Studiuesit të enjten raportuan provat e para klinike që mutacionet rezistente ndaj ilaçeve të parazitit përgjegjës për malarjen po fitonin në Afrikë.
Ekspertët kanë kohë që shqetësohen për shfaqjen e rezistencës ndaj ilaçeve në të gjithë kontinentin dhe një studim i ri i botuar në revistën mjekësore Lancet duket se konfirmon këto frikëra.
Në provat klinike, sëmundja zgjati më shumë tek fëmijët që marrin trajtim standard për malaries nëse ishin të infektuar me lloje mutante të sëmundjes, zbuloi studimi.
Efikasiteti i terapisë së kombinuar me bazë Artemisinin (ACT) mbeti i lartë, por studiuesit thanë se kishte një “nevojë urgjente” për kontroll në Ruandë, ku u krye studimi, si dhe në vendet fqinje.
Ka rreth 229 milion raste të malaries në të gjithë botën, tha Organizata Botërore e Shëndetësisë. Sëmundja vrau më shumë se 400,000 njerëz në 2019, më shumë se dy të tretat e tyre fëmijë.
Malaria është shkaktuar nga paraziti ‘Plasmodium falciparum’, i cili bartet nga mushkonja femra nga ndonjë prej disa dhjetëra specieve.
“Studimi ynë tregon se izolimet rezistente kanë filluar të bëhen më të zakonshme,” tha autorja kryesore Aline Uwimana, një studiuese në Qendrën Biomjekësore të Ruandës në Kigali.
Futur në fillim të viteve 2000, ACT është trajtimi më efektiv dhe i përdorur gjerësisht për malarjen.
Medikamenti kombinon një përbërës që pastron shumicën e patogjenëve nga trupi i pacientit brenda tre ditësh dhe një ilaç partner me veprim të gjatë që shkatërron parazitët e mbetur.
Rezistenca ndaj përbërësit dyshohet nëse ‘P. falciparum’ është akoma i pranishëm përtej ditës së tretë të trajtimit.
Aktualisht, 10 mutacione në një nga gjenet e parazitit, të njohur si ‘pfk13’, konfirmohen si shënjues të rezistencës së pjesshme, dhe disa të tjerë janë etiketuar si shënjues të mundshëm.
Rezistenca e pjesshme u identifikua për herë të parë në Kamboxhia në 2008, dhe sot është e dokumentuar mirë në shumë vende të Azisë Jug-Lindore.
Dëshmitë nga rajoni Mekong tregojnë se sapo rezistenca ndaj përbërësit të bëhet e përhapur, rezistenca ndaj ilaçit partner shpesh ndjek, duke rezultuar në dështimin e ACT.
Në vitin 2006, Ruanda prezantoi antimalarikun më të përdorur si trajtimin e saj kryesor për sëmundjen.
Një studim në 2013 dhe 2014 tregoi disa mutacione, por asnjë provë që kombinimi i ilaçeve ishte më pak efektiv.
Studimi pasues në vitin 2018, megjithatë, tregoi për herë të parë mutacione në gjenin pfk13 dhe të ashtuquajturën pastrim të vonuar të parazitit në pacientë, megjithëse efektiviteti i ACT mbeti mbi pragun kritik prej 90 përqind.
Në provë, më shumë se 200 fëmijë të moshës gjashtë muaj deri në pesë vjet të infektuar nga paraziti morën trajtim standard tre-ditor dhe më pas u monitoruan për 28 ditë.
Parazitët u gjetën në periudhën 15 përqind të fëmijëve tre ditë pas trajtimit.
“Të dhënat e fundit sugjerojnë se ne jemi në prag të rezistencës klinikisht të kuptueshme të përbërësit në Afrikë,” shkroi Philip Rosenthal, një profesor në Universitetin e Kalifornisë në San Francisco në The Lancet .
Humbja e efikasitetit të ACT-ve kryesore “mund të ketë pasoja të tmerrshme, siç ndodhi kur rezistenca ndaj klorokinës çoi në rritje të jashtëzakonshme të vdekjeve nga malaria në fund të shekullit të 20-të,” tha ai./abcnews.al
