një mesazh radiofonik flotës: “Tora! Tora! Tora!” E përkthyer nga japonishtja në anglisht, fjala do të thotë “Tigër”, sipas McWilliams. Pasi u sulmoi me bomba stacioni ajror detar në Ford Island, në qendër të Pearl Harbor, Lt. Cmdr. Logan Ramsey dërgoi mesazhin e urgjencës: “Sulm ajror në Pearl Harbor. Kjo nuk është stërvitje.”
Pesë nga anijet në Battleship Row u dëmtuan rëndë gjatë valës së parë të sulmit, duke përfshirë USS Arizona, e cila shpërtheu pasi mori një goditje të drejtpërdrejtë. Luftanija u mbyt brenda pak minutash, me humbjen e mbi 1,100 anëtarëve të ekuipazhit.
Pavarësisht disa paralajmërimeve, forcat amerikane në Hawaii, nën drejtimin e E. Kimmel dhe gjeneralit Walter Short, ishin të papërgatitur për sulmin. Ata kishin injoruar pamjet e hershme të nëndetëseve në zonën përreth Pearl Harbor. Ata gjithashtu injoruan zbulimin me radar të valës së parë të sulmit ajrore japoneze. Vala e dytë prej 167 avionësh u nis nga transportuesit e tyre në orën 7:25 të mëngjesit me orën lokale, 90 minuta pas nisjes së valës së parë, sipas McWilliams. Këta avionë synonin anijet e mbetura në Battleship Row, duke përfshirë USS Pennsylvania, raporton abcnews.al
Pasojat e sulmit
Së bashku me humbjen e luftanijes USS Arizona, u përmbys gjithashtu Oklahoma, dhe Virxhinia Perëndimore. Gjithsej 2,403 amerikanë humbën jetën gjatë sulmit ndërsa japonezët humbën 29 avionë dhe pesë nëndetëse.
“Amerikanët duhet të prisnin një sulm japonez, por ata ishin më të shqetësuar për sabotazhin,” tha David Kilton. “Kishte disa sinjale, por asnjëra prej tyre nuk rezultoi efektive përpara sulmit japonez.”
Përveç sulmit në Pearl Harbor, japonezët shkaktuan dëme të rënda në instalimet e tjera detare, dhe të ushtrisë në Stacionin Ajror Detar Kaneohe, Fushën Hickam, Fushën Wheeler, Bellows Field dhe stacionin ajror të Korpusit Detar War.
“Në përgjithësi, sulmi japonez ishte shumë i suksesshëm,” tha Kilton.
Megjithatë, Kilton argumenton se sulmi japonez mund të kishte qenë edhe më efektiv, pasi ai dështoi të dëmtojë ndonjë objektiv të rëndësishëm infrastrukturor, si për shembull, rezervat e naftës dhe objektiva të tjerë të ngjashëm. “Kjo mund të na kishte shkatërruar më rëndë dhe do t’i kishte marrë më shumë kohë SHBA-së për t’u ngritur në këmbë dhe për të angazhuar japonezët aq shpejt sa ne,” tha ai.
“Japonia tregoi se sa efektive mund të ishte fuqia ajrore për të goditur një objektiv dhe për të qenë e suksesshme. Humbja e anijeve kapitale na detyroi të përdorim transportuesit në atë mënyrë.”
Transportuesit USS Lexington, Enterprise dhe Saratoga, po operonin në det në momentin e sulmit dhe ishin të padëmtuara. Ata më vonë u bënë gurthemeli i rimëkëmbjes dhe hakmarrjes së Marinës së SHBA-së. Megjithatë, sulmi në Pearl Harbor tronditi publikun amerikan dhe shkaktoi një rritje të mbështetjes për luftën. “Shtetet e Bashkuara ishin një vend i ndarë politikisht përpara Pearl Harbor”, tha Patrick K. O’Donnell, autor i ” Into the Rising Sun “, një përmbledhje e historive nga veteranët e Luftës së Dytë Botërore, shkruan abcnews.al
“Pearl Harbor galvanizoi Amerikën në përpjekjet e luftës siç mund të kishin bërë disa ngjarje të tjera.” Operacionet e shpëtimit filluan menjëherë pasi avionët japonezë ishin larguar nga hapësira ajrore. Ndërkohë, vetëm gjashtë muaj pas sulmit, Marina e SHBA-së i shkaktoi një disfatë të tmerrshme Yamamotos dhe flotës japoneze në Betejën e Midway, pika e kthesës së Luftës së Dytë Botërore në Paqësor.
Një numër i anijeve të dëmtuara në Pearl Harbor u riparuan, u modernizuan dhe u rikthyen në shërbim. USS Arizona, megjithatë, ishte përtej riparimit dhe luftanija e fundosur mbeti aty ku ishte ankoruar. Në vitin 1962, iu kushtua një memorial luftanijës USS Arizona, pikërisht mbi vendin ku anija ishte fundosur. Çdo vit më 7 dhjetor, Shtetet e Bashkuara kujtojnë sulmin fatal japonez si Ditën e Pearl Harbor.
“Ju mund të shihni ende plagët e sulmit 80 vite më vonë, dhe ne nuk duhet të harrojmë kurrë mësimet që kemi mësuar ndërsa marrim vendime sot,” tha Kilton.
/Përgatiti: Sonila Backa-abcnews.al
