Çrregullimi i Hiperaktivitetit me Deficit të Vëmendjes (ADHD) është një nga çrregullimet neurobiologjike më të zakonshme të fëmijërisë, i cili vazhdon, në një masë të konsiderueshme, deri në moshën madhore.
Një person me ADHD është shpesh i hiperstimuluar dhe i çorganizuar dhe ka shenja shumë specifike që mund të tregojnë një predispozicion që në moshë të re.
ADHD gjendet në afërsisht 5% të fëmijëve në mbarë botën, ndërsa prek 2.5% të të rriturve, sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë.
Çrregullimi mbledh te personaliteti këto karakteristika: shpërqendrim, hiperaktivitet, impulsivitet dhe paaftësi për t’u përqendruar. ADHD është e lidhur me predispozicion gjenetik, por gjenet e përfshira, para hulumtimit të fundit, mbetën të paqarta. Studimi i ri hedh dritë mbi shkaqet që shkaktojnë çrregullimin tek një fëmijë dhe saktësisht se cili gjen luan një rol kyç në zhvillimin e tij.
https://t.co/czmlbzoPS8 pic.twitter.com/mknk4vzw35
— The Globe and Mail (@globeandmail) January 15, 2022
Në veçanti, një ekip shkencëtarësh izraelitë nga Universiteti Ben-Gurion i Qendrës Mjekësore Negev dhe Soroka, të botuar në Nature Communications, identifikuan një gjen specifik, CDH2, i cili mendohet se shkakton manifestimin dhe zhvillimin e çrregullimit. Geni CDH2 kodon për një proteinë të njohur si N-cadherin dhe ndihmon në koordinimin e aktivitetit dhe formimit të trurit. Studiuesit zbuluan se një mutacion në gjenin CDH2 e ndryshon këtë aktivitet, duke ndikuar në procesin molekular dhe nivelet e dopaminës në dy struktura specifike të trurit të përfshira në ADHD: trurin e mesëm dhe korteksin paraballor.
3 shenjat më të mëdha të çrregullimit, sipas ekspertëve, janë:
Vështirësi në përqendrim
Fëmija juaj mund të ketë probleme të dëgjojë një folës, të ndjekë udhëzimet, të kryejë detyra ose të mbajë mend gjurmët e gjërave. Ai mund të ëndërrojë shumë dhe të bëjë gabime të pakujdesshme. Ose mund të shmangë aktivitetet që kërkojnë përqendrim.
Impulsiviteti
Do të vini re se fëmija juaj mund të ketë vështirësi të presë radhën e tij. Mund të ndërpresë vazhdimisht të tjerët ose të japë përgjigje përpara se mësuesi të përfundojë një pyetje.
Hiperaktiviteti
Një tjetër shenjë është kur fëmija nuk mund të ulet i qetë. Ai mund të vrapojë dhe të ngjitet gjatë gjithë kohës, edhe kur është brenda. Kur ai ulet, ai tenton të jetë vazhdimisht i hiper-stimuluar. Ju gjithashtu mund të vini re se ai flet shumë dhe ka vështirësi të luajë në heshtje.
Rutina luan një rol të rëndësishëm në një fëmijë me ADHD. Bëni një orar ditor që i kujton atij se çfarë duhet të bëjë gjatë gjithë ditës. Kjo e ndihmon atë të qëndrojë besnike ndaj kërkesave të jetës së përditshme. Ai duhet të përfshijë kohë specifike për t’u zgjuar, për të ngrënë, për të luajtur, për të bërë punët dhe për të fjetur./abcnews.al
