Nga Dominique Moisi, World Crunch
Lufta në Ukrainë së shpejti do të hyjë në vitin e tretë. Për të kuptuar se ku jemi tani, një krahasim me Luftën e Parë Botërore mund të na ndihmojë për të kuptuar se si paraqitet situata
Çfarë po ndodhte në fund të verës së vitit 1916, pas dy vitesh luftë?
Në frontin perëndimor, heroi i Betejës së Marnës, gjenerali Joseph Joffre, viktimë e dështimeve të tij për të thyer frontin e armikut u zëvendësua nga gjenerali Robert Nivelle, ofensiva e të cilit Chemin des Dames e vitit 1917 do të rezultonte edhe më e kotë. Nga fundi i verës 1916, fronti ishte stabilizuar në thelb.
Ne prisnim që një faktor i jashtëm të kthente balancën në një mënyrë ose në tjetrën. Në prill 1917, Shtetet e Bashkuara hynë në luftë, raporton abcnews.al.
Sot, me vijën e frontit që pothuajse mbetet e njëjtë, edhe nëse ukrainasit po vuajnë, nuk është hyrja e Amerikës, por dalja e saj, e cila, duke i dhënë fund mbështetjes së saj për Kievin, mund të ndryshojë thellësisht rrjedhën e luftës.
Trump është në një farë mënyre karta e egër e Putinit, siç ishte Wilson për aleatët. Revolucioni rus në vjeshtën e vitit 1917 dhe pasojat e tij, përfundimi i armiqësive në Frontin Lindor, nuk mjaftuan që perandoritë qendrore të balanconin hyrjen e Shteteve të Bashkuara në luftë.
Analogjitë midis 1916 dhe 2024 janë të shumta.
Një tradhti amerikane ndaj Europës?
Thelbi i çështjes qëndron diku tjetër. A mund të zërë Europa vendin e Shteteve të Bashkuara për të ruajtur një formë ekuilibri midis Kievit dhe Moskës, nëse republikanët, fitimtarë pas Donald Trump, tërhiqen nga loja, duke e detyruar Ukrainën të pranojë negociatat me kushtet e Rusisë?
Apo Shtetet e Bashkuara janë ende të pazëvendësueshme sot, si një fener që venitet?
Për shumë historianë, qëndrimi i SHBA-së pas Luftës së Parë Botërore ishte një nga shkaqet kryesore të Luftës së Dytë Botërore.
Nëse SHBA-të do t’i kishin qëndruar besnike parimeve të Wilson, nuk do të kishin lejuar ngritjen e pakontrolluar të fashizmit në Europë. Në vitin 1920, Shtetet e Bashkuara ishin tërhequr pas përfundimit të armiqësive.
Në vitin 2025, do ta bënte këtë me luftën ende të ndezur në Europën Lindore. Ajo që ishte thjesht një dorëheqje dje, do të bëhej detyrimisht një tradhti nesër.
Analogjitë historike janë të dobishme dhe na japin mësime të rëndësishme, raporton abcnews.al.
Nëse duam të bëjmë një vlerësim të ekuilibruar të asaj që po ndodh në Europën Lindore,duhet të shmangim dy gracka: e para është dorëheqja, nëse jo disfatizmi, dhe e dyta irenizmi, mbështetja e pakushtëzuar e paqen dhe pajtimin.
Të mos e mohojmë. Situata e Ukrainës është e vështirë.
Një kthim në krahasimet historike është i dobishëm, nëse jo jetik. Në fund të verës së vitit 1916, stabilizimi i pozicioneve në frontin perëndimor pasqyroi pamundësinë e dy fuqive pak a shumë të barabarta për të mbizotëruar mbi tjetrin. Hapja e një fronti të ri në jug, në Dardanele, do të ishte një dështim.
Në vitin 2024, lufta nuk është globale siç ishte në vitin 1916, edhe nëse de facto ekziston një “front i dytë” në Lindjen e Mesme, me luftën në Gaza. Një konflikt që largon vëmendjen e botës nga Ukraina, dhe në këtë mënyrë objektivisht përfiton Rusia.
Jugu Global nuk po e rreshton veten me Rusinë, ndryshe nga sa thuhet shpesh por po distancohet nga bota perëndimore dhe standardet e saj të dyfishta.
Në vitin 2024, ndryshe nga viti 1916, dy forcat e përfshira nuk po janë në të njëjtën kategori si Gjermania dhe aleatët e saj kundër Francës dhe aleatëve të saj. E megjithatë, pas dy vitesh luftë, ukrainasi David vazhdon pothuajse të përputhet me Goliathin rus, raporton abcnews.al.
Madje arriti të poshtërojë forcat detare të Moskës në Detin e Zi, në një kohë kur Kievi ishte pothuajse inekzistent në këtë fushë ushtarake.
Ukraina, duke parë Perëndimin
Asnjë dorëheqje, pra. Jemi në vitin 1916: asgjë nuk është vendosur ende. Lodhja e Ukrainës është shumë reale, por në asnjë mënyrë nuk të kujton kryengritjet e vitit 1917.
Për Francën, humbja e luftës atëherë nënkuptonte heqjen dorë nga Alsas dhe Lorraine.
Për Ukrainën, humbja e luftës sot do të nënkuptonte heqjen dorë nga pavarësia dhe demokracia. Do të thoshte pranimi i kthimit në Lindje, në një kohë kur gjithçka drejtohet drejt Perëndimit, përmes Bashkimit Europian dhe NATO-s, raporton abcnews.al
Si mund të pranoni të ktheheni në statusin e Bjellorusisë kur po afroheni gjithnjë e më shumë me Poloninë?
Motivimi i ukrainasve mbetet i fortë. Të dorëzoheshim ndaj humbjes së tyre do të ishte të tregonim se sa pak e vlerësojmë mbrojtjen e vlerave tona. I ndjeri Robert Badinter, ish-ministër i Jashtëm i Francës, tha dikur: “Vetëm sepse nuk janë më konsensuale, nuk do të thotë se nuk janë më universale”.
Humbja do të nënkuptonte gjithashtu të qenit i verbër ndaj qëllimeve dhe aq më tepër ndaj natyrës së thellë të Rusisë së Putinit.
Vdekja e Navalny është një rast i tillë. Çdo hap mbrapa nga ana jonë vetëm sa forcon oreksin e Putinit dhe konfirmon në sytë e tij epërsinë e qytetërimit të tij “të pastër, të fortë dhe viral”.
Me ose pa SHBA
Asgjë nuk mund të jetë më e qartë në këtë drejtim sesa deklaratat e fundit të guvernatorit të enklavës ruse të Kaliningrad. Për të, ajo që po ndodh në botë nuk është “faji i Volterit”, por “faji i Kantit”.
Me kërkesën e tij për qartësi morale dhe me ndërkombëtarizmin e tij universalist, Immanuel Kant propagandoi ide të rreme dhe të rrezikshme në botë, të cilat janë shkaku i drejtpërdrejtë i kaosit aktual, tha Anton Alikhanov.
Ju nuk mund t’i bëni njerëzit të ëndërrojnë pa u ndëshkuar. Shpresa, si edukimi është fillimi i lehtësisë, gjë që nuk është e mirë për të gjithë. Është një gjë të dorëzohesh për humbjen e Ukrainës, raporton abcnews.al.
Të bësh gjithçka për ta parandaluar është krejt tjetër.
A do të jemi në gjendje ta furnizojmë Kievin në kohën e duhur me municionet dhe armët që i nevojiten për të kursyer jetën e ushtarëve të tij dhe për të shmangur humbjen e luftës?
Ky duhet të jetë prioriteti ynë kryesor (me ose pa Shtetet e Bashkuara).
/abcnews.al
