Politico i ka kushtuar një artikull zgjedhjeve në Turqi dhe rëndësisë që kanë për të ardhmen e vendit ashtu edhe për Rexhep Tajip Erdogan. Me rastin e votimeve të 14 majit, Politico theksom se në 100 vjet që nga vendosja e demokracisë nga Mustafa Kemal Ataturk, presidenti turk, nëse fiton, do të vulosë edhe më shumë pushtetin e tij.
Ekziston frika në Perëndim është se ai do ta përdorë këtë moment për të ecur drejt një modeli gjithnjë e më konservator fetar, i karakterizuar nga centralizmi rajonal, me fuqi më të mëdha politike të përqendruara rreth tij.
Zgjedhjet do të ndyshojnë sigurinë në Europë dhe Lindjen e Mesme. Rezultati i zgjedhjeve turke do të përcaktojë rolin e Turqisë në aleancën e NATO-s, marrëdhëniet e saj me SHBA-në, BE-në dhe Rusinë, si dhe në politikën e imigracionit, raporton abcnews.al.
Nga ana tjetër, Erdogan po përballet me një opozitë të udhëhequr nga Kemal Kilindaroglu, me nofkën “Gandhi turk”, i cili premton ndryshime të mëdha. Sondazhet e opinionit tregojnë se Kilicdaroglu kryeson, por Erdogan është një lojtar i fuqishëm elektoral, me forcën e plotë të shtetit dhe institucioneve të tij në kurriz.
Më poshtë janë çështjet kryesore të politikës së jashtme për Turqinë
Greqia dhe Mesdheu Lindor
Turqia ka rritur retorikën e saj agresive kundër Greqisë muajt e fundit, me Erdoganin që madje paralajmëroi se një raketë mund të godasë Athinën. Por reagimi i menjëhershëm i qeverisë greke ndaj tërmeteve shkatërruese në Turqi dhe vizita e ministrit të Jashtëm grek Nikos Dendias krijuan një atmosferë të ngrohtë në marrëdhëniet dypalëshe.
Dendias, së bashku me homologun e tij turk Mevlut Cavusoglu, njoftuan se Turqia do të votonte për Greqinë në fushatën e saj për një vend jo të përhershëm në Këshillin e Sigurimit të Kombeve të Bashkuara për 2025-26 dhe se Greqia do të mbështeste ofertën e Turqisë për Sekretariatin e Përgjithshëm të Ndërkombëtar të Organizatës Detare.
Në një tjetër në një shenjë të përmirësimit të marrëdhënieve, ministri grek i mbrojtjes Nikos Panagiotopoulos dhe ministri i imigracionit dhe azilit Notis Mitarakis vizituan Turqinë këtë muaj, me ministrin turk të Mbrojtjes Hulusi Akar duke thënë se ai shpresonte se Mesdheu dhe Egje do t’i afronte më shumë vendet.
Akar tha se pret një moratorium me Greqinë për stërvitjet ushtarake dhe ajrore në Egje midis 15 qershorit dhe 15 shtatorit.
“Të dy vendet do të gjejnë një zgjedhje dhe me gjasë do të mbajnë zgjedhjet në të njëjtën ditë. Pra, kjo do të hapë një horizont të ri përpara për të dy vendet”, tha Çeviköz.
“Afrimi midis Turqisë dhe Greqisë për problemet e tyre dypalëshe në Egje do të lehtësojë koordinimin për t’u marrë me problemet e tjera në Mesdheun lindor,” tha ai.
Mosmarrëveshjet mbi kufijtë detarë dhe eksplorimin e energjisë, për shembull, janë të zakonshme në lidhje me Qipron, Çevikoz tha se është e rëndësishme që Athina dhe Ankaraja të mos ndërhyjnë në politikën e brendshme të Qipros, raporton abcnews.al.
Por analistët besojnë se Greqia, Qiproja dhe Mesdheu Lindor janë thelbësore për politikën e jashtme të Turqisë dhe nuk do të ndryshojë shumë me një qeveri tjetër.
“Qasja për menaxhimin e këtyre mosmarrëveshjeve do të ndryshojë shumë. Pra, ne nuk do të dëgjojmë retorikë agresive si, “Do të vijmë brenda natës”, tha Ülgen.
“Ne do të kthehemi në një stil më të pjekur, më diplomatik për të menaxhuar mosmarrëveshjet.”
Bisedimet për anëtarësimin në BE
Opozita e Turqisë është e bindur se mund të bëjë diçka për sa i përket bisedimeve për pranimn në Bashkimin Europian, të bllokuara që nga viti 2018.
NATO dhe SHBA
Pasi vuri fillimisht veton ndaj saj, Turqia më në fund i dha dritën jeshile anëtarësimit të Finlandës në NATO më 30 mars. Por opozita gjithashtu premton të shkojë më tej dhe t’i japë fund vetos turke në Suedi, me 11 korrik.
Nëse problemet tuaja dypalëshe i çoni në një organizatë shumëpalëshe si NATO, atëherë ato krijojnë një lloj polarizimi me të gjithë anëtarët e tjerë të NATO-s me vendin tuaj,” tha Çeviköz.
Rusia dhe lufta në Ukrainë
Pas pushtimit rus të Ukrainës, Turqia u paraqit si ndërmjetëse. Ajo vazhdon të furnizojë Ukrainën me armë, kryesisht drone Bayraktar, ndërsa refuzon të vendosë sanksione ndaj Rusisë.
Turqia gjithashtu ka ndërmjetësuar një marrëveshje të Kombeve të Bashkuara që lejon eksportet e grurit të Ukrainës të kalojnë përmes Detit të Zi, raporton abcnews.al.
Duke theksuar veprimin e tij strategjik ndaj Rusisë, pasi i dha dritën jeshile anëtarësimit të Finlandës në NATO dhe duke lënë të kuptohet se Suedia mund të ndjekë të njejtën rrugë, Erdogan tani po sugjeron se Turqia mund të jetë anëtarja e parë e NATO-s që do t’i bashkohet Presidentit rus Vladimir Putin.
Siria dhe migrimi
Roli i Turqisë në Siri varet kryesisht nga mënyra se si do të gjejë një zgjedhje për sirianët që jetojnë në Turqi. Turqia është shtëpia e rreth 4 milionë sirianë dhe shumë turq, e cila po lufton me një krizë të madhe të kostos së jetesës.
Kılıçdaroğlu është zotuar të krijojë mundësi dhe kushte për kthimin vullnetar të sirianëve.
/abcnews.al
