Përkthehu Hergi Llupi
Vinicius Jr shënoi golin që i siguroi Real Madridit kupën e 14-të të Champions League majin e kaluar, dhe këtë sezon shkëlqimi i tij ka vazhduar të ndriçojë këtë turne përsëri për skuadrën e tij.
Talenti 22-vjeçar, i konsideruar gjerësisht si një nga lojtarët më të mirë në botë, ka gjashtë gola në shtatë ndeshje në Evropë, por ai është bërë gjithashtu një viktimë e përsëritur e gjuhës së urrejtjes dhe racizmit në Spanjë.
Përpara derbit kundër Atletico Madrid në janar, një kukull e cila konsiderohej si Vinicius u var në një urë në Madrid, ndërsa sharjet raciste janë kapur në kamera gjatë ndeshjeve të Realit ndaj Osasunës, Mallorca, Real Valladolid dhe Atletico Madrid. Deri më tani, nuk ka pasur dënime nga autoriteti kryesor i futbollit spanjoll, Federata Mbretërore Spanjolle e Futbollit (RFEF), apo ndonjë prokurorie vendase, por hetimet për disa raste janë ende në vazhdim.
Ndryshe nga Anglia, ku Premier League dhe Federata Angleze e Futbollit mund të ndëshkojnë klubet ose tifozët për incidente të abuzimit racist, La Liga, divizioni më i lartë i futbollit në Spanjë nuk e ka këtë autoritet. Në vend të kësaj, La Liga mund t’ua kalojë çdo incident abuzimi vetëm komiteteve të RFEF ose prokurorëve rajonalë, të cilët i trajtojnë ato si çështje ligjore përpara se të jepen dënimet sportive. La Liga dërgon një udhëzues lojtari për çdo lojtar përpara fillimit të sezonit, duke i inkurajuar ata të jenë të respektueshëm dhe të raportojnë çdo sjellje raciste ose të dhunshme që ata dëshmojnë, gjithashtu një të tillë edhe për tifozët.
Unioni i Lojtarëve Spanjoll (AFE), i cili ndihmon në mbështetjen e viktimave të abuzimit racist në La Liga, shpjegon se kodi penal i Spanjës i konsideron këto incidente si krime të urrejtjes dhe të dënueshme me ligj. “Pra është shteti, drejtësia dhe forcat e sigurisë që duhet të hetojnë dhe të veprojnë menjëherë përballë kësaj ngjarjeje”, tha AFE. “Pastaj, brenda fushës sportive, ekziston një kod disiplinor që parashikon edhe sanksione të mundshme për këtë sjellje. Ne duam të këmbëngulim se ajo që ndodhi me Vinicius është një krim urrejtjeje, i cili ndiqet penalisht.”
Megjithatë, pas një hetimi për thirrjet raciste “Ti je majmun, Vinicius ti je majmun”, drejtuar brazilianit para dhe gjatë ndeshjes së Realit kundër Atletico Madrid më 18 shtator 2022, La Liga tha se prokurori lokal i Madridit nuk e ndoqi çështjen se brohorimat ishin brenda kontekstit të thirrjeve të tjera të pakëndshme dhe mosrespektuese gjatë një ndeshje futbolli të rivalitetit maksimal. Piara Powar, drejtor ekzekutiv i Fare Network, një organizatë e krijuar për të luftuar diskriminimin në të gjithë futbollin evropian, thotë se ligat e futbollit dhe autoritetet në Spanjë po “lajnë duart” nga këto incidente.
“Në Spanjë, kjo strukturë është lejuar të zhvillohet me kalimin e viteve dhe nuk është sfiduar,” thotë ai. “Ju shpesh keni një gjyqtar individual, i cili është i lidhur me një autoritet vendor ose një autoritet rajonal, i cili më pas ulet si një figurë kuazi-gjyqësore në vend të një komiteti disiplinor ose komisioni rregullator, gjë që ndodh në vendet e tjera. Shpesh, individët që i marrin ato janë të shkëputur plotësisht nga futbolli dhe krejtësisht të shkëputur nga implikimet e vendimeve të tyre, dhe shpesh aplikojnë një standard të përzier të provave për ta bazuar pjesërisht në një standard penal dhe pjesërisht në një standard civil, dhe të dy standardet janë shumë të ndryshme.
Kështu që ju keni këto çështje që pushohen vazhdimisht dhe kur ata janë duke u gjykuar mbi to, sanksioni është zakonisht një gjobë e vogël që nuk ka fare ndikim.”
Powar thotë se mënyra se si futbolli dhe autoritetet ligjore në Spanjë i trajtojnë incidentet e abuzimit racist në ndeshje ka çuar në “shpërbërjen e sistemit” në vend.
“Nuk është efektive, nuk ka qenë kurrë efektive dhe disa njerëz e trajtojnë atë si një shaka, por askush nuk mbështetet në të si një ndërhyrje e besueshme që do të krijojë një ndryshim,” shton ai.
Incidentet e lojtarëve që janë abuzuar në mënyrë racore nga tifozët kanë dëmtuar shumë ndeshje të La Liga këtë sezon. Në total, LaLiga detajoi në kohën e publikimit 12 raste të veçanta të abuzimit racist ndaj futbollistëve me ngjyrë që datojnë që nga janari 2020 që ua ka kaluar autoriteteve lokale. Rastet e abuzimit racist drejtuar Vinicius përbëjnë tetë nga këto raste dhe katër, përfshirë tre që përfshijnë yllin e Realit dhe një që përfshin Nico Williams, janë arkivuar pa u dhënë një dënim.
Përveç zgjedhjes së prokurorit vendas të Madridit të mos shqiptojë asnjë dënim sepse ato “zgjatën vetëm për disa sekonda”, arsye të tjera nga prokurorët rajonalë për mos gjykimin e çështjeve përfshijnë “nuk mund të identifikonte autorët”, “duket se nuk mbulohen” sipas kodit penal dhe “mos e kaloni vijën për një shkelje penale”, tha LaLiga.
Kur u pyet për të shpjeguar se si nuk arriti të identifikonte tifozët që abuzuan racialisht Vinicius në stadiumin Camp Nou të Barcelonës më 24 tetor 2021, prokurori i Barcelonës tha se ata nuk janë në gjendje të zbulojnë detaje pasi hetimi është privat. Procesi i ngadaltë i mundimshëm në Spanjë duket edhe më i ndërlikuar kur krahasohet me një rast të fundit në Angli, në të cilin një gjykatë lokale i dha një ndalim tre-vjeçar një tifozi vetëm tre muaj pasi ai kishte bërë thirrje raciste ndaj Raheem Sterling të Chelseat.
Esteban Ibarra, presidenti i Lëvizjes Kundër Intolerancës, një organizatë spanjolle që synon të edukojë mbi diskriminimin dhe të gjurmojë incidentet e abuzimit racist në futboll, e quajti arkivimin e çështjes Vinicius në Camp Nou nga autoritetet lokale “të paimagjinueshme”.
“Ne e mohojmë kategorikisht se Spanja është një vend racist, por ne pohojmë se ka sjellje të shumta raciste në vendin tonë”, shtoi Ibarra në një deklaratë në faqen e internetit të organizatës.
“Ne themi se ka plot incidente raciste, të cilat nuk janë ndalur kur ka legjislacion përkatës dhe ligj të mjaftueshëm, polici dhe kapacitet institucional për t’i dhënë fund kësaj sjelljeje të turpshme. Fushata raciste kundër Vinícius filloi shumë kohë më parë.”
Kodi Penal spanjoll thotë se aktet raciste, në lidhje me etninë, racën ose origjinën kombëtare, që “lëndojnë dinjitetin e njerëzve” përmes “përçmimit” ose “poshtërimit” mund të dënohen me gjashtë muaj deri në dy vjet burg. Spanja raporton krimet e saj të urrejtjes në Zyrën për Institucionet Demokratike dhe të Drejtat e Njeriut (ODIHR), të dhënat e së cilës tregojnë se kishte 1,802 krime të urrejtjes të regjistruara nga policia në vitin 2021, të dhënat më të fundit të disponueshme, me 192 raste që çuan në ndjekje penale dhe 91 në dënime. Krahasoni atë me Anglinë dhe Uellsin, ku kishte 155,841 krime të urrejtjes të regjistruara nga policia në vitin që përfundon në mars 2022, një rritje prej 26% në krahasim me vitin e kaluar.
Një rast tjetër që është “arkivuar përkohësisht” është ai i Vinicius në Mallorca më 14 mars 2022, në të cilin prokurori i Mallorca thotë se nuk ishte në gjendje të identifikonte autorin. Prokurori shpjegon se ndërsa rastet e abuzimit racist janë “absolutisht të refuzueshme” dhe “tipike të qëndrimeve profane dhe të neveritshme”, sipas ligjit spanjoll, incidentet “jo gjithmonë sjellin në mënyrë të pashmangshme një përgjigje penale”. Megjithatë, prokurori vuri në dukje dy raste në vitin 2023, një tjetër që përfshin Vinicius dhe një që përfshin Samu Chukëueze të Villarrealit, në të cilat ata kanë identifikuar me sukses autorin dhe janë aktualisht në “fazën e hetimit gjyqësor”.
Muajin e kaluar, Këshilli Kombëtar i Sporteve të Spanjës propozoi një gjobë prej 4,000 € dhe një ndalim 12 muajsh nga hyrja në stadiumet e futbollit për tifozin e Mallorca-s i identifikuar për abuzimin me Vinicius në ndeshjen e 5 shkurtit të këtij viti, por dënimi ende nuk është dhënë. Klubet individuale mund të ndërmarrin veprime kundër çdo tifozi që ata besojnë se janë fajtorë për abuzime ndaj lojtarëve, por këto raste janë të rralla. Këtë sezon vetëm Valladolidi ka ndërmarrë një veprim të tillë, duke i pezulluar abonetë dhjetëra anëtarëve që ka identifikuar me ndihmën e policisë.
Në një deklaratë, Valladolid tha se ngjarjet që ndodhën ishin “tipifikuar si raciste dhe intolerante”, por klubi ende këmbënguli se “nuk i konsideron tifozët e tij si racistë”. Vinicius e ka përdorur platformën e tij shumë herë këtë sezon për të kërkuar më shumë veprime nga autoritetet, por lutjet e tij deri më tani kanë rënë në vesh të shurdhër.
“Për sa kohë që ngjyra e lëkurës është më e rëndësishme se shkëlqimi i syve, do të ketë luftë. Unë e kam këtë fjali të bërë tatuazh në trupin tim,” postoi Vinicius Jr në Instagram në fillim të këtij sezoni në përgjigje të asaj që ai e përshkroi si raciste, kritika nga një ekspert televiziv.
“As nuk mund ta imagjinoni. Unë isha viktimë e ksenofobisë dhe racizmit në një deklaratë të vetme. Por asgjë nga këto nuk filloi dje.”/ h.ll/abcnews.al
