Ish-kreu i Mossad, shërbimi i sigurisë izraelite, dhe bashkëpunëtori i ngushtë i Netanyahut, Yossi Cohen, organizoi dhe mori pjesë personalisht në një komplot për të “bindur” ish-prokuroren e ICC-së Fatou Bensouda të hiqte dorë nga hetimi i saj në Palestinë.
Kontaktet e fshehta të Yossi Cohen me prokuroren e atëhershme të GJNP-së, Fatou Bensouda, ndodhën vite para vendimit të saj për të hapur një hetim zyrtar për krimet e dyshuara të luftës dhe krimet kundër njerëzimit në territoret e pushtuara palestineze.
Ky hetim, i nisur në vitin 2021, arriti kulmin javën e kaluar kur pasardhësi i Bensouda, Karim Khan, njoftoi se ai po kërkonte një urdhër arresti për kryeministrin izraelit, Benjamin Netanyahu.
Vendimi i prokurorit për urdhër-arresti për Netanyahun dhe ministrin e tij të mbrojtjes, Yoav Gallant, së bashku me tre liderë të Hamasit, është një rezultat që struktura ushtarake dhe politike e Izraelit e ka frikë prej kohësh.
Përfshirja personale e Cohen në operacionin kundër GJNP-së ndodhi kur ai ishte drejtor i Mossad.
Aktivitetet e tij ishin të autorizuara në një nivel të lartë dhe të justifikuara mbi bazën që gjykata përbënte një kërcënim për ndjekje penale kundër personelit ushtarak, sipas një zyrtari të lartë izraelit.
Një tjetër burim izraelit i informuar mbi operacionin kundër Bensouda tha se objektivi i Mossad ishte të komprometonte prokuroren ose ta regjistronte atë si dikë që do të bashkëpunonte me kërkesat e Izraelit.
Një burim i tretë i njohur me operacionin tha se Cohen po vepronte si “lajmëtari jozyrtar” i Netanyahut. Cohen, i cili ishte një nga aleatët më të ngushtë të Netanyahut në atë kohë dhe po shfaqet si një forcë politike më vete në Izrael, drejtoi personalisht përfshirjen e Mossad-it në një fushatë gati dhjetëvjeçare nga vendi për të minuar gjykatën.
Katër burime konfirmuan se Bensouda kishte informuar një grup të vogël zyrtarësh të lartë të GJNP-së për përpjekjet e Cohen për ta ndikuar atë, mes shqetësimeve për natyrën gjithnjë e më këmbëngulëse dhe kërcënuese të sjelljes së tij.
Përpjekjet e Cohen ishin të pasuksesshme pasi Bensouda nuk u dorëzua dhe ajo informoi gjyqtarët e lartë për kërcënimet që merrte.
Trump është gjithashtu në fokus
Synimi i saj u bë i hapur kur Donald Trump e sanksionoi kur nisi një hetim për krimet e luftës në Afganistan, me presidentin amerikan që e akuzoi atë për sulme ndaj SHBA-së dhe Izraelit për arsye thjesht politike dhe pa sukses për të përdorur informacione të fabrikuara kundër saj.
Çështja hetimore e GJNP-së kundër Izraelit daton në vitin 2015, kur Bensouda vendosi të nisë një hetim paraprak për situatën në Palestinë.
Përveç një ekzaminimi më gjithëpërfshirës, hetimi i saj u ngarkua me një vlerësim fillestar të pretendimeve për krime nga individë në Gaza, Bregun Perëndimor dhe Jerusalemin Lindor.
Sipas The Guardian Khan u përpoq që në fillim ta bindte atë të mos vazhdonte me një hetim penal kundër Izraelit.
Ndërveprimi i parë i Cohen me Bensouda duket se ka ndodhur në konferencën e sigurisë në Mynih në vitin 2017, kur drejtori i Mossad iu prezantua prokurorit.
Pas atij takimi, Cohen më pas “i zë pritë” Bensoudës në një episod të çuditshëm në një suitë hoteli në Manhattan, sipas burimeve të shumta të njohura me incidentin.
Bensouda ishte në Nju Jork në vitin 2018 në një vizitë zyrtare për t’u takuar me Kabila, atëherë president i Republikës Demokratike të Kongos, në hotelin e tij.
Të dy ishin takuar disa herë në të kaluarën në lidhje me hetimin e vazhdueshëm të GJNP-së për krimet e dyshuara të kryera në vendin e tij.
Takimi, megjithatë, duket se është organizuar. Në një moment, pasi bashkëpunëtorëve të Bensoudës iu kërkua të largoheshin nga dhoma, Cohen hyri.
Paraqitja e befasishme, thanë ata, alarmoi Bensouda dhe një grup zyrtarësh të gjykatës së që udhëtonin me të.
Pse Kabila e ndihmoi Cohen është e paqartë, por lidhjet midis dy burrave u zbuluan në vitin 2022 nga botimi izraelit TheMarker, i cili raportoi për një seri udhëtimesh sekrete që drejtori i Mossad bëri në Republikën Demokratike të Kongos gjatë vitit 2019.
Pas takimit të papritur me Bensoudën në Nju Jork, Cohen ka telefonuar vazhdimisht kryeprokuroren dhe ka kërkuar takime me të. Në një moment, Bensouda e pyeti Cohen se si e kishte numrin e saj të telefonit, të cilit ai u përgjigj: “A e ke harruar atë që bëj?”
Fillimisht shefi i inteligjencës “u përpoq të krijonte një marrëdhënie” me prokuroren dhe luajti rolin e “policit të mirë” në përpjekje për ta magjepsur. Qëllimi fillestar, thanë ata, duket se ka qenë rekrutimi i Bensoudës për të punuar me Izraelin.
Me kalimin e kohës, megjithatë, stili i komunikimit i Cohen ndryshoi dhe ai filloi të përdorte një sërë taktikash, duke përfshirë “kërcënimet dhe manipulimet”, tha një person i informuar për takimet. Kjo e shtyu Bensouda të informonte një grup të vogël zyrtarësh të lartë të gjykatës për sjelljen e tij.
Në dhjetor 2019, prokurorja njoftoi se kishte arsye për të hapur një hetim të plotë penal mbi akuzat për krime lufte në Gaza, Bregun Perëndimor dhe Jerusalemin Lindor.
Megjithatë, ai shmangu nisjen e tij, duke vendosur së pari të kërkonte një vendim nga dhoma e paragjyqësore e Gjykatës për të konfirmuar se gjykata kishte vërtet juridiksion mbi Palestinën.
Më pas fillon periudha kur presionet e Cohen intensifikohen. Nga fundi i vitit 2019 dhe fillimi i vitit 2021, thanë burimet, ka pasur të paktën tre takime midis Cohen dhe Bensouda, të gjitha të iniciuara nga shefi i spiunazhit.
Sjellja e tij thuhet se është bërë gjithnjë e më alarmante për zyrtarët e GJNP-së të cilët ishin të vetëdijshëm për atë që po ndodhte.
Fushata e presionit përfshinte kërcënime ndaj saj dhe sigurisë së familjes së saj, kërcënime ndaj karrierës së saj dhe shantazh.
Publikimi thekson se Cohen i ka paraqitur asaj biseda të regjistruara të bashkëshortit të saj si dhe fotografi të tij.
Përmbajtja e regjistrimeve është e paqartë, por burimet që folën për The Guardian thonë se ishte një fushatë shpifjeje që dështoi dhe ekziston gjithashtu mundësia që filmimi famëkeq të jetë i fabrikuar.
Në çdo rast materiali u përdor nga diplomatët izraelitë, të cilët, megjithatë, nuk arritën të bindin aleatët e tyre për vlerën e tij.
Hetimet nisin zyrtarisht
Në shkurt të vitit 2021, Dhoma Paragjyqësore e GJNP-së nxori një vendim që konfirmonte se GJNP kishte juridiksion mbi territoret e pushtuara palestineze. Muajin pasues, Bensouda njoftoi hapjen e një hetimi penal.
Bensouda përfundoi mandatin e saj nëntëvjeçar e tre muaj më vonë, duke e lënë pasardhësin e saj Khan të marrë përsipër hetimin.
Vetëm pas sulmeve të Hamasit ndaj Izraelit më 7 tetor dhe luftës që pasoi në Gaza, hetimi i gjykatës çoi në kërkesën për urdhër arreste.
Ky ishte konkluzioni nga i trembeshin strukturat politike dhe ushtarake të Izraelit. “Fakti që ata zgjodhën kreun e Mossad-it për të qenë lajmëtari jozyrtar i kryeministrit në Bensouda ishte definitivisht për të frikësuar”, tha një burim i njohur me operacionin e Cohen. “Ajo dështoi.”
Përgjigja e Izraelit
Duke folur për The Guardian, një zëdhënës i zyrës së kryeministrit izraelit tha: “Pyetjet e dërguara tek ne janë të mbushura me shumë pretendime të rreme dhe të pabaza që synojnë të dëmtojnë shtetin e Izraelit”. Cohen nuk bëri asnjë deklaratë dhe as Bensouda.
Zbulimet në lidhje me përpjekjet e Mossad për të ndikuar në Bensouda vijnë pasi kryeprokurori aktual, Karim Khan, paralajmëroi ditët e fundit se ai nuk do të hezitonte të ndjekë penalisht “përpjekjet për të penguar, frikësuar ose influencuar në mënyrë të pahijshme” zyrtarët e gjykatës.
Sipas ekspertëve ligjorë dhe ish-zyrtarëve të GJNP-së, përpjekjet e Mossad-it për të kërcënuar ose për të ushtruar presion ndaj Bensoudës mund të përbëjnë shkelje kundër administrimit të drejtësisë sipas nenit 70 të Statutit të Romës, traktati që themeloi gjykatën.
