Nga Eric Cheung, CNN
Përktheu Sonila Backa-abcnews.al
Kur presidentja e Tajvanit Tsai Ing-Wen kundërshtoi paralajmërimet e Kinës për t’u takuar me kryetarin e Dhomës së Përfaqësuesve të SHBA Kevin McCarthy në Kaliforni në fillim të këtij muaji, përgjigja agresive ushtarake e Pekinit bëri jehonë në mbarë botën.
Këto veprime nxitën frikën se Kina e sunduar nga komunistët mund të përgatitet të pushtojë fqinjin e saj. Ushtria Çlirimtare Popullore simuloi një bllokadë të ishullit, duke dërguar një aeroplanmbajtëse, 12 anije dhe mbi 100 avionë luftarakë në zonën e saj të identifikimit të mbrojtjes ajrore gjatë një stërvitje ushtarake tre-ditore.
Partia Komuniste e Kinës, e cila prentedon Tajvanin si pjesë të territorit të saj, pavarësisht se nuk e ka kontrolluar kurrë, i cilësoi stërvitjet si “sulme të përbashkëta precize” që duhet të shërbejnë si një “paralajmërim serioz kundër forcave separatiste të Tajvanit”.
Mesazhi, në mendjen e Taipeit, dukej i qartë. Kina dukej se po përpiqej të përgatitej për të nisur një luftë kundër Tajvanit, tha ministri i Jashtëm i ishullit Joseph Wu për CNN.
Taipei kohët e fundit njoftoi një zgjatjen e shërbimit të detyrueshëm ushtarak nga katër muaj në një vit dhe përshpejtoi zhvillimin e programit të tij të armëve vendase për të rritur gatishmërinë e tij luftarake, raporton abcnews.al.
Por analistët thonë se ky ndryshim mund të rezultojë ne një ndryshim të lojës për sa i përket bisedimeve midis Taipeit dhe Shteteve të Bashkuara te Amerikes për të krijuar një “magazinë me municione” në Tajvan.
Në vërejtjet që nuk u morën gjerësisht parasysh në atë kohë, Ministri i Mbrojtjes Chiu Kuo-cheng i tha parlamentit të Tajvanit në mars se Taipei ishte në diskutime me SHBA-në mbi një plan të mundshëm për të ndërtuar një rezervë në rast lufte në ishull.
Dhe ndërsa Tajvani ka blerë prej kohësh armë nga SHBA-ja, ekspertët ushtarakë thonë se krijimi i një magazine të tillë mund të jetë jetik për mbrojtjen e ishullit sepse siç tregoi bllokada e simuluar së fundi nga Kina mund të jetë tepër e vështirë të furnizohet ishulli me armë shtesë nëse shpërthen lufta.
Ndryshe nga Ukraina, Tajvani nuk ka kufij tokësorë, kështu që çdo furnizim do të duhej të kalonte nga ajri ose deti, metoda të shpërndarjes që do të ishin shumë të ndjeshme ndaj përgjimeve nga ushtria kineze.
Prandaj është jetike për Tajvanin që të grumbullojë municione në ishull përpara se të fillojë ndonjë konflikt, tha admirali Lee Hsi-min, i cili shërbeu si shef i Shtabit të Përgjithshëm për ushtrinë tajvaneze midis 2017 dhe 2019.
“Të kesh një rezervë në rast lufte është thelbësore dhe domethënëse për Tajvanin,” tha ai.
“Edhe nëse Shtetet e Bashkuara nuk duan të ndërhyjnë drejtpërdrejt me forcë ushtarake, ato lloj rezervash mund të jenë ende shumë efektive për mbrojtjen tonë.”
Tajvani gjithashtu ka ngritur vazhdimisht shqetësime për vonesat në dërgesat e armëve nga SHBA në mes të luftës në Ukrainë.
Por çfarë saktësisht i duhet Tajvanit për mbrojtjen e tij?
Për dekada, ushtria tajvaneze ka blerë avionë luftarakë dhe raketa nga Shtetet e Bashkuara, të cilat vazhdojnë të jenë garantuesi i vetëm më i madh i sigurisë së ishullit, pavarësisht se nuk ka një marrëdhënie diplomatike “zyrtare” .
Muajin e kaluar, administrata Biden bëri bujë me miratimin e saj për shitjet e mundshme të armëve në Tajvan me vlerë rreth 619 milionë dollarë, duke përfshirë qindra raketa për flotën e saj të avionëve luftarakë F-16, raporton abcnews.al.
Por admirali Lee tha se Tajvani kishte nevojë urgjente për të rezervuar armë më të vogla që do të kishin një shans më të lartë për t’i mbijetuar valës së parë të një sulmi kinez në një konflikt gjithëpërfshirës, i cili ka të ngjarë të përfshijë sulme të përbashkëta raketore me rreze të gjatë ndaj tajvanezëve. infrastrukturës dhe objektivave ushtarake.
Vitin e kaluar, buxheti i mbrojtjes i Kinës ishte 230 miliardë dollarë, më shumë se 13 herë më shumë se shpenzimet e Tajvanit prej 16.89 miliardë dollarësh.
Pra, Tajvani duhet të mbështesë një model të një lufte asimetrike të fokusuar në prokurimin e armëve më të vogla, si raketat portative dhe minat që janë të vështira për t’u zbuluar, por efektive në ndalimin e sulmeve të armikut.
Megjithëse SHBA-ja ka lidhje të ngushta jozyrtare me Tajvanin dhe është e detyruar me ligj t’i shesë armë ishullit për vetëmbrojtje të tij, mbetet e paqartë nëse do të ndërhynte në rast të një pushtimi kinez.
Sipas Aktit të Autorizimit të Mbrojtjes Kombëtare të këtij viti, miratuar nga Kongresi Amerikan dhe i nënshkruar nga presidenti amerikan Joe Biden, Tajvani do të ketë të drejtë të marrë deri në 1 miliard dollarë armë dhe municione nga Shtetet e Bashkuara për të kundërshtuar kërcënimin ushtarak në rritje të Kinës.
Akti gjithashtu lejon krijimin e një rezerve rajonale të emergjencës, e cila do t’i mundësonte Pentagonit të ruante armë në Tajvan për përdorim nëse lind një konflikt ushtarak me Kinën.
Në një përgjigje për CNN për këtë artikull, një zëdhënës në Ministrinë e Mbrojtjes Kombëtare të Tajvanit konfirmoi se është në diskutime me Shtetet e Bashkuara për përcaktimin e një “emergjence”, llojet e municioneve që mund të dërgohen menjëherë, dhe afati kohor për dërgimin e tyre.
Ministria shtoi se masa ka për qëllim vetëm plotësimin e nevojave mbrojtëse të Tajvanit. Ndërkohë, Ministria e Jashtme e Kinës tha se “kundërshton me vendosmëri” çdo shkëmbim ushtarak midis Shteteve të Bashkuara dhe Tajvanit, duke shtuar se Pekini do të marrë “të gjitha masat e nevojshme” për të mbrojtur sovranitetin dhe interesat e tij të sigurisë.
Një pyetje tjetër është se sa armë ose raketa do t’i duhen Tajvanit për t’u mbrojtur kundër Kinës. Ekspertët thanë se dërgimi i një numri konkret ishte e vështirë sepse skenarët e mundshëm luftarakë ishin të ndryshëm.
Ushtria kineze mund të përdorë opsione të ndryshme në përpjekje për të marrë Tajvanin nën kontrollin e saj.
Në një luftë gjithëpërfshirëse, Kina mund të lëshojë raketa me rreze të gjatë për të shkatërruar infrastrukturën dhe objektivat ushtarake tajvaneze përpara se të përpiqet të dërgojë trupat e saj tokësore përtej ngushticës së Tajvanit.
Skenarët e tjerë me veprime të kufizuara ushtarake mund të përfshijnë një bllokadë ajrore dhe detare rreth Tajvanit, ose marrjen në kontroll të ishujve të vegjël periferikë të Tajvanit që janë afër bregdetit kinez.
Megjithatë, Lin sugjeroi se numri i raketave që ka të ngjarë të ketë nevojë Tajvani do të ishte në “dhjetëra mijëra”.
Ai tha se një mënyrë relativisht e thjeshtë për të llogaritur numrin e raketave të kërkuara përfshin vlerësimin e numrit total të aseteve ushtarake sulmuese në pronësi të armikut dhe efektivitetin e armëve mbrojtëse të Tajvanit, raporton abcnews.al.
“Për shembull, nëse armiku ynë ka 1000 raketa dhe ne kemi një shkallë suksesi prej 25%, atëherë do të na duhen rreth 4000 raketa anti-balistike”.
Përveç armëve, ushtria e Tajvanit mund të përfitojë nga sistemet e radarëve të lëvizshëm që do t’i mundësonin asaj të marrë sinjale ushtarake nga SHBA.
Këto do të ishin të dobishme në kryerjen e “luftës elektronike”, pasi ushtria amerikane do të ishte në gjendje të ndihmonte në identifikimin e objektivave të mundshëm të armikut edhe nëse sistemet e radarëve tokësorë do të ishin shkatërruar.
“Edhe pse Shtetet e Bashkuara nuk kanë trupa në terren në Ukrainë, ato kanë qenë në gjendje t’i tregojnë ushtrisë ukrainase se ku të qëllojnë,” tha Lin. “Ne duhet të sigurohemi që kemi pajisjet e nevojshme për t’u lidhur me sistemet ushtarake amerikane në kohë lufte.”
Kishte arsye të tjera që diskutimet me SHBA-në mbi rezervat e mundshme ishin të rëndësishme, tha admiral Lee, dhe ato shkuan përtej çështjeve të ruajtjes së municioneve dhe pjesëve rezervë.
“(Të kesh një rezervë emergjence) është shumë thelbësore, sepse i dërgon një sinjal Kinës se Shtetet e Bashkuara janë të vendosura të ndihmojnë në mbrojtjen tonë,” tha ai.
/abcnews.al
