Nga Sara Harrison – BBC
Para pandemisë, Andy Hsu, 29 vjeç, e mbushte kohën e tij me koncerte, shfaqje dhe pije me miqtë. Por kur San Francisko u mbyll në mes të marsit, inxhinieri i softuerit u bllokua në banesën e tij. Ai iu kthye të vetmit hob që i kishte mbetur: videolojërave. Por, pas një kohe, edhe loja e tij e peferuar League of Legends, nuk e kënaqte më. Ai provoi dhe një terapi të vogël duke blerë një karrige Herman Miller dhe një set karaoke. Por ai nuk mund ta vazhdonte atë për shumë kohë.
Në qershor, shokët e dhomës së Hsu u zhvendosën, duke e lënë ekstrovertin e vetëpërshkruar, vetëm. Ndërsa qëndronte vetëm, mërzia u shtua.
Hsu është një nga shumë të mërziturit të shkaktuar nga pandemia. Është e vështirë të thuash sesa njerëz në të gjithë botën po trishtohen nga mërzia, por një sondazh i 3.500 njerëzve nën bllokim, në Itali, tregoi se mërzia ishte një nga efektet psikologjike negative më të zakonshme të karantinës. Në fillim, kur pandemia ishte e freskët, kishte shumë aktivitete për t’u provuar. Kjo ndodhi një vit më parë, ndërsa tani, kur pandemia ende vazhdon, mërzia është rritur.
Në vlerë nominale, mërzia mund të duket se është një problem i parëndësishëm. Krahasuar me infeksionin e shfrenuar, humbjet e vendeve të punës dhe vdekjeve, kapja e disa orëve të paplotësuara mund të duket kaq e përqendruar te vetja. Por mërzitja mund të çojë në disa probleme reale, informon abcnews.al.
Studiuesit në Universitetin e Waterloo dhe Universitetin Duke zbuluan se njerëzit që janë të prirur për mërzi kanë më shumë gjasa të thyejnë rregullat e distancimit social dhe të mbajnë tubime shoqërore.
Në mënyrë të ngjashme, nëse një artikull paralajmëron se masat shtrënguese të Covid-19 mund të shkaktojnë mërzi, kjo mërzi mund të bëhet gjithnjë e më e vështirë për njerëzit që ndjekin protokollet e duhura. Autorët referojnë meme të njohura si: “Gjyshërve tuaj u kërkua të shkonin në luftë. E vetmja gjë që ju kërkojmë është të qëndroni në shtëpi. Ju mund ta bëni këtë”. Por ata shkruajnë se, efektin e mërzisë e bën ulja në divan. Kjo duket më sfiduese sesa e para. Këto shqetësime sigurisht duket se ndjekin tendencat e tjera alarmante: rriten udhëtimet për pushime në SHBA ndërsa edhe rastet janë në rritje; njerëzit vërshojnë në restorantet e mbyllura në Florida, edhe kur niveli i pozitivitetit të shtetit lëvizte me rreth 11%. Në Luziana, 1/4 e rasteve të Covid erdhën për shkak të hapjes së bareve, restoranteve dhe kazinove.
Kjo është veçanërisht shqetësuese ndërsa shfaqen lloje më ngjitëse të virusit. Por studiuesit thonë se kemi një zgjedhje për mënyrën sesi e përballojmë atë ndjenjë të lëngimit: mërzia mund të jetë një forcë për mirë ose për keq. Është mënyra sesi ne reagojmë, ajo që bën të gjithë ndryshimin.
Enigma e mërzisë
Mërzia është një gjendje unike emocionale, informon abcnews.al. Është ajo ndjenja e pakënaqësisë me botën rreth jush dhe një mosinteresim në aktivitete të ofruara, qoftë puna, leximi i një libri apo të luash një lojë. Dhe është e pakëndshme. “Ne duam të angazhohemi me botën, por është një enigmë sepse nuk duam të bëjmë gjëra përballë nesh”, thotë James Danckert, një profesor i neuroshkencës kognitive në Universitetin e Waterloo, i cili është bashkautor i studim mbi mërzinë dhe pandeminë.
Disa njerëz janë më të prekshëm ndaj mërzisë sesa të tjerët. Burrat kanë pak më shumë gjasa se gratë të mërziten, dhe fëmijët dhe adoleshentët janë më të prirur për mërzi më shumë se prindërit e tyre. Danckert thotë se ka gjithashtu një rritje të mërzisë në jetë kur njerëzit fillojnë të ndihen më të vetmuar. Por pa marrë parasysh moshën apo gjininë tuaj, mërzia është një fakt i jetës. Të gjithë e ndiejmë, në çdo moshë.
Danckert thotë se mërzia është truri ynë që na tregon se është koha për të bërë diçka ndryshe. Është një sinjal se ajo që po bëjmë tani nuk është e kënaqshme për ndonjë arsye. Mund të jetë që nuk është interesante, ose që aktiviteti duket i pakuptimtë për ndonjë arsye dhe se ndjenja e paqetë, e paqartë është truri ynë që na motivon të gjejmë aktivitete të reja për t’u kënaqur. Mërzia shoqërohet me sjellje të rrezikshme si përdorimi i drogës dhe alkoolit, si dhe vetëdëmtimi. Në një studim, subjektet administruan me dëshirë goditje elektrike në vetvete sesa të liheshin vetëm pa ndonjë argëtim përveç mendimeve të tyre.
Dhe jo të gjithë janë mërzitur në të njëjtën mënyrë, thotë Erin Westgate, një profesore asistente e psikologjisë në Universitetin e Florida-s. Ajo thotë se mërzia përcaktohet nga një paaftësi për t’i kushtuar vëmendje ose sepse një detyrë është shumë e vështirë, shumë e lehtë ose thjesht nuk ndihet domethënëse për ne në këtë moment.
Gjatë pandemisë, shumë prej nesh, si Hsu, mund të rrëshqasin në mërzi sepse nuk mund t’i shohim miqtë tanë dhe kemi shumë pak gjëra për të bërë. Të tjerët mund të jenë të ngarkuar në punë dhe me fëmije: ata janë mërzitur sepse kanë shumë për të bërë dhe nuk mund të përqendrohen në një gjë të caktuar.
Por ajo thotë se pandemia ka krijuar një përvojë universale: një humbje të kontrollit. “Ne të gjithë kemi ndarë një sasi të caktuar kolektive të humbjes së autonomisë”, thotë Westgate. Kjo autonomi e humbur e bën shumë më të vështirë për të rregulluar mërzinë tonë, pa marrë parasysh se cili mund të jetë shkaku. “Çfarëdo që të jetë ajo që i bën njerëzit të mërziten, tani për shkak të pandemisë opsionet tona për të trajtuar ato situata janë të kufizuara.”
Ashtu si të tjerët, Danckert është i shqetësuar rreth asaj sesi mërzia mund të ndikojë në respektimin e distancës sociale gjatë pandemisë dhe studimi i tij sugjeron që njerëzit me prirje për mërzi kanë më pak të ngjarë të ndjekin rregullat. Sidoqoftë, Danckert paralajmëron që ndërsa ekziston një korrelacion midis mërzisë së raportuar dhe marrjes së rrezikut gjatë pandemisë, ai shprehet se, mërzia, në mënyrë specifike, po i bën njerëzit të bëjnë zgjedhje të këqija gjatë pandemisë. “Nuk mund të them se mërzia të bën të bësh këto gjëra“, thotë ai. “Mund të them vetëm se ka një lidhje midis tyre.”
Largimi i mërzisë
Edhe pse me kufizime të pandemisë, ka shumë mënyra sesi njerëzit mund të shpëtojnë nga mërzia e tyre, dhe më pas të mbajnë më shumë njerëz brenda pë të mirën e shëndetit publik.
Danckert, i cili është i prirur të mërzitet vetë dhe shpesh luan kitarë dhe shkruan këngë për të mbushur orët, thotë se gjëja e parë e rëndësishme për të bërë është të mos u ndalin në faktin që jeni mërzitur. “E vetmja gjë që bën është të të fokusojë në atë ndjenjë të pakëndshme”, thotë ai, e cila mund t’i motivojë njerëzit të zgjedhin gjënë e parë të disponueshme , duke shkuar për të parë një mik brenda, për shembull, pa marrë parasysh vërtet pasojat. Ai sugjeron që kur njerëzit godasin atë moment intensiv, ata marrin një minutë para se të veprojnë. “Reflektoni pse jeni mërzitur tani,” thotë ai. “Ju keni qenë në bllokim për 11 muaj vetëm dhe nuk jeni mërzitur 100% të kohës.” Të kuptosh pse ndihesh i pakënaqur me një aktivitet mund të të ndihmojë të gjesh alternativën e duhur.
Westgate në të vërtetë krijoi një listë që ajo mban në frigorifer me sugjerime për aktivitete kur ndihet energjike, e mërzitur dhe e lodhur. “Tani kam 52 lloje bimësh në shtëpi. Kur filloi pandemia, unë nuk kisha asnjë”, thotë ajo. “Pra, me sa duket unë jam duke kanalizuar mërzinë në një xhungël urbane.” Ajo thotë se nuk keni pse të bëni diçka të madhe për të bërë një ndryshim në gjendjen tuaj mendore. Aktiviteti mund të jetë diçka mjaft i pamendur, si thurja e një modeli të lehtë ose marrja e një filxhani kafe kur kjo është diçka që ju dëshironi vërtet. Çështja nuk është të bësh diçka të madhe. Është të gjesh një aktivitet që ndihet kuptimplotë në atë moment dhe që ke energji për t’u angazhuar.
Për Hsu në San Francisko, mërzia ishte një mundësi për të ndjekur interesat që ai kurrë nuk do të kishte kohë për t’i dhënë përparësi. Ai filloi të merrte mësime kënge, mezi pret të mahnisë miqtë e tij herën tjetër kur të gjithë do të jenë në gjendje të bëjnë karaoke së bashku përsëri. Dhe filloi të përdorë një skateboard elektrik, i cili i mundëson atij të lëvizë nëpër qytet në mënyrë të sigurt pa përdorur transportin publik, dhe e ndihmon atë gjithashtu të marrë ajër të pastër. Ai madje e kanalizoi interesin e tij për videolojërat në diçka më të kënaqshme: trajnimin e një ekipi të e-sports të shkollës së mesme. Duket qesharake thotë ai, por i pëlqen të punojë me nxënës dhe t’i shikojë ata të mësojnë dhe të zotërojnë konceptet që po u tregon.
Pavarësisht nga sa aktivitete rreshtoni, pavarësisht pandemiasë, mërzia do të shfaqet. Por në vend që të zhgënjeheni ose të përdorni atë mërzi si një justifikim për sjellje të pamatura, studiuesit thonë se duhet t’i kushtoni vëmendje pse truri juaj nuk është i kënaqur dhe përdorni ato informacione për të drejtuar zgjedhjet tuaja. Dhe merrni frymë thellë, ka ende kënaqësi dhe kuptim për t’u gjetur, edhe nëse ende nuk mund t’i shihni miqtë dhe familjen tuaj./Përshtati nga BBC, e.b-abcnews.al
