Tmerret e dy luftërave botërore bënë që Franca, Gjermania Perëndimore dhe të tjerët të krijonin atë që sot është Bashkimi Europian. Shtatëdhjetë vjet më vonë, lufta është kthyer në kontinent. Tani po flitet për pranimin e nëntë anëtarëve të rinj, përfshirë Ukrainën.
Bashkimi me klubin më të suksesshëm në botë të demokracive paqësore dhe të begata do ta vendoste atë vend të shkatërruar nga lufta dhe anëtarët e tjerë aspirantë në Ballkanin Perëndimor, Gjeorgji dhe Moldavi, në një rrugë të re dhe premtuese.
Për vetë BE-në, nuk do të ishte asgjë më pak se historike, duke përfunduar një bashkim të madh kontinental dhe duke shënuar fundin e një procesi që filloi me fitoren ndaj nazistëve.
Me përjashtim të një ose dy aplikantëve të ardhshëm (ndoshta një ditë duke përfshirë Britaninë), forma e BE-së do të merrte zgjidhje, raporton abcnews.al.
Por mënyra se si funksionon BE duhet t ndryshojë.
Pas një periudhë kur ideja për zgjerimin e bllokut ishte në gjendje të fjetur, Kroacia e fundit që u bë pjesë e blloku një dekadë më parë, duke përfshirë anëtarë të rinj që aspirojnë të jenë pjesë e BE do të takohen në qytetin spanjoll të Granadës, me 5 tetor.
Të nesërmen, ata që janë tashmë pjesë e grupit do të tregojnë se çfarë reformash do të nevojiten. Do të vijojë një proces i mundimshëm.
Aplikantët dhe makineria e BE-së do të duhet të ndryshojnë. Një datë e diskutuar e vitit 2030 për zgjerimin e përfunduar është optimiste, por ia vlen të përpiqemi.
Udhëheqësit duhet të kenë parasysh se zgjerimi i unionit ka qenë politika e tij më e suksesshme.
Projektet e mëdha si euro, tregu i vetëm dhe përmirësimi i gjigantëve të teknologjisë kanë rëndësi, por pjesa më e madhe e vlerës së tyre vjen nga fakti se qëllimi i tyre shtrihet përtej Francës dhe Gjermanisë në Finlandë, Greqi, Sllovaki dhe Spanjë.
Zgjerimi i mëtejshëm mund të rrisë peshën gjeopolitike të Europës, siç duket se e pranon tani presidenti i Francës, Emmanuel Macron, dikur skeptik i zgjerimit.
BE-ja nuk mund të lërë në pritje vendet që aspirojnë të jenë pjesë e aleancës pa një shpresë realiste për t’u bashkuar. Lënia e fqinjëve europianë në një zonë gri hap derën për ata që do të destabilizonin kontinentin, duke filluar nga Vladimir Putin i Rusisë, raporton abcnews.al.
Kjo dinamikë jo e shëndetshme ka ushqyer politikën cinike dhe ndonjëherë jofunksionale të gjashtë vendeve të Ballkanit Perëndimor dhe tre aplikantëve të tjerë.
Asnjë prej tyre nuk do të jetë i lehtë për t’u integruar. Gjeorgjia, Moldavia dhe Ukraina kanë të gjitha trupa ruse që pushtojnë pjesë të territorit të tyre (siç bëri Gjermania deri në vitin 1990).
Të gjitha vendet aktuale që konkurrojnë për t’u bashkuar konsiderohen vetëm “pjesërisht të lira” nga Freedom House, një institut amerikan. (Turqia, megjithëse teknikisht ende një kandidate, është shumë larg për të qenë gati.)
Me nisjen e këtij misioni, BE duhet të marrë tre angazhime të forta.
E para është një mesazh shprese për aplikantët: për sa kohë që ata ndërmarrin reformat e nevojshme për të qenë anëtarë të denjë, ata do të lejohen të anëtarësohen. Një premtim i ngjashëm iu bë Ballkanit Perëndimor në 2003, por u harrua menjëherë.
Aplikantët duhet të plotësojnë ende të njëjtat kritere që të tjerët kanë plotësuar për t’u bashkuar me BE, veçanërisht duke mbështetur demokracinë.
Kushtet për t’u bashkuar me euron duhet të jenë të rrepta. Por atyre që bëjnë një përpjekje me besim të mirë duhet t’u ofrohet më shumë ndihmë ndërsa udhëtimi i tyre përparon.
Disa përfitime të anëtarësimit mund të jepen gradualisht ndërsa reformat ekonomike vazhdojnë, duke përfshirë aksesin në tregun e vetëm. Në të njëjtën kohë duhet të mbetet e qartë se destinacioni përfundimtar është anëtarësimi i plotë në BE.
E dyta është se vetë reformat e brendshme të BE-së nuk duhet të vonojnë anëtarësimin e këtyre vendeve. Po, sindikata duhet të rimendojë funksionet e saj të brendshme.
Sapo numri i vendeve të shkojë në 36, do të ishte marrëzi të lejohej që qeveria e një vendi të vetëm të vërë veton ndaj veprimeve kolektive, siç është rasti tani për punët e jashtme dhe taksat, raporton abcnews.al.
Politika e përbashkët bujqësore, e cila përfshin një të tretën e buxhetit të bllokut, do të ketë nevojë për reforma drastike për të ndaluar shumë subvencione që rrjedhin për oligarkët ukrainas që drejtojnë ferma me madhësinë e disa vendeve të BE-së.
Pranimi i anëtarëve më të varfër do t’i zhvendosë fondet e zhvillimit larg disa përfituesve aktualë. Por BE nuk duhet ta mbajë derën të mbyllur ndërsa rregullon shtëpinë e saj.
E fundit është të mësojmë nga zgjerimet e kaluara. Shumica e vendeve që aspirojnë për të hyrë në BE qëndrojnë në rrugën e duhur dhe bëhen dhe më të begata.
Por një pjesë e vogël kanë marrë një kthesë të keqe: Hungaria dhe Polonia kanë kundërshtuar normat e BE-së që kanë nënshkruar. Nëse unioni do t’i japë një shans vendeve me një histori të lëkundur të qeverisjes, ai duhet të ketë mekanizma për të ndëshkuar sjelljen e keqe.
Një anë pozitive për të filluar do të ishte lehtësimi i mbajtjes së fondeve të BE nga regjimet e dyshimta.
Kjo ka filluar të ndodhë.
Perspektiva për të mirëpritur një grup të rinj vendesh sigurisht është e frikshme. Por Europa, pasi u mendua shumë, është pëballuar me të panjohurën edhe më parë dhe e ka bërë të funksionojë.
Greqia, Portugalia dhe Spanja u futën të gjitha rreth një dekadë pasi kishin rrëzuar diktaturat e këqija dhe tani lulëzojnë si demokraci të fuqishme. Midis 2004 dhe 2007, blloku anëtarësoi një duzinë anëtarësh të rinj, shumica e të cilëve kishin qenë pjesë e Bashkimit Sovjetik, raporton abcnews.al.
Kjo gati dyfishoi numrin e vendeve të BE-së dhe rriti popullsinë e klubit me 27% – gati dyfishi i asaj që propozohet tani.
Ajo që atëherë dukej e pamundur, mbahet mend tani si e pashmangshme dhe jetike.
Më shumë se çdo gjë, nëse Europa do të konsiderohet si një forcë në botë, ajo duhet të tregojë se ka kapacitetin për të vepruar.
Vonesa e zgjerimit për shkak se është shumë e vështirë për t’u realizuar do të dobësonte kontinentin dhe në këtë mënyrë bashkimin në zemër të tij, jo më pak nëse agresioni rus sot pasohet nga izolacioniizmi amerikan nesër.
Sado të tmerrshme të jenë rrethanat e luftës, ato kanë krijuar shtysën për një BE më të mirë dhe me më shumë anëtarë.
Europa duhet të gjejë një mënyrë për ta realizuar atë.
/abcnews.al
