Nga David Robson – BBC
Magjepsja e Tom Vanderbilt me procesin e të mësuarit gjatë gjithë jetës, filloi me hobet e vajzës së tij: piano, futboll, Tae Kwon Do. Ai donte të inkurajonte pasionet e saj të reja dhe e shoqëronte atë në mësime. Ndërsa ajo ushtrohej, ai iu përgjigjej e-maileve, luante me telefonin e tij, ose shihet përreth derisa vajza e tij të mbaronte.
Ai shpejt njohu hipokrizinë e situatës. “Po i tregoja asaj për rëndësinë e të pasurit aftësi në shumë fusha të ndryshme, dhe ajo më pyeti se pse unë nuk bëj të gjitha këto gjëra”.
Që nga ai moment, ai filloi të mësonte lojën e shahut, dhe vendosi të kalonte një vit duke ndjekur një sërë aftësish të reja. Ai mësoi të pikturonte, të këndonte, të bënte marifete dhe të bënte surf. Në asnjë moment nuk shpresoi të zotëronte plotësisht aftësitë ose të tregonte arritjet e jashtëzakonshme, siç ishte fitimi i American Idol.
“Si të rritur, ne presionohemi për t’i vënë vetes qëllime. Ndjehemi ikur nuk kemi luksin të marrim me të mësuarit”, thotë ai, por në vend të kësaj Vanderbilt zgjodhi të bënte të kundërtën, informon abcnews.al.
Si të mësojmë mirë
Duke filluar projektin në fund të të 40-ave, Vanderbilt e dinte se ai do të përpiqej të përputhej me aftësitë e të mësuarit të fëmijëve si vajza e tij. Fëmijët janë veçanërisht të mirë në marrjen e modeleve në mënyrë të nënkuptuar, duke kuptuar që veprime të caktuara do të çojnë në lloje të caktuara të ngjarjeve, pa ndonjë shpjegim ose përshkrim të asaj që po bëjnë. Megjithatë, pas moshës 12 vjeç, ne humbasim një pjesë të asaj aftësie për të thithur informacion të ri.
Megjithatë, nuk duhet të jemi shumë pesimist për aftësitë tona. Ndërsa të rriturit mund të mos thithin aftësi të reja aq lehtë sa një fëmijë, ne ende kemi “neuroplasticitet”, aftësinë që truri të rigjenerohet në përgjigje të sfidave të reja. Në vitin kur ai mësoi shumë gjëra, Vanderbilt u takua me shumë njerëz, që kishin kaluar moshën e mesme, të cilët ende po e ushtronin atë “superfuqi”.
Për më tepër, hulumtimi i Vanderbilt zbuloi disa parime themelore të të mësuarit mirë që çdokush mund të përdorë për ta bërë mësimin tonë më efektiv. E para mund të duket e qartë, por harrohet lehtë: duhet të mësojmë nga gabimet tona. Pra, në vend që të përsërisim pa mendje të njëjtat veprime pa pushim, ne duhet të jemi më të përqendruar dhe analitikë, duke menduar për atë që bëmë mirë dhe atë që bëmë gabim. Vanderbilt e vuri në dukje këtë me lojën e shahut. Ju lunai me orë të tëra, me qindra lojëra në internet, por kjo nuk do të ishte aq efektive sa studimi i strategjive të profesionistëve ose diskutimi i arsyeve të humbjeve tuaja me një mësues shahu, informon abcnews.al.
Një parim i dytë është më kundër-intuitiv: duhet të sigurohemi që praktika jonë të jetë e larmishme. Gjatë mësimit të marifeteve, për shembull, ai ndihmonte në ndërrimin e objekteve ose ndryshimin e lartësisë së hedhjes së tyre; ai e provoi atë ulur, dhe ndërsa ecte. Siç i tha një shkencëtar Vanderbilt, kjo është “përsëritje pa përsëritje” dhe detyron modelet e mësuara të trurit të bëhen më fleksibël, duke ju lejuar të përballoni vështirësitë e paparashikueshme, të tilla si një gabim në një nga lëvizjet tuaja të mëparshme që mund t’ju çojë të humbni kontrolli.
Vanderbilt zbuloi se ne shpesh mësojmë më mirë kur e dimë se do të duhet t’u mësojmë të tjerëve të njëjtën aftësi. Nuk është e qartë pse është kjo, por kjo pritje duket se rrit interesin dhe kureshtjen e njerëzve, gjë që çon më shumë vëmendjen e trurit dhe ndihmon që të sigurojë që të vendosë gjurmë më të forta kujtese. Pra, çfarëdo që personalisht po përpiqeni të zotëroni, merrni parasysh ta ndani atë aftësi me dikë që njihni. Dhe ndërsa mund të ju duket e dobishme të vëzhgoni ekspertë të vërtetë që ekzekutojnë një aftësi, Vanderbilt zbuloi se mund të jetë e dobishme edhe të shikoni fillestarë të tjerë, meqenëse mund të analizoni më lehtë se çfarë bëjnë ata mirë dhe çfarë po gabojnë, informon abcnews.al.
Me këtë njohuri, Vanderbilt bëri përparim të mirë me secilën nga aftësitë që vendosi të mësonte. Të kënduarit, thotë ai, ofroi një nga pengesat më të mëdha, emocionalisht. Sidoqoftë, kur ai i kishte kapërcyer ato emocione, provoi se ishte më mirë në këndim.
Nëse jeni të frymëzuar për të marrë një aftësi të re, Vanderbilt ju këshillon të filloni me diçka që është e lehtë për t’u integruar në stilin tuaj të jetës ekzistuese. Ju mund të habiteni nga shpejtësia e përparimit tuaj, thotë ai.
Faktori pse
Ende mund të pyesni veten pse duhet të bëni përpjekje, kur mund të rrini në divanin tuaj.
Por Vanderbilt tregon se ka shumë përfitime të përgjithshme për të përqafuar çdo aftësi të re, përfshirë disa ndryshime afatgjata të trurit që mund të kompensojnë nga rënia mendore që shpesh vjen me plakjen. Vanderbilt tregon për një studim me të rritur, të moshës 58 -86 vjeç, të cilët ndoqën një numër kursesh në lëndë si Spanjisht, muzikë, kompozim dhe pikturë. Pas disa muajsh, ata jo vetëm që kishin bërë përparim të mirë në aftësitë individuale, por gjithashtu treguan një përmirësim të theksuar në testet më të përgjithshme njohëse, duke përputhur performancën e të rriturve që ishin 30 vjet më të rinj.
Në mënyrë intriguese, përfitimet këtu dukeshin se vinin nga provimi i aftësive të shumta, në vend se të përqendroheshin ekskluzivisht në një ekspertizë të veçantë. Ndjekja gjatë gjithë jetës e shumë pasioneve, mund të rrisë kreativitetin tuaj, informon abcnews.al.
Ndërsa vendosni të mësoni një aftësi të re, do të ketë zhgënjime dhe momente dështimi, por këto mund të jenë në fakt përvojat më të rëndësishme të të gjithë procesit. Pas shumë vitesh përvojë në gazetari, Vanderbilt thotë se sfidat e reja ishin një ndryshim i mirëpritur për “vetëkënaqësinë profesionale” të tij.
Hulumtimet e shumta kanë treguar se përulësia intelektuale, aftësia për të njohur kufijtë e njohurive tona, mund të përmirësojë fuqishëm të menduarit dhe vendimmarrjen tonë. Dhe kjo aftësi për të rishikuar paramendimet tona dhe për të hapur mendjet tona për mënyra të reja të të menduarit mund të jetë gjithnjë e më e rëndësishme në botën e sotme që ndryshon me shpejtësi. Pavarësisht nëse po mësojmë për qejf apo po përpiqemi të rrisim aftësitë tona profesionale, të gjithë mund të bëjmë mirë të kultivojmë atë “mendje fillestare”, ku asgjë nuk është e sigurt dhe ka gjithçka për të mësuar./Përshtati nga BBC, e.b-abcnews.al
