Vendet e Lindjes së Mesme po përgatiten për zgjerimin e mundshëm të luftës Izrael-Hamas, mes kërcënimeve nga Irani për t’u hakmarrë për vrasjen e udhëheqësit politik të Hamasit në Teheran javën e kaluar.
Udhëheqësi suprem i Iranit, Ayatollah Ali Khamenei u zotua të hakmerret kundër Izraelit për vrasjen e kreut të byrosë politike të Hamasit, Ismail Haniyeh në Teheran të mërkurën.
Korpusi i Gardës Revolucionare Islamike ka paralajmëruar gjithashtu se do të hakmerret. Teherani dhe Hamasi kanë fajësuar Izraelin për vrasjen, por Izraeli nga ana tjetër nuk e ka konfirmuar apo mohuar përfshirjen.
Qindra libanezë u përgatitën të largoheshin nga vendi ndërsa kombet u bënë thirrje qytetarëve të tyre të largoheshin nga Libani.
Ambasada e SHBA-së në Bejrut të shtunën inkurajoi qytetarët që dëshirojnë të nisen “të rezervojnë çdo biletë” pasi disa linja ajrore pezulluan ose anuluan fluturimet për në vend.
Në Izrael, qeveria vlerësoi gatishmërinë dhe opsionet e saj nëse Irani dhe përfaqësuesit e tij rajonalë sulmojnë, ndërsa qytetarët po grumbullonin furnizime në pritje të një sulmi iranian.
Ngjarjet e kësaj jave mund të përcaktojnë rrjedhën e luftës në Gaza dhe të zhvendosin ndjeshëm fokusin larg enklavës së rrethuar, nëse hakmarrja nga Irani përshkallëzohet në një konflikt më të gjerë rajonal që përfshin Shtetet e Bashkuara dhe kombe të tjera.
Një përshkallëzim i tillë mund të rrezikojë gjithashtu përpjekjet për të arritur një armëpushim në Gaza dhe për të liruar pengjet, pavarësisht progresit të fundit në negociata.
Irani dhe Izraeli shkëmbyen zjarr të drejtpërdrejtë për herë të parë në prill pas një lufte hije dekada të gjatë së cilës të dy palët shmangën goditjen e territorit të njëra-tjetrës.
Irani lëshoi 300 predha në Izrael më 13 prill, duke e akuzuar atë për sulmin ndaj ndërtesës së tij diplomatike në Siri në fillim të atij muaji.
Izraeli u përgjigj me një sulm të kufizuar ndaj Iranit. Ndërsa shkëmbimi i paprecedentë ishte i përmbajtur në atë kohë, një raund tjetër luftimesh mund të jetë më i vështirë për t’u përmbajtur nga përshkallëzimi.
SHBA ka rritur gatishmërinë e saj për të mbrojtur Izraelin në rast të një sulmi tjetër iranian. Ministri izraelit i Mbrojtjes, Yoav Gallant dhe Sekretari i Mbrojtjes i SHBA, Lloyd Austin diskutuan strategjitë gjithëpërfshirëse të sigurisë për të mbrojtur Izraelin, sipas një deklarate të hënën.
Diskutimet përfshinin skenarë të detajuar që përshkruanin aftësitë mbrojtëse dhe sulmuese. Michael Kurilla, komandant i Komandës Qendrore të SHBA-së, është në Lindjen e Mesme, sipas një zyrtari të mbrojtjes amerikane.
Në një përpjekje të fundit në diplomaci, vendet e rajonit kanë bërë thirrje për të ulur tensionet.
Ministri i Jashtëm jordanez Ayman Safadi fluturoi për në Teheran të dielën, një udhëtim i rrallë për një zyrtar të lartë nga monarkia aleate e SHBA.
Ndarazi, Ministri i Jashtëm i Egjiptit, Badr Abdelatti, thirri ministrin e Jashtëm në detyrë të Iranit, Ali Bagheri Kani për të diskutuar përshkallëzimin rajonal “të paprecedentë dhe shumë të rrezikshëm”, sipas ministrisë së Jashtme egjiptiane.
Por zyrtarët iranianë nuk po dorëzohen. Presidenti iranian Masoud Pezeshkian i tha Safadiut se vrasja e Haniyeh ishte një “gabim i madh i regjimit sionist (Izraelit) që nuk do të mbetet pa përgjigje”, sipas televizioni shtetëror iranian.
Në një konferencë javore për shtyp në Teheran, zëdhënësi i ministrisë së Jashtme iraniane Nasser Kanaani, tha të hënën se vendi është i vendosur të frenojë Izraelin dhe se “askush nuk duhet të dyshojë” për vendosmërinë e tij për ta bërë këtë.
Izraeli gjithashtu mund të përballet me një sulm nga fronti i tij verior. Izraeli vrau javë e kaluar Fu’ad Shukr, komandant i rangut të lartë të Hezbollahut, në përgjigje të vrasjes së 12 fëmijëve nga një raketë në qytetin Majdal Shams në lartësitë e Golanit të pushtuara nga Izraeli.
Udhëheqësi i Hezbollahut, Hassan Nasrallah tha se vrasja e Shukr “kaloi vijat e kuqe”, dhe do të përballet me një përgjigje “të pashmangshme”, duke lënë të kuptohet për koordinim me grupet e tjera rajonale.
Kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu paralajmëroi Iranin “dhe anëtarët e tij” të dielën se vendi i tij është i gatshëm për çdo skenar.
“Kushdo që na dëmton do të paguajë një çmim shumë të rëndë”, tha Netanyahu gjatë një fjalimi në Jerusalem.
Ai përsëriti pohimin e tij se rritja e presionit ushtarak ndaj Hamasit, ishte e vetmja mënyrë për të arritur qëllimet e luftës në Gaza dhe për të kthyer pengjet në shtëpi.
Izraeli dhe Hamasi kanë fajësuar njëri-tjetrin për dështimin për të arritur një marrëveshje.
Tubimet antiqeveritare u zhvilluan në disa qytete anembanë Izraelit të shtunën, duke kërkuar një marrëveshje për të siguruar lirimin e të gjithë pengjeve të mbajtura në Gaza, pavarësisht kërcënimeve të sigurisë rajonale.
Duke folur në një takim javor të kabinetit të dielën, Netanyahu tha se udhëzoi një delegacion izraelit të nisej për në Kajro të shtunën, për të vazhduar negociatat për një armëpushim dhe shkëmbimin e pengjeve për të burgosurit palestinezë.
Ai tha se Izraeli ishte i angazhuar për të liruar të gjithë pengjet.
Qeveria “po shqyrton veprimet e mundshme që do të kërkonin një çmim në rastin e përpjekjeve të Iranit dhe përfaqësuesve të tij për të sulmuar Izraelin”, tha ministria izraelite e Mbrojtjes në një deklaratë të dielën.
Gallant tha se Izraeli ishte “i përgatitur shumë fuqishëm në mbrojtje, në tokë dhe në ajër dhe ne jemi gati të lëvizim shpejt për të sulmuar ose për të reaguar”, duke këmbëngulur në rëndësinë e gatishmërisë për një kalim të shpejtë nga mbrojtja në sulm.
Të enjten, zëdhënësi i IDF, Daniel Hagari tha se ndërsa vendi kishte “sisteme shumë të mira mbrojtëse” dhe partnerë ndërkombëtarë që kanë përforcuar vendosjen e tyre në rajon, mbrojtja e Izraelit “nuk ishte e mbyllur hermetikisht”.
Ndërkohë, banorët e Izraelit dhe Libanit po përgatiten për një konflikt më të gjerë. Aviokompanitë kryesore pezulluan fluturimet drejt të dy vendeve, duke lënë disa udhëtarë izraelitë të bllokuar jashtë vendit dhe banorët e Libanit u përpoqën të fluturonin jashtë vendit.
Ambasada e SHBA në Bejrut tha se disa opsione komerciale jashtë vendit mbetën të disponueshme pavarësisht nga disa linja ajrore që pezulluan ose anuluan fluturimet.
Në muajt e verës, Libani zakonisht ka shumë vizitorë nga jashtë, kryesisht nga diaspora libaneze, duke i dhënë vendit një nxitje ekonomike shumë të nevojshme. Shumë udhëtarë të tillë po mendojnë t’i shkurtojnë pushimet e tyre dhe të kthehen në shtëpi.
Por edhe pse fantazma e luftës po përhapet mbi vendin, shumë prej tyre po funksionojnë normalisht.
Përgjatë bregut të detit të Bejrutit të dielën, muzika pop arabe dëgjohej nga altoparlantët ndërsa grupe burrash, pinin birra.
Pas tyre, të rinjtë u zhytën në Detin Mesdhe.
Në Izrael, supermarketet raportuan një rritje të blerjeve për mallra bazë të premten. Rrjeti i supermarketeve Victory tha për CNN se shitjet e disa mallrave u rritën me 30% krahasuar me shitjet e rregullta, duke shtuar se njerëzit blenë ushqime të konservuara, drithëra, makarona, letër higjienike, mish të ngrirë, ujë dhe letra higjienike.
Bashkia e Jerusalemit javën e kaluar lëshoi udhëzime se çfarë duhet bërë në rast se qyteti vihet nën sulm, duke shpërndarë një dosje me një listë. Ai tha se banorët duhet të jenë në gjendje të arrijnë në strehimore në 90 sekonda
Banorët u këshilluan të rezervonin ujë dhe ushqim të mjaftueshëm për tre ditë dhe të blinin bateri dhe elektrik dore përveç medikamenteve.
Disa agjenci dhe shërbime izraelite kanë rritur gatishmërinë. Magen David Adom tha se ishin të përgatitur për çdo skenar pas një stërvitje treditore “që synonte përgatitjen për një luftë të mundshme në veri dhe skenarët e errësirës.
Stërvitja përfshinte trajtimin e ngjarjeve të viktimave dhe “skuadrat praktikuan një ‘skenar të errësirës’ me fokus në përdorimin e mjeteve të komunikimit satelitor”.
Pavarësisht përgatitjeve, shumë izraelitë po vazhdojnë jetën e tyre të përditshme.
/abcnews.al
