Shkencëtarët duke analizuar një meteor kanë zbuluar materialin më të vjetër që ekziston në Tokë.
Ata gjetën kokrra pluhuri brenda shkëmbit hapësinor – i cili ra në Tokë në vitet 1960. Nga kokrrat e pluhurit u formuan yje që ekzistuan shumë kohë përpara se të lindte Sistemi ynë Diellor.
Një ekip studiuesish ka përshkruar rezultatin në revistën Proceedings of the National Academy of Science.
Kur yjet “vdesin”, grimcat e formuara brenda tyre përhapen në hapësirë. Këto më pas formojnë yje të rinj, planetë, hënë dhe meteoritë.
Për të kuptuar se sa të vjetra ishin kokrrat, studiuesit matën se sa kohë ishin ekspozuar ndaj rrezeve kozmike në hapësirë. Këto rreze janë grimca me energji të lartë që udhëtojnë nëpër galaktikën tonë dhe depërtojnë në lëndë të ngurtë.
Disa nga këto rreze ndërveprojnë dhe formojnë elementë të rinj. Sa më gjatë të ekspozohen, aq më shumë formohen këta elementë. Studiuesit përdorën një formë të veçantë (izotop) të neonit të elementit – Ne-21 – tek kokrrat që gjetën.
“Unë e krahasoj këtë me vendosjen e një kovë në një stuhi shiu. Supozimi se reshjet e shiut janë konstante, sasia e ujit që grumbullohet në kovë ju tregon se për sa kohë ishte e ekspozuar,” tha Dr Heck.
Matja e elementeve të rinj u tregon shkencëtarëve se sa kohë kokrrat ishin të ekspozuara ndaj rrezeve kozmike. Kjo nga ana tjetër i informon ata se sa vjeçare janë.
Disa nga kokrrat rezulatuan të ishin më të vjetrat e zbuluara ndonjëherë.
Sidoqoftë, më i vjetri datonte rreth 7,5 miliardë vite më parë.
“Jam i sigurt se ka minerale më të vjetra para-diellore në Murchison dhe meteorë të tjerë, por ne thjesht nuk i kemi gjetur ato ende.”
Gjetjet hedhin dritë mbi një debat nëse yjet e rinj formohen apo jo me një ritëm të qëndrueshëm, ose nëse ka nivele të larta dhe të ulëta në numrin e yjeve të rinj me kalimin e kohës.
“Falë këtyre kokrrizave, ne tani kemi prova për formimin e yjeve në galaktikën tonë, shtatë miliardë vite më parë. Kjo është një nga gjetjet kryesore të studimit tonë,” tha Dr Heck.
Studiuesit gjithashtu mësuan se kokrrat para-diellore shpesh ‘notojnë” nëpër hapësirë të mbërthyera së bashku në grupime të mëdha, si granola. “/abcnews.al
