E ardhmja e Sirisë pas përmbysjes së sundimtarit autoritar Bashar al-Assad muajin e kaluar, me optimizëm për paqen dhe demokracinë, mbetet e paqartë.
Bashkimi Evropian dhe bashkëbiseduesit e tij rajonalë – Turqia dhe monarkitë e Gjirit – po angazhohen me liderët e rinj të Sirisë, Hayat Tahrir al-Sham (HTS) për të inkurajuar një tranzicion paqësor dhe gjithëpërfshirës dhe për të shmangur shpërthimin e një lufte të re civile.
“Vendimet e marra tani do të përcaktojnë të ardhmen e Sirisë në vitet në vijim”, tha i dërguari special i Sekretarit të Përgjithshëm të OKB-së për Sirinë, Geir Pedersen.
“Ka mundësi të mëdha dhe rreziqe reale përpara, Siria dhe OKB-ja duhet të veprojnë siç duhet në funksion të fazës së ardhshme”, shtoi ai.
Bëhet e ditur se investimet masive në infrastrukturë nga komuniteti ndërkombëtar mund të ndihmojnë në stabilizimin e Sirisë pas 14 viteve të luftës civile dhe Turqia është vendosur të jetë një lojtar kyç në një zhvillim të tillë.
Siria, një qendër e re transporti në Lindjen e Mesme?
Vendi ka nevojë urgjente për infrastrukturë si hekurudhat, aeroportet dhe rrugët për të ruajtur kohezionin dhe për të siguruar shpërndarjen e nevojave themelore për njerëzit dhe bizneset.
“Gjëja e rëndësishme në këtë fazë është shpërndarja e ndihmave në të gjitha territoret në Siri në mënyrën më efektive”, tha një burim i Komisionit Evropian.
Turqia, e cila prej vitesh mbështeti rebelët që kërkonin të rrëzonin al-Assadin, ka një rol potencialisht vendimtar në formësimin e së ardhmes së Sirisë për arsye të ndryshme gjeografike, politike dhe ekonomike.
Gjatë tre dekadave të fundit, kompanitë e gjera të ndërtimit dhe infrastrukturës të Turqisë kanë dëshmuar efektivitetin e tyre, duke u bërë mjete të gjithanshme për ambiciet e Presidentit Recep Tayyip Erdoğan “jashtë vendit”.
Sipas deklaratave të fundit të liderëve institucionalë të Turqisë, BE-së dhe vendeve të Gjirit, një territor sirian me sovranitet të qartë që garanton kohezionin e tij është në mënyrë të pashmangshme pjesë e kësaj skeme.
Raportohet se Ankaraja është në kontakt të ngushtë dhe ndan një farë besimi të ndërsjellë me grupin rebel HTS, i cili po udhëheq qeverinë aktuale në Damask.
Megjithatë, Siria nuk është ende në paqe, shkruan Euronews.
Ka përleshje të shpeshta midis fraksioneve në veri dhe lindje të vendit, dhe herë pas here inkursione të Forcave të Mbrojtjes izraelite (IDF) në jug, madje edhe përtej zonës së Lartësive të Golanit.
Energjia turke e ndërtimit
Turqia ka dy objektiva: në një afat të afërt, të eliminojë kërcënimin e fraksioneve kurde siriane në kufirin e saj jugor dhe më tej, të rrisë ndikimin e saj politik në të gjithë rajonin duke u bërë bashkëbiseduesi kryesor për BE-në.
Prandaj, infrastruktura është thelbësore si një katalizator për integrimin rajonal dhe tregtinë, dy elemente kyçe të politikës së fqinjësisë së Brukselit, që rregullon marrëdhëniet e BE-së me 16 nga fqinjët më të afërt lindorë dhe jugorë të bllokut, duke përfshirë Sirinë.
Ministri turk i Transportit Abdulkadir Uraloglu njoftoi së fundmi një plan veprimi të qeverisë për rinovimin e porteve, aeroporteve, hekurudhave dhe urave në Siri.
Kjo përfshin planet për rinovimin e pjesëve të hekurudhës historike Hejaz 1750 kilometra në Siri – e ndërtuar midis 1900 dhe 1908 – që shkonte nga Stambolli në Medinë, sipas mediave turke.
“Megjithatë, për momentin është thelbësore të arrijmë në Damask”, tha Uraloglu.
Ndërkohë, Luigi Narbone, pedagog në Universitetin Luiss në Romë, shpjegoi pse Siria është një element thelbësor i interesit kombëtar të Turqisë në këtë moment kyç.
“Për shkak të vendndodhjes së saj në Gjirin dhe Mesdheun, Siria mund t’i shërbejë Turqisë për të realizuar ambiciet gjeoekonomike, duke e vendosur atë në qendër të një sërë lidhjesh midis rajonit të Gjirit dhe Mesdheut”, tha Narbone.
Paratë e Gjirit mund të jenë të rëndësishme
Ndryshe, angazhimi turk në Siri do të kërkojë investime të konsiderueshme dhe burime financiare që mund të jenë të paarritshme për shkak të hiperinflacionit dhe borxhit publik që mbyt ekonominë e saj.
“Brishtësia ekonomike është një nga kufijtë për arritjen e ambicieve rajonale të Turqisë”, tha Narbone.
“Është e rëndësishme që ajo të sigurojë mbështetje ekonomike dhe financiare veçanërisht nga Katari dhe gjithashtu nga vendet e tjera të Gjirit. Projektet si hekurudha janë ndoshta diçka më e rëndësishme për rajonin”, shtoi ai.
Një integrim i ri rajonal?
Nëse ambiciet hekurudhore të Ankarasë për Sirinë do të bëheshin realitet, në të ardhmen Gadishulli Arabik do të lidhej me shina të shpejtësisë së lartë – falë platformës territoriale siriane – me Mesdheun, me Turqinë dhe për rrjedhojë me korridorin e gjerë midis Indisë, Lindjes së Mesme dhe Evropës (IMEC), e cila njihet edhe si “Rruga e Pambukut”.
Projekti mbështetet nga SHBA-ja, në konkurrencë me Iniciativën Kineze Belt and Road, dhe bazohet në një kombinim të infrastrukturës hekurudhore, rrugore dhe ajrore.
Në fakt, qeveria turke ka njoftuar se rindërtimi sirian do të fillojë nga aeroporti i Damaskut, ku u ul të martën fluturimi i parë i planifikuar ndërkombëtar i pasagjerëve i drejtuar nga Qatar Airways./abcnews.al
