Nga Alan Beattie, Financial Times
Për dekada, marina e Amerikës ka patrulluar korsitë e transportit detar në botë për të penguar piratët, një punë që meriton një meritë të madhe.
Houthi, sulmet e të cilëve ndaj anijeve me kontejnerë dhe anijeve të marinës amerikane në Detin e Kuq kanë kufizuar trafikun tregtar përmes Kanalit të Suezit, janë një sfidë shumë më e ashpër.
Situata aktuale tregon se puna më kritike e SHBA për mbrojtjen e zinxhirëve të furnizimit është në situata të vështira gjeopolitike dhe ushtarake. Por motivet e saj janë më shumë strategjike sesa ekonomike, gjë që mund t’i bëjë veprimet e saj edhe subjekt i ndryshimeve politike, raporton abcnews.al.
Për një vend që në dukje kujdeset pak për sistemin shumëpalësh, madje nuk e ka ratifikuar traktatin e OKB-së për Ligjin e Detit,SHBA sigurisht ofron disa të mira publike jetike globale për ta mbrojtur atë.
Qendra për Zhvillimin Global thotë se SHBA shpenzon 0.21 për qind të të ardhurave bruto kombëtare për patrullimin e korsive të anijeve, tre herë më shumë se Mbretëria e Bashkuar në vendin e dytë. Vërtetë, në disa rajone të rrezikuara nga piratët si detet jashtë Somalisë, asaj i janë bashkuar dhjetëra vende të tjera, duke përfshirë BE-në, e cila në 2008 nisi Atalantën, operacionin e saj të parë kolektiv detar.
Sulmet e piratëve somalezë, nga të cilat kishte qindra në vit, janë eliminuar praktikisht. Edhe BE e copëtuar gjeopolitikisht mund t’i bashkohet.
Dhe SHBA në fakt ofron përfitimin më të madh për sistemin tregtar ku ka të bëjë me antagonistët shtetërorë, si Kina mbi Tajvanin dhe Rusia mbi Ukrainën.
Piratët jashtë Somalisë dhe në ngushticën e Malacca janë një shqetësim, por Kina do të bënte kërdi duke e ndarë industrinë globale të gjysmëpërçuesve.
Integriteti dhe politika e brendshme e BE-së, pa marrë parasysh ambiciet e saj për të përhapur tregun e saj të vetëm drejt lindjes, do të zhyten në trazira nga një konflikt destabilizues që përfshin një forcë armiqësore përgjatë kufirit të saj lindor.
Në këto situata, SHBA është shpesh një fuqi e domosdoshme, por nuk është e përfshirë kryesisht për të korrur përfitime të drejtpërdrejta ekonomike.
Uashingtoni ka një interes për një Europë të bashkuar dhe të begatë, por përfitimet marxhinale për ekonominë amerikane dëmtuar ekonominë e Vladimir Putinit vështirë se justifikojnë mbështetjen e tij të qëndrueshme ndaj Ukrainës, raporton abcnews.al.
Dhe Uashingtoni e ka mbështetur Tajvanin për dekada, të ndërtonte një rol jetik në zinxhirin e furnizimit të elektronikës dhe gjysmëpërçuesve.
Politika e jashtme e SHBA-së mund të jetë e mirë për tregtinë globale në këto raste, por kjo nuk është domosdoshmërisht nga projektimi.
Kjo na çon në ngjarjet në Detin e Kuq. Houthi nuk janë një tufë hajdutësh të këqij. Ata janë militantë të motivuar ideologjikisht me baza tokësore të mbështetura nga një shtet i fuqishëm, Irani.
Ata mund të shkaktojnë dëme nga distanca përmes raketave dhe dronëve dhe janë të përgatitur të humbasin edhe vetë.
Sulmet e tyre po i japin një goditje të rëndë tregtisë globale duke reduktuar trafikun e Kanalit të Suezit dhe pak vende brenda apo jashtë rajonit janë adhurues të tyre. Por ka një ndjenjë që Houthit ndoshta nuk do të sulmonin anijet nëse SHBA nuk do t’i ofronte një mbështetje të tillë Izraelit gjatë sulmit të tij në Gaza.
Si e tillë, duke pasur parasysh dënimin e gjerë ndërkombëtar të taktikave të Izraelit, SHBA ka relativisht pak aleatë të besueshëm të përgatitur për t’iu bashkuar një lufte.
Sulmet fillestare të SHBA-së ndaj Houthi përfshinin gjithashtu Mbretërinë e Bashkuar, plus mbështetjen jo-operative nga disa aleatë të vjetër, Australia, Kanadaja dhe Holanda.
Por Bahreini ishte kontribuesi i vetëm nga Lindja e Mesme. BE dhe vende të tjera europiane thonë se do të ndihmojnë, por kryesisht me operacione mbështetjeje. Kina dhe India, të cilat të dyja kanë një interes të qartë tregtar për të mbajtur kanalin të hapur, nuk janë të përfshirë ushtarakisht.
Është Egjipti mbi të gjitha ai që vuan, të ardhurat e tij nga tarifat e tranzitit të kanaleve, një burim kryesor i këmbimit valutor, janë ulur 40 për qind këtë vit. Por Egjipti nuk guxon publikisht të bashkohet me një ofensivë kundër militantëve që deklarojnë mbështetje për kauzën palestineze, raporton abcnews.al.
Me fjalë të tjera, ushtria amerikane po përpiqet të mbajë të hapur një rrugë tregtare, por ajo është e motivuar më shumë nga gjeopolitika sesa nga interesi i drejtpërdrejtë ekonomik, tregtia e SHBA-së mbështetet më shumë në Kanalin e Panamasë sesa në Suez.
Motive të tilla, në mënyrë shqetësuese, preken edhe nga ndryshimet politike në Uashington.
Mbrojtja e Europës nga Rusia dhe mbështetja e Tajvanit kundër Kinës kanë qenë politika konsensuale e SHBA për dekada.
Por, me kaq shumë çështje sigurie, një tjetër mandat presidencial për Donald Trump mund të çojë në shumë ndryshime.
Trump ka thënë se do të ndalojë mbështetjen e SHBA-së për Ukrainën, një veprim që padyshim do të inkurajojë Kinën. Dhe instinktet e tij izoluese plus pakënaqësia ndaj Tajvanit që supozohet se merr gjysmëpërçuesit nga SHBA, mund ta inkurajojë atë të tërheqë mbështetjen e SHBA për Taipein.
Kjo mund të jetë katastrofike për sistemin tregtar, edhe më shumë se proteksionizmi i Trump. Diçka e tillë tregon rrezikun e tregtisë globale të mbështetur nga SHBA.
Por pa asnjë fuqi tjetër të madhe tregtare apo ushtarake që duket e gatshme apo e aftë të marrë rolin e saj në mbrojtjen e pikave të cenueshme në ekonominë globale, ky është rreziku që bota po përballet.
/abcnews.al
