Burgu në Filipine njihet si një nga burgjet më të mbipopulluara në botë, ku do të mund të shihet qartazi kushtet e mjerueshme që kanë zaptuar burgun.
Burgu në kryeqytetin e Filipineve u ndërtua për vetëm 800, por tani ka 3,800 të burgosur.
Disa flenë me turne në shkallë, në dyshemenë e fushës së basketbollit dhe hamakët e krijuar nga batanijet e vjetra në burgun e vjetër gjashtë dekadash.
Të burgosurit mund të shihen duke u larë në të njëjtin ujë që pastrojnë rrobat e tyre, pikërisht pranë vendit ku gatuajnë.
Por njëfarë gëzimi arrin të thyejë mjerimin dhe kushtet e ngushta, ndërsa ata marrin pjesë në garat e vallëzimit në grup me uniforma të verdha në fushën e plasaritur të basketbollit në ajër të hapur.
Burgu strehon të burgosur në pritje të gjyqit dhe një ish i burgosur është kthyer pasi ka studiuar drejtësinë penale në SHBA.
Raymund Narag thotë se kur ishte 20 vjeç, ai u akuzua në mënyrë të rreme për vrasje dhe kaloi shtatë vjet në një qeli me 30 burra të tjerë, e cila ishte ndërtuar për vetëm pesë.
Gjatë kohës që ishte pas hekurave, Raymund jetoi me një dietë me peshq të tharë, të cilat ai pretendon se e lanë në prag të urisë.
Tani një Doktor i Drejtësisë Penale që ka studiuar në Universitetin Shtetëror të Miçiganit, Dr Narag tani është një asistent profesor në Universitetin e Ilinoisit Jugor.
Ai u kthye në kafazin e tij të mëparshëm për të studiuar se si mund të reformohen burgjet filipinase.
Duke folur për jetën e tij pas hekurave, ai ka thënë: “Kam parë nga afër ndërlikimet e menaxhimit të një institucioni burgu të mbushur me njerëz, të pafinancuar dhe të nënpunuar”.
Dr Narang ka thënë se ushqimi nuk është vetëm i pamjaftueshëm, por të burgosurit shpesh mund të gjejnë thonjtë e qelbur dhe buburrecat duke e lënë atë të pangrënshëm.
Gjithashtu shërbehet në intervale të parregullta në kohë të çuditshme të ditës, duke e bërë të pamundur që ata të fitojnë ndonjë ndjenjë rutinë për të përballuar mjerimin.
Kushtet e tmerrshme mund të shkaktojnë vështirësi serioze shëndetësore, të cilat mund të shkaktojnë skuqje të pakëndshme dhe sëmundje të shpërthejnë në lëkurën e tyre.
Madje thuhet se disa nga meshkujt kanë pësuar goditje në tru si pasojë e gjumit në një pozicion të ulur.
Dr Narag tha: “Të burgosurit janë të prirur ndaj sëmundjeve ngjitëse për shkak të kushteve të këqija të jetesës në qelitë e tyre.
“Ata flenë në qeli të mbipopulluara, të ajrosura dobët. Furnizimi me ujë të pijshëm është shumë i kufizuar. Racionet ushqimore kanë përmbajtje të pamjaftueshme ushqyese. Të burgosurit e sëmurë dhe të shëndetshëm janë grupuar në të njëjtat qeli.”
“Çdo muaj në burgun e Quezon City, rreth dy deri në pesë të burgosur vdesin nga sëmundjet.”
Mërzia dërrmuese dhe mungesa e gjumit gjithashtu i çon të burgosurit që të zhvillojnë depresion dhe sëmundje të tjera mendore.
Dr Narag tha se shtatë vitet e tij të ferrit në Quezon City e bënë atë të vendosur të fliste për tmerret që kishte parë pas hekurave.
Ai e përshkroi përvojën e tij të kohës në një libër të titulluar “Liria dhe vdekja brenda burgut të qytetit”./ h.ll/abcnews.al
