Evropa dhe Shtetet e Bashkuara të Amerikës janë përballur me të nxehtin ekstrem me temperature rekord. Sipas një studimi të bërë së fundmi theksohet se vala e të nxehtit që ka prekur pjesën më të madhe të botës gjatë muajit korrik do të ishte e “pamundur”, të ndodhte nëse dora e njeriut nuk do të kishte sjellë ndryshimet klimaterike.
Ngrohja globale nga djegia e lëndëve djegëse fosile gjithashtu bëri që vala e të nxehtit të prekte pjesë të Kinës 50 herë më shumë gjasa. Ndryshimet klimatike nënkuptonin se vala e të nxehtit në Evropën Jugore ishte 2.5 gradë Celsius më e nxehtë.
Ndër të tjera në studim thuhet se pothuajse të gjitha shoqëritë mbeten të papërgatitura për të nxehtin ekstrem vdekjeprurës. Ekspertët paralajmërojnë se nga të dhënat e grupuara nga studimi rezulton se bota tashmë duhet të jetë e përgatitur për përshtatje me temperaturat më të larta.
“Nxehtësia është ndër llojet më vdekjeprurëse të fatkeqësive,” thotë Julie Arrighi nga Qendra Klimatike e Gjysmëhënës së Kuqe të Kryqit të Kuq.
Studiuesja thote se në përballje me temperaturat ekstreme vendet duhet të ndërtojnë shtëpi rezistente ndaj nxehtësisë, të krijojnë “qendra të ftohta” për njerëzit që të gjejnë strehim dhe të gjejnë mënyra për të freskuar qytetet duke përfshirë mbjelljen e më shumë pemëve.
Në korrik, rekordet e temperaturës u thyen në pjesë të Kinës, SHBA-së jugore dhe Spanjës. Miliona njerëz kaluan ditë nën alarmin e kuq për nxehtësinë ekstreme.
Ekspertët thonë se nxehtësia ekstreme mund të jetë një kërcënim shumë serioz për jetën, veçanërisht në mesin e të moshuarve.
Sipas një studimi, më shumë se 61,000 njerëz u vlerësuan të kenë vdekur nga shkaqe të lidhura me nxehtësinë gjatë valëve të të nxehtit të vitit të kaluar në Evropë.
“Ky studim konfirmon atë që ne dinim më parë. Ai tregon përsëri se sa ndryshimi i klimës luan një rol në atë që po përjetojmë aktualisht,” tha Friederike Otto nga Imperial College London.
Shkencëtarët e klimës thonë se dekadat e njerëzve që pompojnë gaze serrë në atmosferë po shkaktojnë rritjen e temperaturave globale.
Por jo të gjitha ngjarjet ekstreme të motit mund të lidhen menjëherë me ndryshimin e klimës, sepse modelet natyrore të motit gjithashtu mund të luajnë një rol.
Shkencëtarët në Mbretërinë e Bashkuar, SHBA dhe Holandë në grupin World Weather Attribution studiuan valët e fundit të të nxehtit për të identifikuar gjurmët e gishtave të ndryshimeve klimatike.
Duke përdorur modele kompjuterike, ata simuluan një botë pa efektet e emetimeve të pompuara në atmosferë në temperaturat e botës reale që shiheshin gjatë valëve të të nxehtit.
Vala e të nxehtit në Amerikën e Veriut ishte 2°C (3.6°F) më e nxehtë dhe vala e të nxehtit në Kinë ishte 1°C më e nxehtë për shkak të ndryshimeve klimatike, përfunduan shkencëtarët.
Bota është ngrohur 1.1C në krahasim me periudhën para-industriale përpara se njerëzit të fillonin djegien e lëndëve djegëse fosile.
Nëse rritja e temperaturës arrin 2C, gjë që shumë ekspertë paralajmërojnë se ka shumë të ngjarë pasi vendet nuk arrijnë të reduktojnë emetimet e tyre sa duhet shpejt, këto ngjarje do të ndodhin çdo dy deri në pesë vjet, thonë shkencëtarët.
Studimi gjithashtu mori në konsideratë rolin e El Niño, një luhatje e fuqishme klimatike e natyrshme që filloi në qershor. Ajo çon në temperatura më të larta globale pasi ujërat e ngrohta ngrihen në sipërfaqe në oqeanin Paqësor tropikal dhe shtyjnë nxehtësinë në ajër.
Studimi arriti në përfundimin se El Niño ndoshta luajti një rol të vogël, por rritja e temperaturave nga djegia e lëndëve djegëse fosile ishte shtytësi kryesor në valët më intensive të të nxehtit.
Një seri rekordesh klimatike kanë rënë javët e fundit, duke përfshirë temperaturat mesatare globale dhe temperaturat e sipërfaqes së detit, veçanërisht në Atlantikun e Veriut.
Ekspertët thonë se shpejtësia dhe koha janë “të paprecedentë” dhe paralajmërojnë se më shumë rekorde mund të bien në javët dhe muajt e ardhshëm./abcnews.al
