Në fillim të vitit, me rastin e shtatëdhjetëvjetorit të Elizabeth II në fron, historiani, autori dhe konsulenti i njohur i serialit “The Crown”, Robert Lacey, kishte folur ekskluzivisht për “K” për personalitetin e saj dhe trashëgiminë e saj historike.
– Nga shtatëdhjetë vitet e mbretërimit të saj, cila periudhë ishte më e lumtura dhe cila më e vështira?
– Ka qenë një kohë kur bashkëjetonin të dyja: kur ajo u kurorëzua mbretëreshë. Nga njëra anë ajo ishte e lumtur që ngjitej në fron dhe nga ana tjetër po përjetonte trishtim të pamasë për vdekjen e hershme dhe të parakohshme të babait të saj të dashur dhe shqetësim për sakrificat që kuptoi se duhej të bënte në dëm të familjes. Dy ose tre dekadat e para të mbretërimit të saj ishin mjaft… të mërzitshme, të mërzitshme, në një farë mënyre. Gjithçka ndryshoi papritur me martesën e Charles dhe Dianës. Monarkia u ringjall, por në të njëjtën kohë filloi të “prodhonte” probleme, skandale. Viti 1992, për arsyet që përmendëm në fillim të bisedës sonë, ishte periudha më e vështirë. Edhe nëse kërkojmë më të lumturin, sado të çuditshme të duket, do ta gjejmë në muajt e fundit me Princin Philip.
– Si ka qenë si nënë?
– Duhet të pranojmë se ajo nuk ka mundur ta shijojë kurrë mëmësinë, për shkak të detyrimeve të saj. Konsideroni se pothuajse menjëherë pas kurorëzimit të saj ajo shkoi në një turne gjashtë mujor, duke lënë pas Charles dhe Anne. Kjo është arsyeja pse në vitet ’60 ata vendosën me Filipin të kishin dy fëmijë të tjerë, për mendimin tim, të krijonin një “familje të re”, të përjetonin atë që u privuan si prindër. Fëmijët e saj, pra, me të drejtë kanë ankesa. Elizabeta nuk ishte një nënë e mirë. Gjithashtu, që kur ishte fëmijë, ajo mësoi të mos i shprehte ndjenjat e saj, të mos shpjegonte apo ankohej kurrë. “Kurrë mos shpjego, kurrë mos u anko”, është motoja e saj dhe të mbajë në distancë ata që e rrethojnë.
– Cilat janë virtytet e mbretëreshës?
– Elizabeth e sheh veten si pjesëtare e një ekipi, të cilit thjesht mori drejtimin në një situatë të vështirë. Ai e kupton që është pjesë e një sistemi dhe se vetë sistemi është shumë më i rëndësishëm se njerëzit që i shërbejnë. Ajo i shërben Zotit, institucionit dhe qytetarëve të vendit të saj. Ajo i qaset rolit të saj me përulësi, d.m.th. Dhe, ju e dini, monarkët më të suksesshëm në historinë e monarkisë britanike kanë qenë ata të përulurit. Ajo gjithashtu ka aftësinë të marrë forcë edhe nga pikëllimi i saj. Ai beson se koha shëron gjithçka. Ajo është e qetë dhe e duruar. Së fundi, ai ka një sens të pabesueshëm humori. Në vitin 2012, regjisori Danny Boyle, duke përgatitur ceremoninë e hapjes së Lojërave Olimpike të Londrës, doli me idenë e asaj skene, me James Bond dhe Mbretëreshën që hidheshin me parashutë në stadium nga një helikopter. Kështu ajo iu afrua njerëzve nga stafi i saj dhe u kërkoi atyre që ta transferonin tek ajo. Kaluan disa muaj, sepse askush nuk guxonte t’ia sugjeronte. E megjithatë, kur më në fund e mori vesh, qeshi me zemër. “A duhet të hidhem nga një helikopter? Është e mrekullueshme!” tha ai. Dhe ai u argëtua shumë duke e bërë këtë. Këtë e mësova nga dora e parë, nga kostumografja e saj, Angela Kelly. Meqë ra fjala, më lejoni të shtoj se Elizabeta nuk e konsideronte kurrë klasën shoqërore në miqësitë e saj. Anxhela, e cila ka tridhjetë vjet në krah të saj, është vajza e një punonjësi të dokut nga Liverpooli. Është e mrekullueshme!” tha ai. Dhe ai u argëtua shumë duke e bërë këtë. Këtë e mësova nga dora e parë, nga kostumografja e saj, Angela Kelly. Meqë ra fjala, më lejoni të shtoj se Elizabeta nuk e konsideronte kurrë klasën shoqërore në miqësitë e saj. Anxhela, e cila ka tridhjetë vjet në krah të saj, është vajza e një punonjësi të dokut nga Liverpooli. Është e mrekullueshme!” tha ai. Dhe ai u argëtua shumë duke e bërë këtë. Këtë e mësova nga dora e parë, nga kostumografja e saj, Angela Kelly. Meqë ra fjala, më lejoni të shtoj se Elizabeta nuk e konsideronte kurrë klasën shoqërore në miqësitë e saj. Anxhela, e cila ka tridhjetë vjet në krah të saj, është vajza e një punonjësi të dokut nga Liverpooli.
– A e ndryshoi rolin e monarkut dhe, nëse po, në çfarë mënyre?
– Si grua e zbuti. Një element kyç i suksesit të saj është feminiliteti i saj. Mund të mos tingëllojë politikisht korrekte, por avantazhi i një mbretëreshe është se ajo ka aftësinë të jetë një figurë nënë për popullin e saj. Sigurisht, stereotipet e njeriut të ashpër dhe të vendosur mund të jenë kryesisht të vjetruara, por ato ende ekzistojnë në mendjet e shumë njerëzve kur bëhet fjalë për monarkinë. Por Elizabeth ka vendosur shiritin lart për tre mbajtësit e ardhshëm meshkuj të fronit.
– Pra, si do të mbahet mend Elizabeta në të ardhmen?
– Historianët do ta lavdërojnë atë, sepse ajo e mbajti të paprekur monarkinë dhe zhvilloi demokracinë parlamentare mbretërore. Ajo do të mbahet mend me mall nga publiku për të treguar se familja mbretërore mund të shqetësohet, të bëjë gabime, por ajo që ka rëndësi është që anëtarët e saj të gjykohen jo nga ato gabime, por nga mënyra se si i korrigjojnë ato. Nëse kërkoni vlerësimin tim, arritja e saj më e madhe është se ka arritur jo vetëm të mbijetojë, por të lulëzojë, në epokën e masmedias, pa luajtur kurrë lojën e publicitetit. Do t’ju jap një shembull tipik: në vitin 1969 ishte publikuar dokumentari i BBC për familjen mbretërore, gjë që e kishte pakënaqur shumë atë. Atë Krishtlindje, Mbretëresha nuk dha një mesazh televiziv, për të shmangur ekspozimin e tepërt./abcnews.al
