Nga Nick Beaked he Maria Korenyuk, BBC
Forcat ruse janë akuzuar vazhdimisht për vjedhjen e grurit nga fermerët ukrainas në zonat e pushtuara, si dhe kultura të tjera si farat e lulediellit, së bashku me plehrat dhe pajisjet bujqësore. BBC ka folur me fermerët, ka analizuar imazhet satelitore dhe ka analizuar të dhënat e gjurmimit për të gjetur prova se ku po dërgohen drithërat.
BBC u përpoq të kontaktonte më shumë se 200 fermerë, toka e të cilëve tani ndodhet në territorin e pushtuar nga Rusia. Dokumentet tregojnë se autoritetet e vendosura nga Rusia u kanë thënë fermerëve se po marrin grurin e tyre për të garantuar atë që ata e quajnë “siguri ushqimore”.
Megjithatë, kamerat e sigurisë nga një fermë duket se tregojnë ushtarët rusë duke plaçkitur dhe vjedhur drithërat. Moska nga ana tjetër ka mohuar akuzat për vjedhje, por zyrtarët amerikanë kanë përmendur nëntë anije që besohet se kanë transportuar grurin e vjedhur nga Krimea në vende të ndryshme të botës, raporton abcnews.al.
Kjo vjen pasi OKB-ja po paralajmëron për zi buke në Afrikë dhe Lindjen e Mesme për shkak të ndërprerjes së furnizimeve nga Ukraina, një nga prodhuesit më të mëdhenj të grurit në botë. Disa kamionë me grurë u vodhën dhe Dmytro, një fermer tha se disa prej tyre kishin gjurmues GPS.
“Ne ishim në gjendje t’i përdornim këto të dhëna për të parë se ku do të shkonin kamionët dhe ata u drejtuan për në Krime të cilën Rusia e aneksoi në 2014, dhe më pas në Rusi”.
Nga të dhënat GPS, të dy kamionët ndaluan pranë një magazinimi – të identifikuar si një vend për shkarkimin dhe ruajtjen e grurit në qytetin Oktyabrske të Krimesë. Në një imazh satelitor nga 14 qershori i këtij viti mund të shihni një varg kamionësh në rrugën pranë objektit.
Është shumë e vështirë të gjurmosh dërgesat individuale të grurit të vjedhur, por ka shumë prova që shumica e tyre dërgohen fillimisht në Krime. Ka imazhe satelitore në dy pika kyçe kryesore- në Chonhar dhe Armiansk në të cilat mund të shihni një grumbullim automjetesh, të cilat mund të përdoren për të transportuar grurë dhe prodhime të tjera.
Një imazh nga pika e hyrjes në Chonhar, më 17 qershor tregon një linjë kamionësh më shumë se 5 km të gjatë. Ky trafik rrugor në Krime është i pazakontë pasi Ukraina nuk ka pasur akses në këtë zonë që kur u aneksua nga Rusia në vitin 2014 dhe ka eksportuar drithëra dhe produkte të tjera nga vende të tjera.
Imazhet satelitore të qytetit të Dzhankoi në Krime tregojnë kamionë që presin në një rrugë pranë një objekti të depozitimit të grurit dhe pranë stacionit të trenit. Rusët marrin grurin nga Krimea, më pas e transportojnë në portet e Kerç ose Sevastopol, pastaj ngarkojnë grurin ukrainas në anijet ruse dhe shkojnë në ngushticën e Kerçit,” tha Andrii Klymenko, një ekspert në Institutin për Detin e Zi. Studime Strategjike në Kiev, i cili monitoron rregullisht lëvizjet e anijeve rreth Krimesë.
“Atje, në ngushticën e Kerçit midis Krimesë dhe Rusisë, ata e ngarkojnë grurin ukrainas nga anijet e vogla, ku përzihet me grurë nga Rusia. Ai shton se gruri më pas eksportohet me certifikata ruse, duke thënë se janë drithëra ruse.
Nga Krimea, autoritetet amerikane dhe ukrainase dhe raportet e mediave kanë përmendur nëntë anije që besohet se kanë transportuar grurë të vjedhur ukrainas jashtë vendit. Duke përdorur të dhëna nga Lloyd’s List Intelligence (LLI), BBC ka gjurmuar këto anije në udhëtimet midis Krimesë dhe porteve në Turqi dhe Siri që nga prilli, raporton abcnews.al.
LLI thotë se anijet kanë përdorur ato që specialistët detarë do të përshkruanin si praktika “mashtruese” të lundrimit – duke fikur gjurmuesit e tyre në bord kur hyjnë në Detin e Zi, ose duke lëvizur rreth ngushticës së Kerçit pranë Krimesë.
BBC gjurmoi lëvizjet e tre anijeve: Matros Pozynich dhe Sormovskiy 48, në pronësi të dy kompanive në Rusi, si dhe Finikia, në pronësi të Sirisë.
“Ne u përpoqëm të kontaktonim pronarët e regjistruar në Rusi të këtyre anijeve për të pyetur për udhëtimet, por nuk morëm përgjigje. Pavarësisht boshllëqeve në historitë e tyre të gjurmuesve, imazhet satelitore kanë zbuluar se ku kanë qenë disa nga anijet”.
Fotot nga Maxar tregojnë Matros Pozynich në Sevastopol në Krime në mes të majit. Gjatë këtij udhëtimi, ai kaloi në ngushticën e Kerçit, pati një ndërprerje të transmetuesit për pesë ditë dhe më pas u rishfaq qindra milje në jug në Detin e Zi. Më vonë u fotografua në portin sirian të Latakias – por e kishte të fikur sistemin e gjurmimit, raporton abcnews.al
Sipas informacioneve, anijet duhet t’i kenë gjurmuesit e tyre të ndezur gjatë gjithë kohës, përveç nëse kjo përbën një kërcënim për sigurinë – për shembull nga pirateria. Michelle Bockmann, beson se nuk ka asnjë justifikim për fikjen e gjurmuesve pranë Krimesë ose pranë bregdetit sirian.
Taktikat e Rusisë
BBC ka marrë gjithashtu dokumente të përpiluara nga autoritetet pushtuese ruse që listojnë fermat ku drithërat mund të jenë dërguar.
Një hetim i veçantë nga BBC Russian dhe BBC Ukrainian ka treguar se në disa raste, rusët po i detyrojnë fermerët ukrainas të shesin drithëra me çmime shumë më të ulëta se çmimet e tregut dhe të nënshkruajnë dokumente për të vërtetuar se janë blerë në mënyrë të ligjshme, raporton abcnews.al.
Fermerët sugjerojnë se kanë pasur një ndryshim në taktika pasi rusët e kanë kuptuar se nëse nuk paguajnë asgjë, të korrat e ardhshme mund të sabotohen. Fermerët thonë se duhet të pranojnë çmimet e ulëta pasi nuk kanë alternative tjetër dhe duhet të blejnë karburant dhe të paguajnë punëtorët.
Emilie Pottle, një avokate e së drejtës ndërkombëtare, tha për BBC-në se këto veprime mund të shkelin Konventën e Gjenevës dhe rregullat e Gjykatës Penale Ndërkombëtare (ICC).
/abcnews.al
