Në vitin 2023, zjarret shkatërruan gati 4 miliardë hektarë pyje, vranë më shumë se 250 njerëz dhe shkaktuan lëshimin e 6.5 miliardë tonëve dioksid karboni në atmosferë.
Amerika ka përjetuar një sezon rekord të zjarreve këtë vit, me gati 800 milionë hektarë të djegur deri më 23 dhjetor. Fatkeqësia më e madhe u regjistrua në Kanada, ku këtë vit u dogjën 180 milionë hektarë pyje.
Zjarret u nxitën nga thatësira dhe nxehtësia e shkaktuar nga ndryshimet klimatike dhe “të pakontrollueshme”. 97 të vdekur dhe 31 të zhdukur në zjarret e gushtit në Havai, 34 të vdekur në Algjeri, 28 në Greqi, ky ishte viti më vdekjeprurës i shekullit të 21-të.
Dhe këtë vit, përveç zonave që janë përgjithësisht të ekspozuara, si pellgu i Mesdheut (Greqia, Italia, Tunizia, Algjeria), Amerika e Veriut apo Australia, rajone të tjera që janë kursyer deri tani, si Hawaii apo Tenerife, janë ndër vendet më të rrezikuara.
Që nga fillimi i vitit, zjarret kanë lëshuar rreth 6.5 miliardë ton dioksid karboni, sipas Sistemit Global të Informacionit për Zjarret e Egra (GËIS), krahasuar me 36.8 miliardë tonë nga përdorimi i lëndëve djegëse fosile (naftë, gaz, qymyr).
Në përgjithësi, rreth 80% e karbonit të krijuar nga zjarret ri përthithet më pas nga bimësia që rritet përsëri sezonin e ardhshëm. Në vend të kësaj, 20% e mbetur kontribuon në rritjen e dioksidit të karbonit në atmosferë, duke nxitur rritjen e temperaturës në një lloj cikli vicioz.
Përveç dioksidit të karbonit, zjarret në pyje lëshojnë një gamë të tërë grimcash patogjene, nga monoksidi i karbonit deri te një gamë e tërë gazesh ose aerosolësh të tjerë (hiri, bloza).
Sipas një studimi të botuar në shtator në revistën Nature, popullatat në vendet më të varfra, kryesisht në Afrikën Qendrore, janë shumë më të ekspozuara ndaj ndotjes së ajrit të shkaktuar nga këto zjarre sesa ato në vendet e zhvilluara.
/abcnews.al
