Dokumentet e zbuluara nga The Guardian kanë nxjerrë në pah aktivitetet e një fondacioni rus të mbrojtjes ligjore të mbështetur nga shteti, që agjencitë e inteligjencës dhe analistët europianë thonë se është në fakt një operacion i ndikimit të Kremlinit aktiv në 48 vende në të gjithë Europën dhe në mbarë botën.
Dokumentet e brendshme nga Fondi për Mbështetjen dhe Mbrojtjen e të Drejtave të Bashkatdhetarëve që jetojnë Jashtë (Pravfond) tregojnë se fondacioni financon faqet e internetit të propagandës që synojnë europianët, ka ndihmuar në pagesën e mbrojtjes ligjore të trafikantit të dënuar të armëve Viktor Bout dhe atentatorit Vadim Krasikov, dhe ka punësuar një numër ish-oficerësh të inteligjencës si drejtorë të operacioneve të saj në vendet europiane.
Dokumentet tregojnë se grupi ka shpenzuar miliona euro për financimin e propagandës dhe fushatave ligjore.
Të dhënat publike tregojnë gjithashtu se partnerët lokalë të Pravfond kanë marrë miliona subvencione shtetërore nga një numër shtetesh europiane ku fondacioni operon degët lokale, duke ngritur pikëpyetje në lidhje me përdorimin e fondeve publike dhe shqetësime për sigurinë kombëtare vetëm disa ditë përpara zgjedhjeve për Parlamentin Europian.
Më shumë se 40 dokumente Pravfond tregojnë se organizata ka pasur një numër ish-agjentësh të inteligjencës.
Ato përfshijnë Vladimir Pozdorovkin, i cili është identifikuar nga burimet e inteligjencës europiane si agjent i SVR-së, shërbimi i huaj i inteligjencës ruse, dhe në të dhënat publike si kurator i Pravfond për operacionet e saj në vendet nordike dhe baltike; dhe Anatoli Sorokin, i cili është anëtar i SVR dhe kuron divizionin e Pravfond në Lindjen e Mesme, Moldavi dhe Transnistria.
Kreu i Institutit të Diasporës Ruse, i cili renditet në dokumentet zyrtare si “zbatuesi i projektit” i Pravfond është Sergey Panteleyev, i cili ka qenë subjekt i sanksioneve në vendet e BE-së si anëtar i një njësie të inteligjencës ushtarake ruse që është e specializuar në fushën psikologjike të operacioneve luftarake.
Andrei Soldatov, një ekspert për shërbimet e inteligjencës ruse dhe bashkëautor i The Compatriots, tha se Pravfond dukej të ishte një “përpjekje klasike e pushtetit të butë” dhe se lidhjet midis inteligjencës dhe organizatave bashkatdhetare ishin “të dokumentuara mirë”.
Ai vuri në dukje se Andrey Milyutin, nënkryetari i departamentit të informacionit operativ të shërbimit të pestë të agjencisë ruse të sigurisë, FSB, ishte anëtar i komitetit të qeverisë për “bashkatdhetarët që jetojnë jashtë vendit”, duke treguar lidhjen midis aktivitetit të inteligjencës dhe kontaktit me diasporën ruse.
Në një raport të sigurisë kombëtare të vitit 2020, shërbimet estoneze të sigurisë e quajtën Pravfond një “sistem pseudo të mbrojtjes ligjore”, dhe ata kanë thënë se FSB përdor grupet për të rekrutuar bashkëpunëtorë jashtë vendit, duke përfshirë mes mbështetësve të aneksimit të Krimesë në 2014, shumë prej të cilëve kishin lidhje me grupin.
Pravfond u themelua në vitin 2012 me dekret presidencial dhe u mbështet nga ministria ruse e punëve të jashtme dhe agjencia federale Rossotrudnichestvo, e cila administron ndihmën e huaj dhe është përshkruar nga kreu i Pravfond, Alexander Udaltsov, si një “element unik i fuqisë së butë ruse”, Udaltsov ka qenë subjekt i sanksioneve nga Bashkimi Europian që nga viti 2023 për “mbështetje dhe zbatim të veprimeve dhe politikave që minojnë dhe kërcënojnë integritetin territorial, sovranitetin dhe pavarësinë e Ukrainës”.
Dokumentet tregojnë se Pravfond sponsorizoi mbrojtjen ligjore të Krasikov, një agjent i dyshuar i FSB-së, i cili u dënua me burgim të përjetshëm për vrasjen e ish-komandantit çeçen në terren Zelimkhan Khangoshvili në Berlin në vitin 2019.
Dokumentet tregojnë se avokati Robert Unger mori 60,000 euro në tarifat ligjore të paguara nga buxheti i Pravfond në 2021, të miratuar nga Udaltsov.
Sipas një burimi të inteligjencës europiane, Unger kishte marrë një shumë më të madhe parash për përfaqësimin e Krasikovit në seancat e mëparshme, por nuk mund të siguronte dokumentacion.
Sipas një dokumenti buxhetor të Pravfond nga viti 2014, organizata kishte siguruar shuma të konsiderueshme për të financuar mbrojtjen ligjore të Bout dhe trafikantit të dënuar të drogës Konstantin Yaroshenko, të cilët të dy u kthyen më vonë në Rusi si pjesë e shkëmbimit të të burgosurve midis Moskës dhe Uashingtonit.
Dokumentet treguan gjithashtu se Pravfond kishte shpenzuar qindra mijëra euro për të mirëmbajtur disa faqe interneti që pretendonin të luftonin kundër “rusofobisë” dhe të promovonin “mbrojtjen e gjuhës ruse” në Europë.
Dokumentet tregojnë se Pravfond financoi aktivitetet e golos.eu, një portal online që funksionon nga një kuti postare në Bruksel dhe kryesisht ofron një mjet për komentuesit për të shprehur kritikat ndaj qeverisë ukrainase, veçanërisht presidentit, Volodymyr Zelensky, dhe ndihmësit dhe këshilltarët e tij të lartë ushtarakë.
I kërkuar për koment nga Guardian, zëvendësredaktori i Golos Yuri Andriychenko mohoi se faqja kishte marrë para nga Pravfond ose kishte ndonjë lidhje me shtetin rus.
Ai sugjeroi se dikush tjetër kishte aplikuar për grante duke përdorur emrin e faqes, duke shkruar: “Nuk jemi të befasuar që dikush në Rusi po përpiqet të fitojë para në emrin tonë, sepse është shumë më e lehtë sesa të krijoni projektin tuaj.”
Sipas dokumenteve të brendshme, Pravfond financon gjithashtu aktivitetet e Euromore, një tjetër portal online që fokusohet shumë në kërcënimet e supozuara ndaj rusëve në Europë.
/abcnews.al
