“Po hyjmë në një nga periudhat më të rrezikshme në historinë njerëzore”, tha drejtori i SIPRI, Dan Smith. Sipas raportit të SIPRI, fuqitë bërthamore po forcojnë arsenalet e tyre bërthamore, veçanërisht Kina.
Studiuesit në Institutin e Stokholmit për Kërkime Paqësore SIPRI paralajmërojnë se të gjitha fuqitë bërthamore po shtojnë angazhimin në armatimin me armë bërthamore. Në raportin e tyre vjetor, ata paralajmërojnë një numër në rritje të armëve bërthamore operacionale. “Po hyjmë në një nga periudhat më të rrezikshme në historinë njerëzore”, tha drejtori i SIPRI, Dan Smith. Ai bëri thirrje për rinovimin e “diplomacisë bërthamore” dhe forcimin e kontrollit ndërkombëtar mbi armët bërthamore.
Raporti i SIPRI vë në dukje se nëntë fuqi bërthamore – SHBA, Rusia, Britania e Madhe, Franca, Kina, India, Pakistani, Koreja e Veriut dhe Izraeli – vazhdojnë të modernizojnë arsenalet e tyre bërthamore. Nga fillimi i vitit 2022 deri në fillim të vitit 2023, niveli global i kokave bërthamore, sipas vlerësimeve të SIPRI, është ulur për rreth 200 copë në aktualisht rreth 12.512. Por nga ana tjetër, numri i armëve bërthamore operacionale u rrit me 86 copë në rreth 9.576. Në kërkimin e tij, SIPRI bën dallimin midis rezervave operacionale dhe totale të armëve bërthamore. Shifra e përgjithshme përfshin edhe armë të vjetra bërthamore dhe ato të destinuara për çmontim dhe reduktim.
Më pak transparencë
Rusia dhe SHBA mbajnë rreth 2.000 koka bërthamore në gatishmëri. Ato mbahen të montuara në raketa ose në bazat e forcave ajrore së bashku me bombarduesit. Sipas studiuesve të paqes, Rusia dhe Shtetet e Bashkuara së bashku zotërojnë pothuajse 90 për qind të të gjitha armëve bërthamore. Arsenalet e tyre mbetën të qëndrueshme gjatë vitit 2022, megjithëse transparenca u ul ndjeshëm pas fillimit të luftës kundër Ukrainës.
Edhe qeveria britanike në vitin 2022 nuk e shpalli publikisht numrin e armëve bërthamore që disponon. Drejtori i SIPRI Smith theksoi se sasia në rritje nuk mund të shpjegohen me luftën në Ukrainë, sepse tani nevojitet më shumë kohë për të zhvilluar koka të reja. Përveç kësaj, vendet me rritjen më të madhe të armëve bërthamore nuk u prekën drejtpërdrejt nga lufta.
Rritje e ndjeshme e armëve bërthamore në Kinë
Rritja më e madhe – 60 koka të reja bërthamore – u regjistrua nga Kina, e cila rriti rezervat e saj të mbushjeve bërthamore nga 350 në 410. Ajo u pasua nga Rusia (12), Pakistani (5), Koreja e Veriut (5) dhe India (4). . Studiuesit e SIPRI presin që arsenali bërthamor i Kinës do të vazhdojë të rritet dhe se deri në fund të dekadës, vendi mund të ketë të paktën po aq raketa balistike ndërkontinentale sa SHBA ose Rusia.
Në vitin 2022, India dhe Pakistani gjithashtu prezantuan dhe vazhdojnë të zhvillojnë lloje të reja të transportuesve bërthamorë. Armët indiane tani janë të dizajnuara për rreze më të gjata dhe mund të arrijnë objektiva në të gjithë Kinën, supozuan studiuesit.
SIPRI vëren me shqetësim retorikën e rritur përgjithësisht të shteteve për rëndësinë e armëve bërthamore. Dhe Koreja e Veriut gjithashtu vazhdon të shohë një program bërthamor ushtarak si një element qendror të strategjisë së saj të sigurisë. Studiuesit vlerësojnë se vendi ka ndërtuar deri më tani rreth 30 koka luftarake dhe se ka mjaft material të zbërthyeshëm për të prodhuar deri në 70 koka luftarake./DW
