Peizazhi politik i Turqisë përjetoi një ndryshim të rëndësishëm kur Partia Konservatore për Drejtësi dhe Zhvillim (AKP) e Presidentit Recep Tayyip Erdogan pësoi një disfatë historike në zgjedhjet lokale të javës së kaluar.
Partia Popullore Republikane e qendrës së majtë (CHP) festoi një fitore që bëri jehonë në të gjithë vendin, duke fituar 21 bashki të vogla dhe në 14 qytete të mëdha, duke përfshirë qendrat e ndjeshme të Stambollit, Ankarasë dhe Izmirit.
Fitorja ka ringjallur shpresat e opozitës, e cila ishte thellësisht e zhgënjyer nga rizgjedhja e Erdoganit në zgjedhjet e përgjithshme të vitit të kaluar. Për herë të parë pas shumë kohësh, rrugët u mbushën me njerëz që festonin dhe brohoritnin.
Kreu i CHP-së, Ozgur Ozel tha në fjalimin e tij të fitores se “të rinjtë që kishin mbushur valixhet në mendje, vendosën të prisnin një zgjedhje tjetër, me këtë fitore”.
Opozita turke zgjerohet në bastionet e Erdoganit
Përmendja e këtyre të rinjve nga Ozeli në fjalimin e tij para turmës entuziaste në kryeqytetin turk, Ankara, nuk është pa arsye. Turqia kohët e fundit ka përjetuar valën më të madhe të largimit të njerëzve të shkolluar në historinë e saj moderne, pasi të rinj të zhgënjyer nga 22 vjet qeverisje konservatore kanë zgjedhur të vendosen në vende ku ata mendojnë se ka një stabilitet më të madh ekonomik dhe politik.
Por a mund të jetë kjo fitore, e cila vjen pas kaq vitesh, një fije shprese për kthimin në atdhe të këtyre të rinjve?
Mërgimtarët turq në Evropë mes shpresës dhe realitetit
Özgecan Özeren, 35 vjeç, e cila u zhvendos në Gjermani tre vjet më parë, një nga destinacionet më të njohura për emigrantët turq, i konsideron rezultatet e zgjedhjeve inkurajuese, por jo të mjaftueshme.
Özereni, e cila punon si menaxhere marketingu për një kompani gjermane, shpjegon se ajo u zhvendos në Gjermani me synimin për të arritur një standard më të lartë jetese, për të gjetur një ekuilibër më të mirë punë-jetë, për të reduktuar stresin dhe për të zbutur shqetësimet për të ardhmen. Ajo tha se zgjedhjet e fundit ishin ato që ajo kishte shpresuar për 22 vjet.
“Pavarësisht lëvizjes sime, unë kam qenë gjithmonë e shqetësuar për të dashurit e mi që ende jetojnë në Turqi, duke pasur parasysh rrethanat e vështira atje. Prandaj, ndjenja e lehtësimit dhe shpresës që ndjeva për vendin tim ishte e madhe,” tha ajo.
Megjithatë, Özereni shtoi se zgjedhjet nuk i kanë ndryshuar dukshëm planet e saj afatmesme në lidhje me një kthim të mundshëm në vendin e saj. “Ndikimi i 22 viteve të fundit do të kërkojë padyshim kohë për t’u përpunuar dhe tejkaluar”.
Esra Ogun, specialiste e teknologjisë në departamentin e kërkimit dhe zhvillimit të një kompanie shumëkombëshe në Frankfurt, ka të njëjtin mendim. Kjo grua 35-vjeçare, e cila jeton në Gjermani që nga viti 2014, është e zhgënjyer me përvojën e saj elektorale në Gjermani. Sipas saj, festimet e turqve gjermanë pas fitores së Erdoganit ishin më dekurajuese se ajo që kishte përjetuar Ogun në Turqi.
“Festimet zgjatën deri në mesnatë, me brirët që u binin pas çdo zgjedhjeje, brohoritje përpara konsullatës turke gjatë votimit – dhe shpresat tona për t’u kthyer në Turqi gradualisht po shuheshin…”
Edhe pse zgjedhjet e fundit sollën një fije shprese për Esra Ogunin, ajo thotë se mjedisi i punës në Gjermani i përshtatet më shumë dhe nuk ka në plan të kthehet në Turqi para daljes në pension.
Rritja e diasporës turke në Gjermani gjatë viteve të fundit dhe atmosfera e solidaritetit janë faktorë të tjerë të rëndësishëm që e kanë afruar Esra Ogunin me vendin e saj. Ajo thotë se kur mbërriti në Frankfurt kishte vetëm një mike turke, por sot është e rrethuar nga dhjetëra turq të profesioneve të ndryshme.
Duke e përshkruar rrethin e saj si “njerëz që duan një jetë paqësore larg shtypjes,” ajo shton: “Është sikur Gjermania të jetë bërë papritur Turqia e re për ne”.
Onur Keskin, inxhinier i testimit të sigurisë së produkteve me bazë në Mbretërinë e Bashkuar, ka mbajtur një qëndrim veçanërisht neutral ndaj rezultateve të zgjedhjeve të fundit, duke sinjalizuar synimin e tij për të qëndruar jashtë vendit, për një kohë të pacaktuar. Ai i përmbledh arsyet që e shtynë të vendoset jashtë vendit: “Fakti i mosvlerësimit sa duhet në jetën profesionale në Turqi, çekuilibri dhe stresi i jetës së përditshme, mjedisi anarkik, ankthi për të ardhmen, pasiguria sociale dhe ekonomike”.
“Megjithëse qeveria identifikohet shpesh si shkaku kryesor i këtyre problemeve, unë nuk besoj se humbja e pushtetit të regjimit aktual do të jetë zgjidhja,” tha Keskin, duke theksuar natyrën e rrënjosur thellë të sfidave aktuale.
“Problemi i përhapur këtu është se njerëzit kanë humbur ndjenjën e drejtësisë. Kur vendosin nëse diçka është e drejtë apo jo dhe formojnë një mendim, ata shikojnë se kush është subjekti i ngjarjes dhe jo vetë ngjarja. “Intoleranca reflektohet kudo, nga sjellja e fëmijëve mes tyre te trafiku, nga rruga te ambienti i punës”.
Zëri i qëndresës mes sfidave politike
Për shumë emigrantë turq që janë vendosur kohët e fundit në Evropë, kthimi në shtëpi është, të paktën, ende i mundur. Megjithatë, për figurat e opozitës si gazetari turko-armen Hayko Bagdat, kjo perspektivë paraqet sfida shumë më të mëdha. Do të duhet shumë më tepër se një fitore elektorale që Bagdati të marrë rrezikun e një rikthimi.
I gjykuar se kishte fyer Presidentin Erdogan, Bagdati rrezikon një dënim me dhjetë vjet burg në vendin që la. Ai i ka mohuar akuzat ndaj tij, të cilat bazohen në disa nga postimet dhe shkrimet e tij në rrjetet sociale.
I pyetur për zgjedhjet e fundit, Hayko Bagdat tha se tashmë kishte humbur çdo shpresë për Turqinë në lidhje me njohjen e gjenocidit armen dhe sigurinë dhe mirëqenien e pakicës.
“Nëse pyet mendimin tim si armen, nuk ka shumë arsye për t’u gëzuar”. Por më pas zëri i tij gjallërohet me një shkëndijë fuqie. “Por sigurisht, unë nuk jam vetëm armen. Unë jam pjesë e gëzimit të madh të përbashkët, të miliona njerëzve në Turqi: fëmijëve, miqve tanë në burg, kolegëve tanë, grave, kurdëve…”
Bagdati, i cili u zhvendos në Berlin në vitin 2017, kur u shtuan presionet dhe kërcënimet në Turqi, gjeti solidaritet në një komunitet në rritje të artistëve, intelektualëve dhe gazetarëve të opozitës, që tani banojnë në kryeqytetin gjerman. Mes tyre janë ata që kanë mbajtur shpresa për një ndryshim të qeverisë në çdo cikël elektoral turk.
Në zgjedhjet e mëparshme, Bagdati madje bëri shaka me ata që i bënë gati çantat për t’u kthyer në atdhe. Megjithatë, këtë herë ai pranon se ka ndryshuar këndvështrimin e tij.
“Kësaj radhe, ne nuk po tallemi më duke qenë shpresëdhënës”, tha ai. “Ne jemi të gjithë në të njëjtën anë. Është ende herët për të paketuar valixhet, por ne ndajmë një ndjenjë kolektive shprese. Nuk është një ndjenjë naive, nostalgjike, por më tepër një ndjenjë guximi. Ne e kuptojmë se ka kohë të vështira përpara, po ne ndihemi të detyruar të përgatisim veten, të hartojmë strategji dhe të veprojmë në përputhje me rrethanat.”/DW
