Nga Gary Fuller, The Guardian
Mbetjet plastike në oqeanet tona tashmë janë një problem shumë i njohur, por të dhëna të reja tregojnë se plastika ndodhet dhe në ajrin e ndotur, përfshirë disa qytete në Indi.
Për disa vjet, shkencëtarët ishin në mëdyshje pse Delhi ishte më pak i ndjeshëm ndaj smogut të dendur sesa qytetet e tjera të ndotura si Pikeni. Kërkimet e reja lidhen me grimcat e vogla të klourit në ajër që ndihmojnë në formimin e pikave të ujit. Globalisht, grimcat e klourit ndodhen kryesisht përgjatë brigjeve, për shkak të spërkatjes nga deti, por rezulton se ajti në Delhi dhe mbi Indinë e brendshme përmban shumë më tepër sesa pritej.
Në fillim, burimet mendoj se ishin njësi të paligjshme të fabrikës përreth Delhit që riciklojnë elektronikën dhe ato që përdorin acid të fortë klorhidrik për të pastruar dhe përpunuar metalet. Këto sigurisht që janë pjesë e problemit, por matjet e reja kanë zbuluar një burim tjetër.
Studiuesit shikuan ndotësit e tjerë që rriteshin në të njëjtën kohë me grimcat e klorurit. Kjo gjurmë gishtash kimike përputhej me djegien e mbeturinave shtëpiake që përmbajnë plastikë dhe djegien e vetë plastikave. Këto sasi të mëdha kloruri vlerësohet të jenë përgjegjëse për rreth gjysmën e smogut në Delhi.
Në vendet me të ardhura të ulëta, rreth 90% e mbetjeve përfundojnë në vende të hapura ose digjen në qiell të hapur. Nëse i vini zjarrin plastikës, ajo prodhon sasi të bollshme tymi të zi. Duke përdorur të dhëna për përmbajtjen e mbeturinave nga e gjithë bota, studiuesit nga London’s King’s and Imperial Colleges kanë vlerësuar se bloza nga djegia e mbeturinave ka një ndikim të ngrohjes globale ekuivalente me midis 2% dhe 10% të emetimeve globale të dioksidit të karbonit.
Djegia e plastikës prodhon gjithashtu sasi të mëdha dioksinash dhe ndotësish të tjerë tepër toksikë që mund të vazhdojnë në zinxhirin ushqimor. Inceneratorët modernë të mbetjeve në Mbretërinë e Bashkuar dhe Europë bëjnë shumë përpjekje për të zvogëluar këto emisione toksike, por nuk ka mbrojtje kur mbeturinat digjen në shtëpi ose në ambient të hapur.
Problemet e djegies së mbeturinave në qytetet indiane nuk mbarojnë këtu. Klouri shtesë mund të nxisë reagime kimike midis ndotësve të ndryshëm të ajrit. Kjo përfshin hollimin e shtresës së ozonit. Tashmë kjo vlerësohet të ulë rendimentin e disa kulturave indiane me 20% – 30%.
Menaxhimi më i mirë i mbetjeve duhet të jetë një përparësi, por eliminimi i ndotjes plastike kërkon gjithashtu një rimendim të prodhimit dhe përdorimit të plastikës globale./Përshtati nga The Guardian, e.b-abcnews.al
