Ndikimet e COVID-19 dhe ndërprerjet pasuese të zinxhirit të furnizimit kanë shtyrë disa kompani të konsiderojnë afrimin e zinxhirëve të furnizimit të prodhimit.
Kjo është një mundësi që Shqipëria mund ta shfrytëzojë duke eksploruar tendencat ripërtëritëse në zinxhirët e vlerave të automjeteve dhe më shumë ndryshime strukturore në proceset e prodhimit të automjeteve, referon një blog i katër ekonomistëve të Bankës Botërore.
Sipas ekonomistëve industria evropiane e automobilave mund të ndahet në dy fusha: (1) rajone kryesore me tregje të mëdha ku merren vendime strategjike, menaxheriale dhe marketingu dhe kryhen aktivitete komplekse të bazuara në fuqi punëtore shumë të kualifikuar dhe (2) rajone periferike të karakterizuara nga tregje të vogla, ku prodhohen për eksport pjesë auto dhe komponentë të thjeshtë.
Në të vërtetë, zinxhiri rajonal i vlerës së automobilave në periferinë evropiane lidh prodhuesit kryesorë ndërkombëtarë të automjeteve dhe furnizuesit e mëdhenj të nivelit të parë, veçanërisht në Evropën Perëndimore, me furnizuesit e pjesëve në Evropën Qendrore dhe Juglindore, Lindjen e Mesme dhe Afrikën e Veriut. Si rezultat, një rrjet i dendur tregtar i automobilave ofron afërsi me tregjet kryesore, kosto të ulëta pune, përvojë të gjerë industriale dhe më shumë.
Gjithnjë e më shumë, zinxhiri i vlerës rajonale të automobilave evropiane luan një rol kyç në zhvillimin industrial në të gjithë Ballkanin Perëndimor, me Serbinë, Maqedoninë e Veriut, Malin e Zi dhe Bosnje-Hercegovinën që tashmë kanë krijuar një prani të konsiderueshme. Kërkimi për përfitime nga efikasiteti i kostos i largoi investimet para pandemisë nga thelbi i tregut evropian të automjeteve, por COVID-19 i shtyu firmat të ripërqendroheshin te furnizuesit që janë më afër. Kjo mund të funksionojë në favor të Shqipërisë vë në dukje ekonomistët.
Sipas tyre tendenca afatgjatë e elektrifikimit të automjeteve i ofron Shqipërisë hapësirë për të përmirësuar pozicionin e saj strategjik në zinxhirin e vlerës së automobilave rajonale periferike evropiane. Me rritjen e nënsektorit të automjeteve elektrike, duke përfshirë rritjen e elektrifikimit të automjeteve konvencionale dhe hibride, Shqipëria si një prodhues kryesor i bakrit mund të shfaqet si një qendër për prodhimin e telit të bakrit dhe nën-montimet për motorët elektrikë dhe elektronikën e energjisë në bord.
Sipas Diagnostifikimit të Sektorit Privat në Shqipëri (CPSD) – një vlerësim i mundësive të investimit të sektorit privat të prodhuar nga Banka Botërore dhe Korporata Ndërkombëtare Financiare, industria e pjesëve të automobilave në vend është ende në fazat e hershme, me kostot e ulëta të punës që tërheqin më shumë. Prodhimi në Shqipëri përfshin kryesisht produkte intensive të punës, që kërkojnë punëtorë krahu gjysmë të kualifikuar që mund të prodhojnë sistemet e shkarkimit, pjesët e gomës dhe instalimet elektrike. Rritja e kësaj industrie do të kërkojë një fokus në aftësitë e fuqisë punëtore, zinxhirët e furnizimit ndihmës dhe strukturat nxitëse.
Shqipëria ka nevojë për një fuqi punëtore më të aftë teknikisht dhe produktive të pajisur me aftësi të ndryshme menaxheriale për të qëndruar konkurruese dhe për të hyrë në segmente më të sofistikuara të zinxhirit të vlerës së automjeteve. Pra, zgjerimi i infrastrukturës së arsimit teknik në Shqipëri është thelbësor, sugjerojnë ekonomistët. Megjithatë, konkurrueshmëria afatgjatë e sektorit do të varet nga konkurrueshmëria e përgjithshme e Shqipërisë me koston dhe lehtësia e të bërit biznes.
Për shembull, Delmon Group, një furnizues francez i pjesëve të automobilave për industrinë e automobilave, aeronautikës dhe hekurudhave, me fabrika në Francë, Kinë dhe Spanjë importon të gjithë lëndën e parë, sepse edhe nëse gjente furnizues të materialeve me cilësi të lartë në vend, zakonisht i mungon sofistikimi menaxherial për të trajtuar me efikasitet porositë me shumicë.
Shqipëria gjithashtu ka mundësi për të partnerizuar ose mësuar nga vendet fqinje:
Zonat e Zhvillimit Teknologjik dhe Ekonomik të Shqipërisë janë të ngjashme me Zonën e Organizuar industriale Gebze të Turqisë, kështu që studimi i strukturës arkitekturore dhe infrastrukturës së kësaj të fundit, ndër të tjera./Monitor
