Rebelët Houthi të Jemenit të mbështetur nga Irani po shtojnë sulmet e tyre ndaj anijeve në Detin e Kuq, të cilat ata thonë se janë hakmarrje ndaj Izraelit për fushatën e tij ushtarake në Gaza.
Ekziston frika se sulmet mund ta përshkallëzojnë luftën e Izraelit kundër Hamasit në një konflikt më të gjerë rajonal, shkruan CNN.
SHBA tha të dielën se nuk ka dëshirë të hyjë në një luftë më të gjerë , por se do të veprojë në vetëmbrojtje të saj, pasi helikopterët e marinës amerikane fundosën tre varka Houthi që SHBA-të thonë se gjuajtën mbi avionin në Detin e Kuq. Helikopterët i ishin përgjigjur një thirrjeje fatkeqësie nga anija më e fundit tregtare që ishte nën zjarrin e Houthi.
Sulmet kanë detyruar disa nga kompanitë më të mëdha të transportit dhe naftës në botë të pezullojnë tranzitin përmes një prej rrugëve më të rëndësishme të tregtisë detare në botë, gjë që mund të shkaktojë një tronditje në ekonominë globale.
Kush janë Houthi? Lëvizja Houthi, e njohur gjithashtu si Ansarallah (Përkrahësit e Zotit), është njëra anë e luftës civile në Jemen që ka shpërthyer për gati një dekadë. Ajo u shfaq në vitet 1990, kur udhëheqësi i saj, Hussein al-Houthi, nisi “Rininë Besimtare”, një lëvizje ringjalljeje fetare për një nënsekt shekullor të Islamit Shiit të quajtur Zaidizëm.
Ndjekësit e tij më të afërt u bënë të njohur si Houthis.
Si e fituan pushtetin? Ali Abdullah Saleh, presidenti i parë i Jemenit pas bashkimit të Jemenit të Veriut dhe Jugut në vitin 1990, fillimisht mbështeti Rininë Besimtare. Por ndërsa popullariteti i lëvizjes u rrit dhe retorika anti-qeveritare u mpreh, ajo u bë një kërcënim për Saleh. Gjërat arritën në krye në vitin 2003, kur Saleh mbështeti pushtimin e Shteteve të Bashkuara të Irakut, të cilin shumë jemenas e kundërshtuan.
Për al-Houthi, përçarja ishte një mundësi. Duke kapur zemërimin publik, ai organizoi demonstrata masive. Pas muajsh trazirash, Saleh lëshoi një urdhër për arrestimin e tij.
Al-Houthi u vra në shtator 2004 nga forcat jemenase, por lëvizja e tij vazhdoi. Krahu ushtarak Houthi u rrit ndërsa më shumë luftëtarë iu bashkuan kauzës. Të inkurajuar nga protestat e hershme të Pranverës Arabe në vitin 2011, ata morën kontrollin e provincës veriore të Saada dhe bënë thirrje për fundin e regjimit të Saleh.
Sa të fuqishëm janë Houthis? Zyrtarët amerikanë kanë ndjekur përmirësime të përsëritura në rrezen, saktësinë dhe vdekjen që mund të shkaktojnë raketat e prodhuara në vend të Houthis. Fillimisht, armët Houthi të prodhuara, u montuan kryesisht me komponentë iranianë të kontrabanduar në Jemen në copa, tha më parë për CNN një zyrtar i njohur me inteligjencën amerikane.
Por ata kanë bërë modifikime që kanë shtuar përmirësime të mëdha të përgjithshme, tha zyrtari. Në një zhvillim të ri, Houthi-t kanë përdorur raketa balistike me rreze të mesme veprimi kundër Izraelit, duke gjuajtur një breshëri predhash në rajonin jugor të Izraelit të Eilat në fillim të dhjetorit, të cilin Izraeli tha se e kishte kapur.
Ndërsa Houthis mund të mos jenë në gjendje të paraqesin një kërcënim serioz për Izraelin, teknologjia e tyre mund të shkaktojë kërdi në Detin e Kuq. Ata kanë përdorur drone dhe raketa kundër anijeve për të shënjestruar anijet tregtare – disa prej të cilave nuk besohet se janë të lidhura me Izraelin – duke bërë që USS Carney, një anije luftarake në Detin e Kuq, t’i përgjigjet thirrjeve për fatkeqësi./abcnews.al
