Përleshjet vdekjeprurëse në kufirin verior të Izraelit me Libanin kanë ngritur mundësinë e një konflikti më të gjerë në Lindjen e Mesme, pasi grupi i armatosur i Hezbollah ka lëshuar raketa në solidaritet me palestinezët.
Ndërsa Izraeli godet Rripin e Gazës me sulme ajrore në vazhdën e sulmeve vdekjeprurëse nga grupi i armatosur i Hamasit, frika nga një front tjetër në veri po rritet me një shkëmbim zjarri midis luftëtarëve izraelitë dhe Hezbollahut.
Të hënën, grupi i mbështetur nga Irani lëshoi një breshëri raketash pasi tre anëtarë të tij u vranë në bombardimet izraelite.
Kush është Hezbollah?
Hezbollah, që do të thotë “Partia e Zotit”, është një grup i armatosur dhe politik shiit i mbështetur nga Irani, i cili u formua në vitin 1982 për të luftuar pushtimin e Izraelit në Libanin jugor.
Ai u formua nga grupet e armatosura nga Korpusi i Gardës Revolucionare Islamike të Iranit në vazhdën e pushtimit izraelit të Libanit në vitin 1982. Grupi, i cili gjen mbështetjen e tij mes myslimanëve shiitë, është një nga armiqtë më të mëdhenj të Izraelit në rajon.
Në vitin 2021, udhëheqësi Hassan Nasrallah pretendoi se Hezbollahu kishte 100,000 luftëtarë. Grupi posedon raketa precize dhe thotë se mund të godasë të gjitha pjesët e Izraelit.
Shtetet e Bashkuara vlerësojnë se Irani i ka dhënë qindra milionë dollarë në vit Hezbollahut në vitet e fundit.
Grupi, i kryesuar nga Nasrallah që nga viti 1992, është një nga blloqet politike më me ndikim në sistemin politik sektar të Libanit, duke komanduar mbështetjen e një pjese të madhe të popullsisë shiite.
Grupi shpesh quhet “një shtet brenda një shteti” për shkak të rrjetit të tij të gjerë politik dhe ushtarak të ngritur në një vend të ndarë sipas linjave sektare.
Pse u krijua Hezbollahu dhe cilat janë qëllimet e tij?
Luftëtarët e Hezbollahut zhvilluan një fushatë të qëndrueshme kundër forcave izraelite në Liban dhe filluan sulme ndaj civilëve izraelitë në vende të tjera.
Forcat izraelite u tërhoqën në mënyrë të njëanshme nga Libani jugor në vitin 2000 pas gati 20 vitesh luftimesh vdekjeprurëse, duke bërë që Hezbollahu ta shpallë veten si ushtria e parë arabe që detyron Izraelin të heqë kontrollin e territorit.
Izraeli vazhdon të pushtojë Lartësitë Golan të Sirisë dhe territoret palestineze që pushtoi në Luftën e 1967. Hamasi ka luftuar kundër pushtimit izraelit dhe zgjerimit të vendbanimeve të paligjshme në tokat palestineze.
Hezbollahu theksoi ideologjinë dhe objektivat e tij, të cilat përfshinin mposhtjen e Izraelit dhe dëbimin e entiteteve kolonialiste perëndimore nga Lindja e Mesme.
A është përplasur Hezbollahu me Izraelin më parë?
Në një bastisje ndërkufitare në korrik 2006, Hezbollah kapi dy ushtarë izraelitë, të cilët shpresonte se do të siguronin një marrëveshje shkëmbimi të të burgosurve me homologët e tyre izraelitë.
Izraeli u përgjigj ushtarakisht, duke rezultuar në një luftë 34-ditore të quajtur gjithashtu Lufta e Korrikut. Konflikti nuk pëfundoi plotësisht pasi asnjëra palë nuk ishte në gjendje të fitonte ushtarakisht, por rezultoi në vrasjen e më shumë se 1,100 libanezëve dhe 165 izraelitëve, raporton abcnews.al.
Por Nasrallah ka thënë në shumë raste se lufta e vitit 2006 ishte një sukses për Hezbollahun, duke vënë në dukje se ajo u rezistoi forcave më të mëdha dhe më të forta të Izraelit.
Një hetim i qeverisë izraelite arriti në përfundimin se lufta e vitit 2006 ishte një “mundësi e humbur”.
Ku ndryshon Hezbollahu nga Hamasi?
Hezbollahu dhe Hamasi janë entitete të veçanta, por ndajnë objektivin e përbashkët të rezistencës së armatosur kundër Izraelit.
Ndërsa Hezbollah është një organizatë libaneze, Hamasi është një grup palestinez që u formua në Gaza në 1987 pas fillimit të Intifadës së parë, një kryengritje kundër pushtimit të territoreve palestineze nga Izraeli.
Hamasi kontrollon politikisht Rripin e Gazës pasi fitoi zgjedhjet në vitin 2006. Pas sulmit të Hamasit të së shtunës ndaj Izraelit, Hezbollahu lëshoi një deklaratë duke thënë se po ndiqte nga afër situatën dhe ishte në kontakt të drejtpërdrejtë me udhëheqjen e rezistencës palestineze.
Deklrata shtoi se ishte një “përgjigje vendimtare ndaj okupimit të vazhdueshëm të Izraelit dhe një mesazh për ata që kërkojnë normalizim me Izraelin “, duke iu referuar vendeve arabe që kërkojnë të normalizojnë marrëdhëniet me Izraelin.
Udhëheqësit e Hezbollahut dhe Hamasit u takuan gjithashtu në vitin 2020 për të diskutuar normalizimin e marrëdhënieve midis Izraelit dhe vendeve arabe.
A do të luftojë Izraeli në dy fronte?
Tre anëtarë të Hezbollah u vranë gjatë një bombardimi izraelit të hënën pas një bastisjeje ndërkufitare të pretenduar nga grupi i armatosur i Xhihadit Islamik Palestinez (PIJ).
Hezbollahu tha se të vrarët ishin “martirizuar si rezultat i agresionit sionist në Libanin jugor. Si përgjigje, grupi hodhi një breshëri raketash në Izrael. Analistët spekulojnë se fraksionet palestineze në Liban janë të etur për të hapur një front të dytë nëse Hezbollahu fillon një sulm.
Prandaj, ekziston mundësia që Libani të përfshihet në një luftë gjithëpërfshirëse midis Izraelit dhe Hezbollah, të mbështetur nga fraksionet palestineze.
Ndërsa Hezbollah përdori artilerinë një zonë të kontrolluar nga Izraeli të pretenduar nga Libani të dielën, grupi ka shmangur pjesëmarrjen më të thellë deri më tani.
Kjo mund të ndryshojë nëse Izraeli do të nisë një ofensivë tokësore në Gaza, sipas disa ekspertëve.
Cilat janë grupet e tjera palestineze në Liban?
Grupet palestineze në Liban përfshijnë Hamasin, partinë laike Fatah dhe Frontin Popullor për Çlirimin e Palestinës (PFLP). Disa nga këta anëtarë janë të vendosur në kampet e refugjatëve palestinezë në Liban, duke përfshirë Ein el-Hilëeh dhe Burj al-Barajneh.
A është Hezbollah një organizatë ‘terroriste’?
Shtetet e Bashkuara dhe vendet e tjera perëndimore e konsiderojnë Hezbollahun një “organizatë terroriste”. Shtetet aleate të Gjirit, përfshirë Arabinë Saudite, gjithashtu e konsiderojnë grupin si një grup “terrorist”.
Bashkimi Europian e klasifikon krahun ushtarak të Hezbollahut si “grup terrorist”, por jo krahun e tij politik
Cili është roli i grupit në Liban?
Hezbollahu ka ministra në qeveri dhe ligjvënës në parlament. Palët në Liban që kundërshtojnë grupin e akuzojnë atë se e ka futur Libanin në konflikt.
Grupi u bë më i spikatur politikisht pasi Siria, aleati i ngushtë i Hezbollahut, u tërhoq nga Libani pas vrasjes së ish-kryeministrit Rafik Hariri në 2005. Hariri, një politikan sunit, simbolizonte ndikimin saudit në politikën libaneze, raporton abcnews.al.
Në vitin 2016, politikani i mbështetur nga Hezbollahu, Michel Aoun u bë president. Dy vjet më vonë, Hezbollahu dhe aleatët e tij fituan shumicën në zgjedhjet e para të përgjithshme të vendit në nëntë vjet.
Në zgjedhjet e vitit 2022, blloku politik i Hezbollahut humbi shumicën e tij, por grupi vazhdon të ketë ndikim në politikën e vendit.
/abcnews.al
